Rola prasy lokalnej w procesie budowania tożsamości „małych ojczyzn” na przykładzie Ziemi Lubuskiej 1945-1999

Abstract

Artykuł stanowi próbę odpowiedzi na pytanie, czy i jak prasa lokalna wpływała na budowę tożsamości regionalnej wśród mieszkańców Ziemi Lubuskiej. Ziemię Lubuską rozumiem tutaj jako obszar geograficzny odpowiadający współczesnemu województwu lubuskiemu1. Chociaż większość definicji „małej ojczyzny” ogranicza ją do rodzimego miasta lub wsi, a nawet domostwa, zdecydowałem się nadać jej szersze znaczenie. Uczyniłem tak przede wszystkim ze względu na historię tego regionu, nierozerwalnie związaną z niemieckim obszarem kulturowym, w którym przyjęło się używać słowa „Heimat” jako synonimu „miejsca, gdzie dorastano lub mieszkano przez długi czas” (Blickle, 2002, s. 4). Z pojęciem tym wiąże się termin „regionalizm”. Podobnie jak w przypadku „małej ojczyzny” czy „Heimatu”, regionalizm jest rozumiany na wiele sposobów. Na potrzeby niniejszego artykułu zdecydowałem się przyjąć dosyć ogólną definicję Grzegorza Gorzelaka (1993), według której regionalizm to „zjawisko poszukiwania przez zbiorowość terytorialną, wewnątrz większego systemu państwowego, własnej tożsamości” (s. 45). Z kolei za prasę lokalną uznałem – powtarzając za Marianem Gierulą (2005) – „tę część systemu prasy, którą można wydzielić z całości na podstawie przeważającej zawartości związanej z życiem i funkcjonowaniem społeczności lokalnych” (s. 32).