Kwiek, Marek2019-03-112019-03-112019http://hdl.handle.net/10593/24457Rozwój nauki, a co za tym idzie, możliwości zatrudniania młodej kadry, może wyglądać różnie w odmiennych obszarach badań na różnych wydziałach. Ekspansji w niektórych obszarach szkolnictwa wyższego i akademickiej nauki może towarzyszyć kurczenie się innych obszarów. Jedne wydziały mogą rosnąć, a inne mogą się kurczyć – z powodów czysto finansowych. Geografia obszarów badań oraz w konsekwencji również geografia dostępnych posad akademickich systematycznie ewoluuje. W niektórych krajach ewolucja ta jest coraz silniej determinowana przez selektywną politykę naukową. Jeśli w pewnych obszarach nauki nie będzie studentów, to może się z czasem okazać, że obszary te w ramach uczelni mogą w sposób nieodwracalny zamierać, ponieważ staną się niefinansowalne. To ogromne zagrożenie dla spójności instytucji i dla badań podstawowych jako całości.Mierzalność osiągnięć naukowych pojawiła się na wszystkich istotnych dla polityki naukowej poziomach: globalnym, międzynarodowym, krajowym, instytucjonalnym, wydziałowym i jednostkowym. Modele kariery naukowej, a zwłaszcza atrakcyjność profesji akademickiej, nie mogą od tych procesów abstrahować, dlatego kariera akademicka coraz bardziej oznacza poddawanie się rygorom mierzalności. Kariera naukowa realizuje się w różnych typach uczelni. Z perspektywy rozwoju nauki najważniejszy jest podział na uczelnie badawcze i wszystkie pozostałe. Najbardziej atrakcyjne dla kadry zorientowanej na badania są uniwersytety badawcze. Procesy instytucjonalnej stratyfikacji pionowej w systemie zaczynają być odczuwane w Polsce, chociaż ich skala bez dodatkowego finansowania doskonałościowego jest marginalna. Od 30 lat średni wiek otrzymywania stopnia doktora pozostaje na tym samym poziomie (33-34 lata). Przed 1980 rokiem doktoraty były średnio zdobywane wcześniej, w okolicy 30 roku życia. Jednak najważniejsze z perspektywy kariery akademickiej są długoterminowe zmiany dotyczące habilitacji: od 1978 roku systematycznie rośnie średni wiek naukowców otrzymujących stopień doktora habilitowanego – z 36 do 47 roku życia w latach 2006–2008, a wiek ten spada od 2009 roku i obecnie wynosi 45 lat. O ile do połowy lat 80. praca nad ukończeniem habilitacji zajmowała średnio 6–8 lat, o tyle od 1986 roku okres ten systematycznie rośnie i przez ostatnie trzy dekady waha się w przedziale 12–13 lat. Model kariery akademickiej pozostaje niezmieniony od czterech dekad, a niekorzystne trendy narastają od końca lat 70. Tradycyjny model kariery akademickiej: doktorat – habilitacja – profesura tytularna najprawdopodobniej się wyczerpuje. O ile jeszcze w latach 90. średni wiek uzyskania profesury mieścił się w rozsądnych granicach 47–49 lat, to od tamtej pory rośnie nieprzerwanie (i w 2015 roku osiągnął szczyt na poziomie 57 lat). System, w którym osiąga się pełną profesurę średnio przed 60 rokiem życia, jest nieefektywny i wymaga radykalnych zmian.polinfo:eu-repo/semantics/openAccesskariera naukowauczelnie badawczemłoda kadrawidzialność osiągnięć naukowychmierzalność osiągnięć naukowychatrakcyjność profesji akademickiejumiędzynarodowieniebadania naukowewspółpraca międzynarodowawzorce współpracy naukowejstruktura przychodówstruktura publikacji naukowychpionowe zróżnicowanie systemu szkolnictwa wyższegodoktoraty i habilitacje w Polscestopnie i tytuły naukowereforma szkonictwa wyższego w PolsceArtykuł