Sopata, Aldona. PromotorLipińska, Aleksandra2022-10-202022-10-202022https://hdl.handle.net/10593/27003Wydział NeofilologiiGłównym celem niniejszej pracy jest zidentyfikowanie i określenie zakresu wpływów międzyjęzykowych w procesie akwizycji języka trzeciego u osób dorosłych, dla których język polski jest językiem ojczystym (L1), a język angielski oraz niemiecki, językiem drugim (L2) bądź trzecim (L3). Badanie obejmuje trzy struktury gramatyczne: (1) szyk wyrazów w zdaniach względnych, (2) pozycja przysłówka sposobu w odniesieniu do czasownika modalnego oraz (3) użycie rodzajnika nieokreślonego w grupach rzeczownikowych. Badanie składa się z dwóch zadań: Acceptability Judgment and Correction Task (AJCT) oraz tłumaczenie a vista. Badanie wykazało, że wpływy z obydwu języków są możliwe, jednak wpływ z L1 (w tym badaniu z języka polskiego) jest bardzo silny na poziomie reprezentacji językowej, czyli w zadaniu AJCT. Na podstawie rezultatów zadania tłumaczenia a vista można natomiast wnioskować, że stadium zaawansowania akwizycji oraz biegłość językowa mają wpływ na występowanie wpływów, co objawia się przede wszystkim w produkcji językowej. Badanie wykazało również, że wpływy językowe zachodzą w obrębie wszystkich badanych struktur. Wyniki niniejszego badania są zgodne z założeniami dwóch modeli: modelu Westergaard i in. (Linguistic Proximity Model, 2016) oraz modelu Slabakovej (Skalpel Model, 2016). Wszystkie języki mogą być potencjalnym źródłem wpływów międzyjęzykowych, zarówno pozytywne, jak i niepozytywne wpływy są możliwe oraz podobieństwo strukturalne odgrywa najważniejszą rolę przy wpływach międzyjęzykowych.The main objective of this dissertation is to identify and investigate cross-linguistic influence in the process of third language acquisition by Polish (L1) adult learners of English and German being either second (L2) or third (L3) language. Concerning the investigated structures, this dissertation focuses on syntax and for that reason three grammatical structures were investigated: (1) relative clauses, (2) modals with adverbs of manner and (3) indefinite articles. The dissertation provides for two research experiments: Acceptability Judgment and Correction Task (AJCT) and sight translation task. The research showed a strong L1-influence (Polish) in third language acquisition within the investigated structures on the learners’ mental representation. Language development stage and language proficiency appeared to affect crosslinguistic influence, especially in speech production. The research showed crosslinguistic influence within all investigated structures. The results of this research are in line with the assumptions of two models: Linguistic Proximity Model (Westergaard et al. 2016) and Scalpel Model (Slabakova 2016). All the languages might be the potential source of crosslinguistic influence, both facilitative and non-facilitative influence is possible, and the structural similarity plays the most important role by crosslinguistic influence.Das Hauptziel dieser Arbeit ist die Identifizierung und Bestimmung dieser sprachübergreifenden Einflüsse beim Drittspracherwerb von Erwachsenen, deren Muttersprache (L1) Polnisch ist, und die Deutsch und Englisch entweder als zweite (L2) oder als dritte (L3) Sprache erwerben. Drei sprachliche Phänomene wurden analysiert und untersucht: (1) Relativsätze, (2) Modaladverbien und (3) der unbestimmte Artikel. Das Experiment in der vorliegenden Arbeit umfasst zwei Aufgaben, die durchgeführt wurden: Acceptability Judgment and Correction Task (AJCT) und Blattdolmetschen, die beide Sprachrepräsentation und Sprachproduktion berücksichtigen. Die Ergebnisse der vorliegenden Untersuchung zeigten einen starken L1-Einfluss (Polnisch) auf den Drittspracherwerb in den untersuchten syntaktischen Bereichen auf der Ebene der Sprachrepräsentation. Das Spracherwerbsstadium und das erreichte Sprachniveau haben sich als Faktoren, die die sprachübergreifenden Einflüsse determinieren, gezeigt, was vor allem in der Sprachproduktion sichtbar wurde. Die Ergebnisse haben auch davon gezeugt, dass alle untersuchten Strukturen für Einflüsse anfällig sind. Die Ergebnisse dieser Untersuchung sind aber in Einklang mit dem Modell der linguistischen Nähe und gleichzeitig mit dem Skalpell-Modell. Alle Sprachen können als mögliche Transferquellen dienen, sowohl fördernder als auch nicht-fördernder Transfer sind möglich, und Transfer verläuft auf der property-by-property-Basis, also die strukturelle Ähnlichkeit spielt die wichtigste Rolle.deuinfo:eu-repo/semantics/openAccessjęzyk trzecithird languagewpływy międzyjęzykowecross-linguistic influencemodele akwizycji języka trzeciegoL3 acquisition’s modelsskładniasyntaxDrittspracheSyntaxsprachübergreifende EinflüsseDrittspracherwerbsmodelleDysertacja