Forycki, Maciej. PromotorBzdawka, Marcin2022-02-282022-02-282022https://hdl.handle.net/10593/26757Wydział HistoriiW drugiej połowie XVII wieku administrację francuskich prowincji zdominowali nowi urzędnicy: intendenci. Pojawili się oni we wszystkich regionach Francji, a także – od 1663 roku – w jej amerykańskiej kolonii, Nowej Francji (Kanadzie). Postrzegani przez historyków jako narzędzie ścisłej kontroli prowincji przez Ludwika XIV, posiadali szerokie kompetencje w sprawach wymiaru sprawiedliwości, finansów i porządku publicznego. Celem prezentowanej rozprawy jest ukazanie ewolucji roli tego królewskiego emisariusza działającego w szczególnych, kolonialnych uwarunkowaniach – od chwili osadzenia intendentów w Kanadzie do 1700 roku. W tym celu przeanalizowano korespondencję wymienianą między dworem, a jego kanadyjskimi wysłannikami i zbadano powierzone im kompetencje i zadania, ich charakter i kształtowanie w czasie. Wyniki tego badania, ustalenie pewnej specyfiki sprawowania władzy nad Kanadą (oddalenie od metropolii, niespotykane w Europie relacje społeczne i ekonomiczne, współistnienie kolonistów z rdzennymi mieszkańcami) pozwalają skonstatować istnienie w siatce urzędniczej Króla-Słońce funkcji intendenta sui generis: intendenta Nowej Francji. Ponadto, ustalenia dotyczące efektywności nadzoru nad Kanadą sprawowanego przez króla, jego ministrów, jak i przez samych intendentów, podważają lansowaną niegdyś w historiografii tezę o kolonii amerykańskiej, jako terenie, gdzie władza króla absolutnego nie jest skrępowana dawnymi instytucjami i historycznymi uwarunkowaniami. Przeciwnie, Kanada okazuje się nie tylko geograficznie leżeć na peryferiach władzy deklarowanej jako absolutna.In the second half of the 17th century, the administration of the French provinces was dominated by new officials: intendants. They appeared in all regions of France, and also - from 1663 - in its American colony, New France (Canada). Perceived by historians as a tool of Louis XIV’s strict control over provinces, they had vast competences in matters of justice, finance and public order. The aim of the presented dissertation is to show the evolution of the role of these royal emissaries operating in particular colonial conditions - from the moment of their appointment in Canada until 1700. For this purpose, the correspondence exchanged between the court and its Canadian envoys was analyzed. Their competences and tasks entrusted to them, nature and evolution thereof over time were examined. This study shows a certain specificity of government over Canada (remoteness from France, social and economic relations unusual as for European standards, coexistence of colonists with indigenous peoples) and allow us to ascertain the existence of the function of an intendent sui generis in the Sun-King’s bureaucratic network: intendent of New France. In addition, the findings regarding the effectiveness of the supervision over Canada by the king, his ministers, and the intendants themselves, undermine the thesis once promoted in historiography of the French colony in America as an area where the power of the absolute king was not constrained by old institutions and historical conditions. On the contrary, Canada turns out to be – not only geographically – on the periphery of Louis’ power declared to be absolute.polinfo:eu-repo/semantics/restrictedAccessKanadaCanadaadministracjacolonial administrationkolonie francuskieFrench coloniesintendenciintendantsabsolutyzmabsolutismDysertacja