Niziński, Rafał S.2019-08-052019-08-052018-11Niziński Rafał S., NEOPLATOŃSKIE INSPIRACJE I ICH KONSEKWENCJE W FILOZOFICZNEJ REFLEKSJI O BOGU XAVIERA ZUBIRIEGO, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Wydział Teologiczny, Poznań 2018, pp. 189.978-83-65251-77-0http://hdl.handle.net/10593/24906Filozofia Xavier Zubiriego jest uznawana za jedną z trudniejszych do zrozumienia. Po napisaniu kilku artykułów poświęconych szczegółowym zagadnieniom związanym z tą myślą, zdałem sobie sprawę, że zawiera ona pewne niezrozumiałe elementy, które utrudniają przedstawienie jej innym a także zrozumienie jej przez nich. Tym samym uświadomiłem sobie, że może zawierać ona pewne ukryte założenie, które nie jest ujawnione ani przez Zubiriego, ani przez kontynuatorów jego myśli. Nawet jeśli zgłębia się tę myśl przez wiele lat, to ukryte założenie ciągle czyni tę filozofię niejasną. Zubiri, omawiając wpływy różnych nurtów na jego myśl, przywołuje jedynie fenomenologię Husserla i metafizykę Heideggera. Przyznaje się także do sięgania do myśli Arystotelesa. Zubiri zaczyna swoje analizy od percepcji rzeczy, przez co czyni zadość fenomenologicznemu wymogowi rozpoczynania refleksji filozoficznej od opisu rzeczywistości. Końcowym etapem tej refleksji jest metafizyka, która wyjaśnia opisywaną rzeczywistość, gdyż ta zawiera w sobie coś enigmatycznego i dlatego wymaga pewnego wyjaśnienia percypowanych faktów. Jednakże podążając tym tropem za myślą Zubiriego, uważam, że jest trudną rzeczą do końca zrozumieć istotę jego filozoficznej refleksji. Co jest tym ukrytym założeniem? W dziele El ser sobrenatural: Dios y la deificación en la teología paulina, które Zubiri napisał w latach 30. i 40. XX wieku Zubiri interpretuje wczesno chrześcijańską neoplatońską teologię. W tym samym dziele wyznaje swoje duże upodobanie do tej metafizycznej wizji rzeczywistości. W tej teologicznej pracy przedstawia, jak świat pochodzi od Boga. Według tego neoplatońskiego schematu Bóg stwarza świat nie jako przyczyna sprawcza, ale jako formalna. Oznacza to, że jest On istotą każdej rzeczy. W ten sposób Bóg wytwarza w każdej rzeczy metafizyczne napięcie miedzy nią a sobą. Zaprezentowany tu sposób poznawania rzeczywistości moglibyśmy nazwać zstępującym. Rozpoczyna się on od objawienia chrześcijańskiego wyjaśniającego w terminach filozoficznych, jak Bóg stwarza i co jest rezultatem tego stwarzania. W tym samym dziele Zubiri stwierdza, że jest możliwe dojście do podobnego rozumienia rzeczywistości poczynając od analizy rzeczy wznosząc się ku Bogu. I właśnie to będzie ukrytym założeniem jego filozofii. Tezą tej książki jest to, że filozofia Zubiriego może być rozumiana jako pewna próba wykazania, że neoplatońska wizja rzeczywistości ukazana w El ser sobrenatural: Dios y la deificación en la teología paulina jest prawdziwa i można do niej dojść na drodze dociekań rozumowych, to znaczy zaczynając od odpisu faktów. Dlatego też twierdzę, że neoplatońska wizja rzeczywistości jest istotnym źródłem inspiracji filozofii Zubiriego. Jak do tej pory nie zetknąłem się z nikim, kto by przypisał podobną rolę temu teologicznemu dziełu w filozofii Zubiriego. W mojej książce próbują ukazać, jak metafizyczne idee zaprezentowane przez Zubiriego w El ser sobrenatural: Dios y la deificación en la teología paulina, są obecne w jego filozofii. Ponadto staram się pokazać, jak Zubiri przenosi do filozofii znaczną część słownictwa z tego dzieła. Wpływ neoplatonizmu na jego filozofię rozpoczyna się od opisu faktów. Następnie Zubiri uzupełnia fakty metafizycznym teoriami, które są odbiciem tych odkrytych w neoplatońskiej teologii. Na końcu Zubiri dochodzi do wniosku, że filozofia potwierdza, iż neoplatońska wizja rzeczywistości zaprezentowana w El ser sobrenatural: Dios y la deificación en la teología paulina, jest tą, która ma najmocniejsze oparcie na faktach oraz jest najbardziej rozumną. Schemat książki jest następujący. W pierwszej części przedstawiam główne idee, które Zubiri zawarł w El ser sobrenatural: Dios y la deificación en la teología paulina, które następnie będzie kontynuował w swojej filozofii. W kolejnych rozdziałach przestawiam jego epistemologie, antropologię, filozofię religii oraz Boga ukazując jak one są odbiciem oraz potwierdzeniem