Kwiek, Marek2021-07-122021-07-122021Kwiek, Marek (2021). Globalny system akademicki i stratyfikująca rola badań naukowych. Człowiek i Społeczeństwo 51(2021), 1-16.https://hdl.handle.net/10593/26347Globalnej pionowej stratyfikacji instytucji szkolnictwa wyższego, silnie wzmacnianej prowadzeniem badań naukowych, towarzyszy postępujące pionowe zróżnicowanie profesji akademickiej. Można się spodziewać, że oba procesy będą się w przyszłości pogłębiać. Poszczególne segmenty kadry akademickiej i poszczególne elementy systemów szkolnictwa wyższego coraz bardziej się od siebie oddalają. Pojawiają się coraz bardziej wyraźne różnice dotyczące warunków pracy i atrakcyjności profesji akademickiej na poziomie indywidualnym oraz globalnej widoczności w rankingach akademickich i dostępu do krajowych środków na badania na poziomie instytucjonalnym. Postępujące procesy koncentracji działalności badawczej w wybranych instytucjach mogą wywierać coraz silniejszy wpływ na życie osobiste i karierę akademicką. Stawką staje się atrakcyjność profesji akademickiej i akademickiego miejsca pracy, zwłaszcza w tych instytucjach, które nie będą nastawione na intensywne prowadzenie badań naukowych i będą w przeważającej mierze skoncentrowane na kształceniu. Podstawowym założeniem prezentowanego tu scenariusza przyszłości jest przyjęcie założenia, że w systemach masowych tradycyjny splot łączący kształcenie z badaniami zostanie utrzymany w praktyce niemal wyłącznie w małym, elitarnym podsektorze akademickim. Przyszłe możliwości instytucji będą ogromnie zróżnicowane, ale najważniejsza będzie jakościowa różnica zachodząca między 1000 najlepszych uczelni a ich resztą (obejmującą z czasem około 25 000-30 000 instytucji, przy obecnych 20 000). Niniejszy artykuł jest ćwiczeniem w pisaniu scenariuszy przyszłości, w których omówione zostaną radykalne konsekwencje różnicującego wpływu badań akademickich na naukowców i na instytucje akademickie za 20-30 lat.polinfo:eu-repo/semantics/openAccessilościowe badania naukistratyfikacja w naucesocjologia karier akademickichscenariusze przyszłościglobalizacja naukirankingi akademickieArtykuł