Communities in AMUR
Select a community to browse its collections.
Recent Submissions
O przeszłości, która nadal trwa. Chrześcijański domus i jego charakterystyka wychowawczo-edukacyjna. Kilka uwag wstępnych
(2021) Rossa, Piotr
Prezentowany tekst o charakterze wstępnego zarysu podejmuje problematykę domu chrześcijańskiego w perspektywie wychowawczo-edukacyjnej. Struktura społeczna czasów Jezusa Chrystusa i wczesnego chrześcijaństwa opierała się na specyfice domus. Wspólnoty domus były miejscami przepowiadania i działania nadzwyczajnego Rabbiego z Nazaretu i misji chrześcijańskich w okresie popaschalnym. Domus ukazane w Ewangeliach, w Dziejach Apostolskich i w Listach Pawłowych charakteryzują się niezwykłym bogactwem przestrzeni wspólnotowej, która, jak zachwyt nad pięknem dzieła sztuki, wprowadza człowieka w pełniej wolności, w przestrzeń słowa, działania i znaków Misterium, pozwalając na odnowę i egzystencjalny wzrost osób w eklezjalnej rzeczywistości. Pomimo trudności związanych z wymogami poszczególnych miejsc i czasów, dom chrześcijański pozostaje przestrzenią odkrywania godności i odpowiedzialności osoby i jej istnienia, stanowiąc solidny fundament dla edukacji i wychowania w zmieniających się warunkach.
This introductory text takes up the issue of the Christian domus in an upbringing and educational perspective. The social structure of the time of Jesus Christ and early Christianity was based on the specificity of the domus. The domus communities were the places of preching and action of the extraordinary Rabbi of Nazareth and the Christian missions in the post-Paschal period. The domus depicted in the Gospels, in the Acts of the Apostles and in the Letters of Paul are characterized by an extraordinary richness of communal space which, like the delight in the beauty of a work of art, leads man in full freedom into the space of the word, action and signs of the Mystery, allowing for renewal and existential growth of persons in ecclesial reality. In spite of the difficulties associated with the requirements of particular places and times, the Christian home remains a space for discovering the dignity and responsibility of the person and her or his existence, providing a solid foundation for education and upbringing in changing circumstances.
Pneumatyczność Eucharystii we współczesnej teologii w Hiszpanii
(2022) Rossa, Piotr
Niniejszy artykuł przedstawia wyniki badań nad treścią pneumatycznego podejścia do Eucharystii, prowadzonych przez współczesnych teologów w Hiszpanii. Wybrano kilku reprezentatywnych współczesnych teologów pracujących w Hiszpanii w różnych ośrodkach teologicznych. Dokonano tego ze świadomością, że inni teologowie poza Hiszpanią prowadzą badania eucharystyczne z podobnej perspektywy, nie odnosząc się do jej nurtów. To ograniczenie wynikało ze określonych możliwości, jakie oferują ramy niniejszej publikacji. Wyniki tych badań zostały uporządkowane i przedstawione w kilku punktach. U początku, przedstawiono kontekst refleksji nad Eucharystią w ujęciu pneumatycznym, odnosząc się do współczesnego rozbudzenia wrażliwości pneumatycznej w Kościele. Odnowa teologiczna i Sobór Watykański II, które pozostawiły znaczący ślad w teologii i życiu Kościoła, pozwoliły współczesnym teologom w Hiszpanii na szersze i głębsze ukazanie roli i miejsca Ducha Świętego w historii zbawienia, w życiu Kościoła oraz w Eucharystii (i innych sakramentach). Spotkanie z Jezusem Chrystusem w Eucharystii w mocy Ducha Ojca i Syna ma nieustannie owocować w napięciu wiary, w otwarciu na współczesne wyzwania Kościoła, ludzkości i świata, w egzystencji uczniów Chrystusa, realizując to napięcie w nieustannej dynamice nawrócenia i misji.
This article presents the results of research into the content of the pneumatic approach to the Eucharist by contemporary theologians in Spain. A few representative contemporary theologians working in Spain in various theological centers were selected. This was done with the awareness that other theologians outside Spain conduct their Eucharistic research from a similar perspective, without addressing its approaches. This limitation was made due to the specific possibilities offered by the framework of this publication. The results of this research are organized and presented in several sections. First, the context of reflection on the Eucharist in the pneumatic line is presented, referring to the contemporary awakening of pneumatic sensitivity in the Church. The theological renewal and the Second Vatican Council, which left a significant mark on the theology and life of the Church, allowed contemporary theologians in Spain to present the role and place of the Holy Spirit in the history of salvation, in the life of the Church, and in the Eucharist (and the other sacraments) in a broader and more profound way. The encounter with Jesus Christ in the Eucharist in the power of the Spirit of the Father and the Son is to bear fruit continually in the tension of faith, in openness to the contemporary challenges of the Church, humanity and the world, in the existence of Christ's disciples, realizing this tension in the constant dynamic of conversion and mission.