neoplatońskiej teologii.The philosophy of Xavier Zubiri is recognized as one of the most difficult to understand. After I had written several articles dedicated to some particular problems related to this philosophy, I realized that there is something unclear in this philosophy, which makes it difficult to explain to others and to be fully understood by them. As I realized, there is a hidden supposition in it, which is not clearly exposed either by Zubiri or by his followers. And even though this philosophy has been explored for years, this hidden supposition still makes it unclear. Zubiri in the self-presentation of his philosophical backgrounds acknowledges that his philosophy owes most to the phenomenology of Husserl and metaphysics of Heidegger. He also admits to being influenced by Aristotle to a certain degree. Zubiri starts his analyses from perception of things, with which he fulfills phenomenological requirement of beginning philosophy with the description of reality. As a final step he ads metaphysics, which explains the description of reality, because reality has something enigmatic and therefore demands some explanation of perceived facts. Following this code of interpretation of Zubiri’s philosophy it is difficult to grasp its core meaning. What is this hidden supposition? “In The Supernatural Being: God and Deification in Saint Paul’s Theology”, which he wrote in the 30s’ and 40s’ of the 20th century, Zubiri presents purely historically early Christian Neoplatonic theology. In the same work he confesses his strong affection to this metaphysical vision of reality. In this theological work he presents how the world comes from God. According to this Neoplatonic scheme, God creates the world not as an efficient cause but as a formal one. It means that He is the essence of all the creatures, producing metaphysical tension between them and Him. We could call this theology the descending way of knowing the reality. It starts with Christian revelation explaining in philosophical terms how God creates and what the result of his creational action is. In the same work Zubiri also states that it is possible to discover the same ideas following the way up, i.e. departing from the creatures and ascending to God. And this will be the hidden supposition of his philosophy. Zubirian philosophy can be understood, and this is my thesis, as a kind of proof that the Neoplatonic vision of the reality presented in “The Supernatural Being: God and Deification in Saint Paul’s Theology” is true and can be discovered by reason alone, i.e. departing only from description of facts. So I dare to state that that Neoplatonic vision of the reality is an important source of inspiration for Zubirian philosophy. So far, I have not met anybody who would attribute such importance of this theological work to the philosophy of Zubiri. In this book I am trying to show how the metaphysical ideas presented by Zubiri in “The Supernatural Being: God and Deification in Saint Paul’s Theology” are present in his philosophy. Furthermore, I am trying to show that Zubiri borrows a good part of his philosophical vocabulary from this work. The influence of Neoplatonism in his philosophy starts right with the description of facts. He completes the facts with metaphysical theories, which reflect the ones exposed in the Neoplatonic theology. In the end, Zubiri comes to the conclusion that philosophy testifies that the Neoplatonic vision of the reality presented in “The Supernatural Being: God and Deification in Saint Paul’s Theology” is the one which has the strongest support in facts and seems the most reasonable. The scheme of the book is as following: In the first chapter I present Zubiri’s main ideas exposed in “The Supernatural Being: God and Deification in Saint Paul’s Theology”, which he will continue in his philosophy. In the other chapters I go through his epistemology, anthropology, philosophy of religion and the idea of God, in order to show how they reflect and confirm the Neoplatonic theology.polinfo:eu-repo/semantics/openAccessprzyczynowanie formalnenapięcieformatywność rzeczywistościaprehensja pierwotnalogosrozumszkicformal causalitytensionformality of realityprimordial apprehensionlogosreasonsketchKsiążka