Matuszewski, Szymon. PromotorBajerlein, Daria. PromotorFrątczak-Łagiewska, Katarzyna2021-04-272021-04-272021https://hdl.handle.net/10593/26260Wydział BiologiiRozwój gatunków nekrofilnych chrząszczy o wykazanej użyteczności w entomologii sądowej jest słabo poznany. Creophilus maxillosus (Linnaeus, 1758) jest drapieżnym chrząszczem z rodziny kusakowatych (Staphylinidae) obecnym niemal zawsze na zwłokach dużych kręgowców w środowiskach naturalnych. W ramach pracy doktorskiej zrealizowane zostały następujące cele: 1) opracowanie, porównanie i częściowa walidacja temperaturowych modeli rozwoju C. maxillosus, 2) określenie wpływu rodzaju pokarmu na śmiertelność, wymiary ciała i czas rozwoju chrząszczy, 3) sprawdzenie, czy istnieje związek pomiędzy czasem całego rozwoju preimaginalnego, a płcią i rozmiarem imagines, oraz czy cechy te mogą pomóc w dokładniejszym oszacowaniu wieku chrząszczy w momencie zakończenia rozwoju, 4) sprawdzenie, czy wielokrotne, przyżyciowe pomiary chrząszczy wpływają na ich rozwój. Całkowity czas rozwoju wahał się od około 122 dni w 15 °C do około 22 dni w 30 °C. Larwy C. maxillosus karmione stadiami larwalnymi N. littoralis wykazywały bardzo wysoką śmiertelność i żaden osobnik nie osiągnął stadium imago. Najniższa śmiertelność była obserwowana, gdy larwy karmione były larwami muchówek, niezależnie od ich rodzaju. Wyniki wykazały, że samce rozwijają się istotnie dłużej niż samice. Mimo tych różnic, walidacja wykazała statystycznie nieistotne różnice w dokładności szacowania wieku owadów z wykorzystaniem modeli ogólnych i modeli specyficznych dla płci. Wykorzystanie rozmiaru owada dorosłego jako zmiennej predykcyjnej i osobnych modeli regresji dla samców i samic istotnie poprawiło dokładność oszacowania wieku. Mierzone osobniki rozwijały się dłużej niż niemierzone. Dokładność oszacowania wieku była istotnie większa w przypadku użycia modelu opracowanego dla larw niemierzonych.The development of necrophilous beetles with demonstrated utility in forensic entomology is poorly studied. Creophilus maxillosus (Linnaeus, 1758) is a predatory beetle that regularly visits large vertebrate cadavers in natural habitats. As part of my doctoral dissertation, the following objectives were achieved: 1) development, comparison and partial validation of temperature models for development of C. maxillosus, 2) determination of the effect of the food type on mortality, body size and development time of this species, 3) testing whether there is a relationship between the total immature development time and the sex or size of adult beetles, and whether these features can help to more accurately estimate the age of beetles at the end of development, 4) testing whether multiple, in vivo measurements of beetles affect their development. Total development time ranged between 122 days at 15 °C and 22 days at 30 °C. Larvae fed with larvae of N. littoralis showed a very high mortality and no beetles reached the adult stage. The lowest mortality was observed when the C. maxillosus larvae were fed with blow fly larvae, regardless of their genus. Results demonstrated that males developed significantly longer than females. Despite these differences, the validation study showed just minimal and statistically insignificant differences in the accuracy of age estimates using sex-specific and general thermal summation models. Using beetle length at emergence as a predictor variable and male or female specific models regressing K against beetle size significantly improved the accuracy of age estimation for this species. Measured beetles developed longer than non-measured beetles. The accuracy of age estimates was significantly higher while using the model for the non-measured beetles.enginfo:eu-repo/semantics/openAccessentomologia sądowaforensic entomologymodele rozwojudevelopment modelsCreophilus maxillosusStaphylinidaewalidacjavalidationModele rozwoju chrząszcza nekrofilnego Creophilus maxillosus (L.) (Staphylinidae) – porównanie ich skuteczności w szacowaniu wieku form preimaginalnychDevelopment models of necrophilous beetle Creophilus maxillosus (L.) (Staphylinidae) – comparison of efficiency in estimation of immature insect ageDysertacja