Cywińska, Małgorzata. PromotorKisielewska-Meller, Julia2016-11-252016-11-252016http://hdl.handle.net/10593/15746Wydział Studiów EdukacyjnychZakres tematyczny rozprawy doktorskiej Inteligencja emocjonalna dzieci słyszących i niedosłyszących w młodszym wieku szkolnym, przygotowywanej w Zakładzie Edukacji Dziecka Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, obejmuje problematykę poziomu inteligencji emocjonalnej wśród uczniów słyszących i niedosłyszących klas I – III szkoły podstawowej. Na ową inteligencję składa się pięć komponentów emocjonalnych, które są przedmiotem analiz teoretycznych i empirycznych, są to: samoświadomość emocjonalna, samoregulacja emocjonalna, motywowanie się, empatia oraz umiejętności społeczne. Teoretyczne ramy dla tego typu inteligencji wyznacza model Daniela Golemana. Celem dysertacji było zbadanie poziomu inteligencji emocjonalnej dzieci słyszących i niedosłyszących w klasach I – III szkoły podstawowej oraz ustalenie, czy i w jakim stopniu określone czynniki dotyczące cech badanych uczniów i ich nauczycieli różnicują poziom tej inteligencji wśród uczniów, a także określenie związku osiąganego poziomu inteligencji emocjonalnej uczniów słyszących i niedosłyszących z działaniami nauczycieli mającymi na celu realizację treści z zakresu rozwijania kompetencji emocjonalnych. Prace tę tworzy pięć rozdziałów, które poprzedzone są Wstępem. W rozdziale pierwszym zaprezentowano teoretyczne podstawy emocji. Rozdział drugi poświęcony został analizie inteligencji emocjonalnej, ze szczególnym uwzględnieniem modelu autorstwa D. Golemana. W rozdziale trzecim przedstawiono rozwój dzieci w okresie średniego i późnego dzieciństwa, koncentrując się zwłaszcza na rozwoju emocjonalnym i społecznym, zaprezentowano też nauczycieli jako osoby odpowiedzialne za kształtowanie kompetencji emocjonalnych wśród uczniów. Rozdział czwarty – metodologiczny składa się z prezentacji podstaw badań własnych. Analizy wyników badań własnych dokonano w rozdziałach piątym, szóstym, siódmym i ósmym. Uwzględniają one efekty przeprowadzonej analizy ilościowej i jakościowej zebranego materiału badawczego, w związku z czym treści tych rozdziałów stanowią prezentację i interpretację wyników badań empirycznych jako obiektywne odpowiedzi na sformułowane wcześniej problemy badawcze. Dotyczą one oceny poziomu inteligencji emocjonalnej w zakresie samoświadomości emocjonalnej, samoregulacji emocjonalnej, motywowania się, empatii oraz umiejętności społecznych w zależności od cech różnicujących badane dzieci słyszące i niedosłyszące, koncentrują się również na ocenie umiejętności emocjonalnych badanych uczniów dokonanej przez nauczycieli, a także zawierają określenie zależności osiąganego poziomu owej inteligencji uczniów w relacji do działań dydaktyczno – wychowawczych nauczycieli i cech ich różnicujących. Rozprawę kończy podsumowanie, będące zaprezentowaniem i interpretacją wniosków jakie uzyskano w badaniach empirycznych. Uzasadnieniem dla wyboru problematyki badawczej był głównie wzgląd nieformalny; dzieci w młodszym wieku szkolnym wchodzą w nowe środowisko, pełne niełatwych sytuacji, wywołujących całą gamę emocji, a dziecko nie zawsze umie sobie z nimi poradzić. Sytuacja ta jest szczególnie trudna dla dzieci niedosłyszących. Zdolność rozpoznawania i radzenia sobie z własnymi emocjami, to obecnie jedne z głównych umiejętności, jakie rodzice powinni już od wczesnych lat kształtować u swoich dzieci. Ten rodzaj inteligencji, inteligencja emocjonalna, pozwala nie tylko lepiej identyfikować i okazywać własne odczucia, ale także rozpoznawać uczucia innych ludzi, wykorzystywać je w jak najlepszy sposób oraz rozumieć i przewidywać motywy zachowań ludzi wokół nas. W rozprawie autorka przedstawiła nie tylko istotę inteligencji emocjonalnej lecz przede wszystkim ustalić poziom funkcjonowania emocjonalno – społecznego dzieci słyszących i niedosłyszących w młodszym wieku szkolnym. Wśród dostępnej literatury poświęconej zagadnieniom inteligencji emocjonalnej, niewiele jest takiej, która ukazuje jej poziom u dzieci, a w ogóle nie ma takiej, która zajmowałaby się tą sferą u dzieci niedosłyszących; pośrednim celem pracy jest więc próba wypełnienia tej naukowej luki. Inteligencja emocjonalna staje się dziś umiejętnością praktyczną i coraz częściej pedagodzy i psychologowie zdają sobie sprawę, iż należy poświęcić jej swoją uwagę. Współczesna szkoła narażona jest na ogromną presję oczekiwań – ma zarówno przekazywać wiedzę na najwyższym poziomie jak i kształtować emocjonalno – społeczne kompetencje. Niezbędnym elementem tworzącym całość inteligentnego życia jest dostrzeganie uczuć i panowanie nad nimi. Zwłaszcza dla dzieci z ubytkami słuchu, rozwijanie inteligencji emocjonalnej może okazać się szansą pełniejszego uczestnictwa w życiu społecznym.The