Wiśniewska, Lidia2010-02-152010-02-152008PORÓWNANIA. Czasopismo poświęcone zagadnieniom komparatystyki literackiej oraz studiom interdyscyplinarnym. nr 5, 2008, s. 23-42.1733-165Xhttp://hdl.handle.net/10593/128Moim zamiarem jest pokazanie potencjału paradygmatyczno-mitycznej metody porównawczej na przykładzie dzieł literackich z wcześniejszych okresów, takich jak hiszpańskie i francuskie (z fundamentalną ideologiczną różnicą leżącą u ich korzeni) 17 stulecie (myślę o Don Juanie Tirso de Moliny i Don Juanie Moliera), jak również o utworach z XX wieku (np. Gombrowicza lub Becketta). Istotną różnicą między tymi grupami utworów (i okresami) jest to, że pierwsza mówi o funkcjonowaniu mitów i paradygmatów w świecie zewnętrznym, podczas gdy późniejsza skupia się na innym świecie. Niemniej jednak, węższe spojrzenie nawet na pierwszą grupę utworów (które omawiam w tej części artykułu) pozwala nam zobaczyć fundamentalną różnicę między nimi. Don Juan Tirso de Moliny jest jedynym, który wykorzystuje mity i paradygmaty w instrumentalnej manierze, dla swojej własnej rozrywki; podczas gdy Don Juan Moliera wydaje się być instrumentem ewokacji mitu Natury, podobnie jak Sganarel jest instrumentem ewokacji mitu Boga.My intention is to show the potential of the paradigmatic-mythical comparative method on the examples of the literary works of the earlier periods, such as the Spanish or French (with a fundamental ideological difference underlying the distance of origin) 17th century (I am thinking here of Tirso de Molina’s works and Molier’s Don Juan), as well as on the 20th century works (e.g. by Gombrowicz or Beckett). The essential difference between these groups of works (and periods of time) is that the first speaks of the functioning of myths and paradigms in the outer world, whereas the latter focuses on the inner world. Nevertheless, a closer look even at the first group of works (which I intend to do in this part of the article), allows us to see fundamental differences between them. Tirso de Molina’s Don Juan is the one who uses myths and paradigms in an instrumental manner, for his own amusement; whereas Molier’s Don Juan seems to be an instrument of an equivocal myth of Nature, similarly to Sganarel being an instrument of an equivocal myth of God.plMitMythNaturaNatureMetoda paradygmatyczna w Literaturze PorównawczejParadigmatic method in Comparative LiteratureDon JuanArtykuł