Nawrot, Janusz. PromotorToboła, Łukasz2012-10-032012-10-032012-10-03http://hdl.handle.net/10593/3476Wydział Teologii: Zakład Egzegezy Starego i Nowego TestamentuCelem niniejszego studium jest historyczno-teologiczna rekonstrukcja tożsamości bóstwa dynastii Omrydów, które autorzy biblijni określają mianem ba‘ala. Rozdział I prezentuje historię badań oraz współczesny stan wiedzy na temat bóstwa / bóstw określanych terminem ba‘al w religii Izraela, a zwłaszcza w dziejach dynastii Omrydów. Rozdział II omawia kwestie związane z dziejami Omrydów ze szczególnym uwzględnieniem tych elementów, które mogą być pomocne w identyfikacji bóstwa określanego mianem ba‘ala. Rozdział III niniejszego studium analizuje możliwą genezę i ewolucję wykształcenia się swoistej „maski ba‘ala”, której używali autorzy biblijni w opisie bóstwa Omrydów. Brakuje jednoznacznych świadectw potwierdzających istnienie kultu jakiegokolwiek ba‘ala w Izraelu w IX w. przed Chr. Zachowany materiał źródłowy (inskrypcje z Kuntillet Ajrud, stela Meszy, stela z Tel Dan) sugeruje, że patronem Omrydów był Jahwe z Samarii. Powiązanie Omrydów z kultem ba’ala wydaje się być wtórną ingerencją biblijnych redaktorów głoszącego jedyność kultu w Jerozolimie. Jest też możliwe, że śmierć dziedziców Achaba pod Ramot Gilead i trudna sytuacja królestwa północnego spowodowana przez najazdy Aramejcztków i Moabitów, stała się źródłem swoistej teodycei, zaś biblijne przedstawienie boga Omrydów jako ba‘ala jest jej integralnym elementem.The aim of the present work is to propose a historical-theological reconstruction concerning identity of Omride’s god, interpreted in the biblical texts as ba‘al. Chapter I of this study presents history of research and contemporary state of knowledge concerning the place of deity / deities named ba‘al in the religion of Ancient Israel. Chapter II deals with the reconstruction of Omride’s history, with special attention devoted to these features, which can be useful in the identification of their dynastic god. Chapter III of the presented study analyzes the possible origins and sources for the “Ba‘al-masque”, which was used by biblical editors in the depiction of Omride’s deity. There is no historical evidence for a cult of deity / deities named ba‘al in the 9th-century Israel. In contrary, extra-biblical sources indicates that Omride’s god was YHWH from Samaria. His name occurs also as a theopohoric element in royal names of Omri’s dynasty. However, it is possible, that the tragic death of Ahab’s heirs at Ramoth Gilead and the difficult situation of the Israelite kingdom caused by Aramaic and Moabite attacks, have raised serious questions in Israel, more precisely, a need for theodicy. An intensive search for the reason of unexpected fall of the great royal family has taken place in Israel, and the negative evaluation of Omrides and the depiction of their god in the biblical sources as a ba‘al can be interpreted as an answer to this problem.plBa‘alKról AhabKing AhabOmrydziOmridesHistoria starożytnego IzraelaHistory of Ancient IsraelReligia starożytnego IzraelaReligion of Ancient IsraelDysertacja