Skwara, Ewa. PromotorBerger, Łukasz2015-06-082015-06-082015-06-08http://hdl.handle.net/10593/13153Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej: Instytut Filologii KlasycznejRozprawa wykorzystuje współczesne narzędzia analizy konwersacji do badania dialogu komediowego w zachowanych utworach Plauta. Skupia się przy tym na zjawisku otwarcia rozmowy – od nawiązania kontaktu z rozmówcą po wprowadzenie pierwszego tematu. We wstępnej części pracy ustala się jednostki analizy dialogu na poziomie wypowiedzi jednego mówiącego oraz wymiany między dwoma interlokutorami. Ustalenia terminologiczne służą następnie do wyodrębnienia sekwencji otwierających dialog we wszystkich komediach Plauta. W pierwszej kolejności opisuje się sceny wprowadzenia kontaktu między postaciami poprzez podejście oraz wezwanie do rozpoczęcia konwersacji. Kolejnym wyróżnionym elementem otwarcia dialogowego jest (auto)identyfikacja mówiących. Na licznych przykładach zwrotów bezpośrednich towarzyszących inicjacji kontaktu omawia się strategie konstruowania tzw. twarzy interakcyjnej. Najwięcej uwagi poświęca się natomiast formułom pozdrowień wraz z ich różnorakimi wariantami, uzależnionymi od kontekstu spotkania. Równie obszerny jest rozdział dotyczący wymiany fatycznej (tzw. small talk), której budowę odnosi się do typu relacji między interlokutorami. Wreszcie omawia się strategie wprowadzania pierwszego tematu dialogu, które stają się delimitatorami wstępnej fazy konwersacji. Rozprawę zamyka próba syntezy przeprowadzonych badań oraz propozycja powiązania językowych oraz pozajęzykowych (kinezyjnych, proksemicznych) elementów otwarcia dialogowego w ramach swoistej gramatyki interakcji scenicznej.The thesis employs methods of conversational analysis to study the comedy dialogue of the preserved plays by Plautus. Its main focus is the opening phase of the conversation: after establishing contact between the interlocutors till introducing the first topic. The study begins with distinguishing units of dialogue both on the level of one utterance and the exchange between two speakers. Those terms and concepts are later used to describe the opening sequence in all comedies by Plautus. The first chapter discusses the scenes of encounter between the interlocutors that leads to start the dialogue by approaching and by verbal summons. Then the (auto)identification move is analyzed in order to indicate different strategies of construing the interactional face by forms of address. Further on, most attention is given to the greeting formulae along with their numerous contextual variants. Also the phatic communion (small talk) is discussed extensively: it is argued that the shape of this exchange might be determined by the type of relations between the interlocutors. The last part of the study concerns the mechanisms of introducing the first topic slot which serve as delimitating marks of the conversation opening. Finally some synthesis of the results is made that leads to create a tentative model of interactional grammar for the theatrical language of Plautus including the verbal and the non-verbal (kinesic, proxemic) means of communicating.plinfo:eu-repo/semantics/openAccessPlautPlautuskomedia rzymskaRoman comedykomunikacjacommunicationpragmatykapragmaticsanaliza konwersacjiconversational analysisotwarcie dialogoweconversation openingDysertacja