PhD thesis entitled: Emotional Intelligence of Children with and without Hearing Disorders at the Initial School Stage has been written in the Department of Education of Children at Adam Mickiewicz University in Poznań. It analyses the level of emotional intelligence among children with and without hearing disorders in the first three classes of primary school. There are five emotional competence types which are an object of theoretical and empirical analyses: emotional identity, emotional self-regulation, self-motivation, empathy and social abilities. The model by Daniel Goleman appoints theoretical frames for emotional intelligence. The dissertation’s purpose is the analysis of emotional intelligence of children with and without hearing disorders in the first three classes of grammar school as well as establishing the level at which given factors describing the features of analyzed students and their teachers vary the level of that intelligence among students. The relation between the achieved emotional intelligence of children and activities of teachers focusing on developing emotional competence is also researched. This dissertation consists of five chapters which are preceded by the introduction. In the first chapter theoretical base of emotion is introduced. Chapter two is devoted to analysis of emotional intelligence, with the special reference to the model by D. Goleman. In chapter three a development of children in the period of middle and late childhood is described, specially concentrating on emotional and social development. Teachers are also presented as those who are responsible for shaping the emotional competence among pupils. The fourth chapter is methodological. It presents aims and research problems and describes the applied methods. The analysis of the results and findings are shown in chapters five, six, seven and eight. They take into consideration the effects of quality and quantity analysis of the gathered research material. That is why the content of these chapters takes the form of presentation and interpretation of empirical findings as objective replies to formulated earlier research problems. They examine the assessment of the emotional intelligence level in emotional identity, emotional self-regulation, self-motivation, empathy and social abilities depending on features differentiating researched children with and without hearing disorders. They concentrate on the assessment of emotional skills among tested pupils, made by teachers. The chapters also describe the relation between the reached level of pupil’s intelligence in relation to teachers’ educational activities and features varying them. The dissertation closes with a summary presenting and interpreting the results of empirical research. Children in the early school age are entering new environment, full of difficult situations, triggering a whole range of emotions which are complicated to deal with. This situation is particularly difficult for children with hearing disorders. The ability to recognize and deal with emotions is one of the main abilities parents should shape and develop in their children since the early childhood. Emotional intelligence allows not only indentifying and showing feelings, but also identifying feelings of other people, using them in the best way, understanding and predicting motives for behavior of people around us. Only small part of available literature devoted to issues of emotional intelligence deals with this problem among children. There is practically nothing about children with hearing disorders. This work is an attempt to fill this scientific gap. In the studies the author wants to describe not only the nature of emotional intelligence but above all, to research emotional and social functioning of children with and without hearing disorders at the initial school stage. Nowadays emotional intelligence is becoming a practical skill. Teachers and psychologists more and more often realize that the problem requires special attention. The contemporary school is exposed to the intense pressure of expectations. It is supposed to develop the knowledge at the highest level and to shape emotional and social competence. Noticing emotions and controlling them is an essential element creating the integrity of the complete and successful life. For children with hearing deficits, developing the emotional intelligence can turn out to be the chance for the full involvement in social life.polinfo:eu-repo/semantics/restrictedAccessdzieci słyszącechildren without hearing disordersinteligencja emocjonalnaemotional intelligencedzieci niedosłyszącechildren with hearing disordersmłodszy wiek szkolnyinitial school stagerozwój emocjonalno – społeczny dzieckaemotional and social development of childDysertacja