Kwit, Marcin. PromotorMądry, Tomasz Krzysztof2022-10-212022-10-212022https://hdl.handle.net/10593/27009Wydział ChemiiChiralność, dotycząca obiektów i makro- i mikroskopowych, stanowi jedno z najbardziej fundamentalnych zjawisk warunkujących chociażby życie na Ziemi. Celem mojej rozprawy doktorskiej było opracowanie multichromoforowych sond i wykorzystanie ich w detekcji chiralności dioli, alkoholi II-rzędowych oraz amin I-rzędowych. Przede wszystkim zamierzałem wykazać i zrozumieć mechanizm indukcji aktywności optycznej w chiralnych układach typu induktor–reporter. W tym celu posłużyłem się komplementarnymi metodami (m.in. spektroskopiami ECD i NMR czy obliczeniami DFT). Efektem moich badań było otrzymanie sond chromoforowych o zróżnicowanej konstytucji i zakresie spektralnym. Umożliwiają one dogodne badania strukturalne nawet „trudnych” związków chiralnych, a więc takich, które charakteryzują się bardzo małym zróżnicowaniem podstawników centrum stereogenicznego. Poza opracowanymi sondami chromoforowymi stanowiącymi precyzyjne, wydajne oraz użyteczne narzędzia do badań stereochemicznych istotnym rezultatem moich badań było zaproponowanie mechanizmów chirogenezy. Wykazałem bowiem, że przeniesienie chiralności od centrum stereogenicznego do osi chiralnej przebiega w sposób efektywny w przypadku induktorów nawet o bardzo małym zróżnicowaniu strukturalnym. To właśnie jest wyróżnikiem opracowanych przeze mnie układów na tle innych sond chromoforowych opisanych w literaturze.Chirality of macro- and microscopic objects is a phenomenon of a paramount significance for the life on earth. The aim of my dissertation was to develop multichromophoric probes suitable for chirality sensing of diols, secondary alcohols, and primary amines. Above all, I intended to demonstrate and understand mechanism of optical activity induction in chiral inductor-reporter systems with the aid of complementary methods (i.e. ECD and NMR spectroscopy, DTF calculations). The result of my research was the preparation of structurally diverse chromophoric probes varying in spectral range and thus, making them suitable for convenient structural studies of “demanding” inductors characterized by negligible differences in substituents near the stereogenic centre. Apart from the described chromophoric probes which are precise, efficient, and convenient tools for stereochemical analysis the essential effect of my research was the proposition of the mechanism of chirogenesis. I proved that the chirality transmission from stereogenic centre to chiral axis is efficient even for inductor molecules of limited structural diversity. This is the feature that distinguishes probes that I have developed from other until now described reporter molecules.polinfo:eu-repo/semantics/openAccessdichroizm kołowycircular dichroismchiralnośćchiralitysondy chromoforowechromophoric probesindukcja aktywności optycznejoptical activity inductionDysertacja