Siuda, Piotr2011-06-272011-06-272010Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 72, 2010, z. 4, s. 187-2020035-9629http://hdl.handle.net/10593/1121Internet zyskuje coraz większe znaczenie w życiu ludzi – jest narzędziem komunikacji, źródłem rozrywki i podporą gospodarki. Możliwości, jakie oferuje sieć elektroniczna, zauważyło środowisko akademickie i biznesowe, co przejawia się w coraz częstszym wykorzystywaniu Internetu jako narzędzia badawczego – stosowaniu takich metod, jak: kwestionariusze online, eksperymenty sieciowe, fokusy online oraz wirtualna etnografia. Takie sposoby badań zostały już dość dobrze opisane w literaturze przedmiotu. Cały czas jednak brakuje pogłębionej refleksji na temat etycznej strony ich wykorzystania. Tymczasem tego rodzaju analizy pozostają w cieniu ogólnych rozważań, mimo że są szczególnie potrzebne, aby rozwijać owe internetowe metody badawcze oraz bardziej „zbliżyć” je do ludzi. Wskazówką do wnioskowania o etyce badań stać się powinny zasady związane z etyką badań prowadzonych w świecie rzeczywistym – „realu”. W artykule autor przedstawia podstawowe problemy etyczne, które dotyczą dociekań internetowych, wiążą się one z uzyskaniem zgody na wzięcie udziału w badaniu, wyjaśnieniem jego charakteru, oparciem się pokusie oszukiwania ludzi, brakiem prywatności i poufności, sprawiedliwością nagród za uczestnictwo, udziałem dzieci w badaniach czy zagrożeniami dla badaczy. W posumowaniu autor podkreśla, że nieetyczne postępowanie badaczy może zniechęcać badanych, którzy w przyszłości mogą nie wziąć w nich udziału, a także odradzać innym takowe uczestnictwo. Stworzyć się może zatem niesprzyjający klimat wokół eksploracji podejmowanych w sieci. W związku z tym konieczne jest ustanowienie jaśniejszych regulacji i wskazówek postępowania – dobrym pomysłem byłoby stworzenie uniwersalnego, światowego kodeksu etycznego badań online. Powinien się on opierać na uniwersalnych wartościach moralnych, które autor wymienia. Niestety, wypracowanie kodeksu może być trudne – w tekście wskazano tego powody.The Internet is becoming increasingly important in people’s lives. It is a means of communication, a form of entertainment, and a tool that supports business activity. Both the academic and business circles are aware of the potential of the Internet and use it to conduct their respective research. The Internet is also a useful tool when it comes to many different methods and techniques, such as e.g. analysis of the Web sites content, online surveys, Web experiments, online focuses, virtual ethnography. Each and all of them have been described and analysed in a variety of papers on Internet research. Still, very few articles touch upon the ethical issues arising from the fact of the Web research. These issues are suppressed by general considerations, while they are still very much needed in order to familiarise ordinary people with the use of Internet and its potential. The author touches upon many ethical problems arising from the online research. They include issues such as: obtaining a formal consent to participate in the research, debriefing, deception, lack of privacy and confidentiality, children participation, dangers to researchers. Finally, the author stresses that unethical behaviour may have certain negative consequences. People who feel distaste or anger because of an unethical conduct may not be willing to participate in any research in the future. Therefore, certain strict regulations and guidelines for web users would be most welcome. Likewise, it may be a good idea to create a universal, worldwide ethical code of online research conduct. Unfortunately, the creation of such is not so easy – the author identifies a number of reasons why.plEtyka badańResearch ethicsInternetowe metody badawczeInternet research methodsEtyka badań internetowychInternet research ethicsEtyczny kodeks badań internetowychEthical code of online research conductArtykuł