Kościelniak, Cezary2014-10-302014-10-302013CPP RPS Vol. 54 (2013), Poznań, 2013, pp. 1-32.http://hdl.handle.net/10593/12027Jedną z perspektyw badawczych dla ustalenia ról uniwersytetu w państwie dobrobytu może stanowić refleksja kulturowa. Badania nad kulturą gospodarczą pokazują, że ma ona znaczenie w kształtowaniu społeczeństwa dobrobytu oraz społeczeństwa obywatelskiego. Nie ma jednego dominującego nurtu w badaniach nad wpływem kultury na praktykę ekonomiczną i instytucjonalną, jednak jej rola zostaje podkreślona w badaniach zarówno nad wpływem kultury na rozwój państw oraz przedsiębiorczości (zob. Bell 1998, Huntington 2000, Szirmai 2006, Sen 1998, Hofstede 2003, Berger 1995), jak i w licznych badaniach nad państwem dobrobytu i jego powiązań np. ze współczesną technologią (zob. Castels 2010, Castells Himanen 2008) czy raportów agencji międzynarodowych (OECD, ale także World Banku). Znaczenie kultury jest podkreślane w koncepcjach przemian współczesnego społeczeństwa dobrobytu; Kultura gospodarcza staje się elementem niezbędnym w zrozumieniu czynników tła rozwoju społeczeństw, instytucji oraz wartości, określa ona kulturowo-instytucjonalne uwarunkowania procesów gospodarczych (Hryniewicz 2004, Dylus 2005). Rolą kultury jest współregulująca zachowań gospodarczych i instytucjonalnych, co zostało zauważone w analizach różnych odmian państw dobrobytu, na przykład w fińskim społeczeństwie informacyjnym (Castells i Haniken 2009), czy w koncepcjach powiązanych ze zrównoważonym rozwojem i otoczeniem społecznym (Pavel 2009). Peter Berger (1998) podaje, że „denotacją [kultury gospodarczej – przyp. C.K.] jest społeczno-kulturowy kontekst aktywności gospodarczej i funkcjonowanie instytucji gospodarczych” (s. 20). Kultura gospodarcza określa zatem nie tylko instytucje ekonomiczne, ale także instytucje w szerszym znaczeniu, kształtowane przez kontekst gospodarczy. Perspektywa kulturoznawcza oznacza skupienie się na kwestiach normatywnych, (zob. Oorschot, Opielka, Pfau-Effinger 2008). Przedmiotem niniejszego artykułu będzie ukazanie miejsca uniwersytetów na tle kulturowych problemów związanych z realizacją ich roli w państwie dobrobytu, w tym sensie treść artykułu będzie tyczyła się kultury gospodarczej właśnie. Przyjęte w tekście założenie wyjściowe mówi, że uczelnie są instytucjami działającymi w określonej kulturze gospodarczej, a w państwie dobrobytu odgrywają szczególną rolę kulturowo-gospodarczą, w kontekście systemów beneficjów społecznych. Jakie jest miejsce uczelni w społeczeństwie dobrobytu? Jaki wpływ mają na nie kultury gospodarcze? Niniejszy tekst będzie próbą odpowiedzi na powyższe pytania. Jednocześnie artykuł będzie ukazywał relacje pomiędzy zagadnieniem kultury gospodarczej wiążąc ją ze sferą polityki szkolnictwa wyższego. Innymi słowy, rozważania z zakresu „kulturoznawstwa gospodarczego” zostaną zaaplikowane do zagadnień z zakresu instytucji wiedzy oraz polityki szkolnictwa wyższego.plArtykuł