Niziński, Rafał2013-09-232013-09-232012Niziński, R., Wiara i rozum w poznaniu Boga. Studium myśli Karla Bartha. Wydawnictwo Naukowe Semper i Flos Carmeli, Warszawa-Poznań, 2012.978-83-7507-089-7http://hdl.handle.net/10593/7789Wiara a rozum w poznaniu Boga. Studium myśli K. Bartha Relacja między wiarą a rozumem jest jedną ze starszych kwestii rozważanych przez filozofów. Rozumienie tej relacji ma duży wpływ na teorię poznania Boga. Kalwina rozumienie tej relacji w kwestii poznania Boga umniejsza rolę rozumu kosztem wiary. Stąd ci, którzy są pod wpływem myśli Kalwina, idą właśnie tą drogą czy to na polu teologicznego, czy to filozoficznego poznania Boga. Teolog reformowany Karol Bartha uważa, że Boga poznajemy jedynie przez wiarę bez żadnej pomocy rozumu. Jest to radykalny punkt widzenia. Barth wprowadza własną metodę poznania Boga – analogię wiary. Metodę tę odrzucają teologowie jego dawni współpracownicy: F. Gogarten, R. Bultmann i E. Brunner. Próbują oni zmodyfikować radykalizm metody Bartha stwarzając pewną możliwość użycia rozumu w teologicznym poznaniu Boga. Dyskusja między nimi a Barthem ukazuje, że metoda Bartha nie jest spójna i nie pozwala poznać Boga. Jednym z powodów, który uniemożliwia poznanie Boga w metodzie Bartha jest brak analogii bytu – jak to podkreśla Brunner. Drugim wnioskiem płynącym z tej dyskusji jest to, że Barth, wbrew własnej metodzie, zakłada autonomiczne użycie rozumu w poznaniu Boga. Metody poznania Boga na gruncie teologii wypracowane przez współpracowników Bartha także nie są wolne od problemów. Także oni opierają się na paradygmacie wprowadzonym przez Kalwina. Gogartena metoda poznania Boga niewiele różni się od metody Bartha. Niemniej Gogarten jest świadom tego, że wiara zakłada jeszcze inny rodzaj poznania, który jest od niezależny od wiary. Bultmanna metoda poznania Boga neguje specyfikę poznania teologicznego na rzecz poznania rozumowego. Jedynie Brunnera metoda pozwala rzeczywiście poznać Boga na gruncie wiary. Niemniej Brunner nie jest wierny paradygmatowi Kalwina, gdyż wprowadza rzeczywistą autonomię poznania rozumowego w tej dziedzinie. W celu wykazania skutków braku analogii bytu w poznaniu Boga na gruncie poznania teologicznego zostały zanalizowane trzy teorie mistycznego poznania Boga na gruncie chrześcijaństwa. Dwie z nich negują analogię bytu, co skutkuje teologią negatywną Pseudo- Dionizego oraz autora Obłoku niewiedzy. Teologia ta prowadzi do agnostycyzmu. Jedynie metoda zaprezentowana przez Jana od Krzyża pozwala rzeczywiście poznać Boga na gruncie wiary chrześcijańskiej, gdyż ten zakłada istnienie analogii bytu. Co w konsekwencji stwarza możliwość współpracy między rozumem a wiarą w poznaniu Boga. Paradygmat wprowadzony przez Kalwina jest obecny także w filozoficznym poznania Boga W. P. Alstona, częściowo u M. Schelera oraz u Ch. Linka. Te teorie filozoficznego poznania Boga mają charakter fideistyczny, ponieważ nie ufają rozumowi jednocześnie podkreślając szczególna rolę wiary. Prowadzi to do zaniku autonomiczności filozofii jako samodzielnej nauki w stosunku do wiary. Teorie te nie są spójne, gdyż wiara jako taka zakłada użycie rozumu. Przykładem czysto rozumowego poznania Boga bez posłużenia się wiarą jest filozofia tomistyczna.plwiararozumBarth Karlfideizmobjawienieracjonalnośćteologia naturalnaBógLuter MartinGogarten FriedrichBalthasar Hans Urs vonBultmann RudolfKsiążka