Tryjanowski, Piotr. PromotorEkner-Grzyb, Anna2012-10-222012-10-222012-10-22http://hdl.handle.net/10593/3558Celem pracy było określenie zależności pomiędzy drapieżnikami i ofiarami oraz pasożytami (patogenami) i ich gospodarzami. W wyniku przeprowadzonych badań określono rolę jaszczurek (Zootoca vivipara i Lacerta agilis) w przenoszeniu odkleszczowych patogenów (Anaplasmataceae oraz Borrelia burgdorferi s.l.). Mikroorganizmy te jeszcze do niedawna uznawane były za niewystępujące w organizmach gadów. W niniejszych badaniach opisano również mieszaną infekcję obu analizowanych bakterii w kleszczach, żerujących na L. agilis. Wykazano, że dorosłe samce jaszczurki żyworodnej były znacznie bardziej narażone na ryzyko drapieżnictwa wywieranego przez dzierzbę srokosz (Lanius excubitor), niż samice oraz pozostałe klasy wiekowe. Ponadto, ptak ten może oddziaływać na strukturę płciową populacji jaszczurek. Dzięki uzyskaniu korelacji pomiędzy różnymi cechami morfometrycznymi jaszczurek, możliwe stało się oszacowanie masy upolowanego osobnika na podstawie wymiarów poszczególnych części ciała niekompletnej lub wyschniętej ofiary, znalezionej w wypluwkach lub spiżarniach dzierzb. Zauważono również, że presja drapieżnicza, oszacowana na podstawie śladów pozostawionych po przebytej autotomii istotnie wpływała na średnią prędkość biegu jaszczurki zwinki. Natomiast obecność pasożytów nie oddziaływała na zdolności lokomotoryczne gadów. W niniejszej pracy wykazano również, że liczba i ułożenie tarczek zanozdrzowych oraz policzkowej cechuje się dużą zmiennością i nie może być brane pod uwagę jako cecha taksonomiczna używana podczas oznaczania badanych gatunków jaszczurek.The aim of the study was to investigate relation between predators and prey, as well as parasites (pathogens) and hosts. As a result of the research it was determined the role of the lizards (Zootoca vivipara i Lacerta agilis) in transmission of tick-borne pathogens (Anaplasmataceae oraz Borrelia burgdorferi s.l.). Until recently these microorganisms were not found in the reptile tissues. In presented study it was described a co-infection between both analized bacteria in ticks (Ixodes ricinus), parasiting on L. agilis. It was demonstrated that adult males of common lizards were more vulnerably to predation risk, caused by great grey shrikes (Lanius excubitor), than females and the rest of the age classes of lizards. Moreover, the birds might affects demographic structure of lizard's population. Thanks to correlation, obtained during a comparison of individual morphological traits of the lizards, it becomes possible to estimate a mass of hunted prey on the basis of measurements of particular parts of incomplete or dried lizard's body, found in pellets or larder. It was turned out that predator pressure, estimated on the basis of autotomy experienced have significant impact on speed mean of sand lizard. However, parasites load did not influence on locomotor performance of the study reptiles. Moreover, presented study indicated that a difference in arrangement of postnasalia and frenale scales are frequently deviated from the typical arrangement and can not be taken into acount as a taxonomical trait, during determination of both analysed lizards.plzzierzba srokoszgreat grey shrikesLanius excubitorzdolności lokomotorycznelocomotor performancekleszczeticksanaplasmataceaeBorrelia burgdrferi s.l.Dysertacja