Jabłoński, Sławomir2013-06-032013-06-032003Czasopismo Psychologiczne, 9(2), 2003, s. 219-2301425-6460http://hdl.handle.net/10593/6367Tekst powstał na podstawie niepublikowanej rozprawy doktorskiej pt. Dziecko z dysleksją – epigenetyczne ujęcie procesu nabywania umiejętności czytania i pisania, napisanej pod kierunkiem prof. dr hab. Anny Brzezińskiej w Instytucie Psychologii UAM.W artykule przedstawiony został model rozwoju umiejętności czytania jako procesu kształtowania nowej wyższej funkcji psychicznej zwanej mową pisaną. Według tego ujęcia, opartego na założeniach kulturowo-historycznej psychologii Lwa S. Wygotskiego, w procesie nabywania umiejętności posługiwania się pismem można wyróżnić cztery stadia: 1) stadium naturalne, 2) stadium „naiwne”, 3) stadium zewnętrzne i 4) stadium wewnętrzne. Ponadto rozwój mowy pisanej podporządkowany jest przemianom organizacji systemu psychicznego, w której dominują kolejno: spostrzeganie, pamięć oraz uwaga dowolna i pamięć logiczna. Autor przedstawia również narzędzia do diagnozy poziomu umiejętności czytania i pisania, skonstruowane w oparciu o wspominany model teoretyczny. Wykorzystano je w badaniach 400 dzieci w wieku od 3 do 11 lat, których wyniki potwierdziły trafność założeń teoretycznych stadialnego modelu rozwoju mowy pisanej.plmowa pisanawyższe funkcje psychiczneczytaniepisaniestadia rozwoju mowy pisanejstadia rozwoju umiejętności czytania i pisaniaArtykuł