System drożdżowy do przeszukiwania inhibitorów głównej proteazy SARS-CoV-2
(2025) Grabiński, Wojciech; Karachitos, Andonis. Promotor
Pandemia COVID-19, wywołana wirusem Betacoronavirus pandemicum (SARS-CoV-2) doprowadziła do śmierci milionów ludzi na całym świecie. Jednym z białek niezbędnych do funkcjonowania SARS-CoV-2 jest jego główna proteaza (Mpro), co czyni ją jednym z ważniejszych celów dla potencjalnych leków. Celem niniejszej rozprawy doktorskiej było opracowanie bezpiecznego, ekonomicznie przystępnego i szybkiego systemu przesiewowego, opartego na drożdżach Saccharomyces cerevisiae, do badania aktywności Mpro oraz poszukiwania jej inhibitorów. System ten umożliwia kontrolowaną ekspresję genu kodującego Mpro, który został umieszczony pod kontrolą promotora GAL1. Zaproponowany system pozwala na określenie aktywności Mpro zarówno poprzez jego toksyczny wpływ na wzrost komórek drożdży, jak i pomiar zmian poziomu fluorescencji. System wykazał czułość na znane inhibitory Mpro, ale także umożliwił identyfikację nowych, wcześniej nieopisanych inhibitorów, takich jak meisoindigo. Dodatkowo, przeprowadzone badania wskazały na związek między aktywnością Mpro a funkcjonowaniem mitochondriów. Zaobserwowano, że Mpro jest szczególnie toksyczne w warunkach wymagających od komórek aktywnych mitochondriów. Na podstawie pomiarów poziomu oddychania komórkowego oraz obserwacji mikroskopowych wykazano, że Mpro obniża zużycie tlenu, zakłóca potencjał wewnętrznej błony mitochondrialnej oraz powoduje deformację struktury mitochondriów. Ponadto, w ramach pracy przedstawiono przegląd literatury dotyczącej szerokiego wykorzystania drożdży w badaniach nad SARS-CoV-2, obejmujących analizę aktywności Mpro, badanie oddziaływań między białkami wirusa a białkami gospodarza, produkcję szczepionek oraz tworzenie replikonów SARS-CoV-2. Niniejsza rozprawa doktorska prezentuje skuteczny system drożdżowy umożliwiający wykrywanie inhibitorów Mpro. oraz dostarcza nowej wiedzy na temat wpływu Mpro na kluczowe struktury subkomórkowe, takie jak mitochondria, pogłębiając zrozumienie mechanizmów działania SARS-CoV-2.
The COVID-19 pandemic, caused by the Betacoronavirus pandemicum virus (SARS-CoV-2), has resulted in the death of millions of people worldwide. One of the proteins required for SARS-CoV-2 to function is its main protease (Mpro), making it one of the most important targets for potential drugs. The aim of this thesis was to develop a safe, inexpensive and rapid screening system based on the yeast Saccharomyces cerevisiae to study Mpro activity and search for its inhibitors. This system allows the controlled expression of the Mpro gene under the control of the GAL1 promoter. The proposed system allows for the determination of Mpro activity both through its toxic effect on yeast cell growth and through measurement of changes in fluorescence level. The system showed sensitivity to known Mpro inhibitors, but also allowed the identification of new, previously undescribed inhibitors, such as meisoindigo. In addition, the results indicated a relationship between Mpro activity and mitochondrial function. Mpro was observed to be particularly toxic under conditions that require active mitochondria in cells. Based on measurements of cellular respiration levels and microscopic observations, Mpro was shown to reduce oxygen consumption, disrupt the inner mitochondrial membrane potential, and cause deformation of mitochondrial structure. In addition, this thesis presents a literature review of the extensive use of yeast in SARS-CoV-2 research, including the analysis of Mpro activity, the study between viral- host protein interactions, vaccine production, and the formation of SARS-CoV-2 replicons. This dissertation presents an effective yeast system for the detection of Mpro inhibitors and provides new insights into the effects of Mpro on key subcellular structures such as mitochondria, expanding our understanding of the mechanisms of SARS-CoV-2 action.
Warszawskie widowiska aerostatyczne w XVIII i XIX wieku. Wybrane epizody
(Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2025) Kurek, Krzysztof
The author presents the history of balloon flights organised in Warsaw in the 18th and 19th centuries. He refers in his reflections to both the history of technology and the history of performance. The aerostat flight spectacles became one of the many elements of metropolitan, democratic and mass-oriented "culture of attrac-tions", co-creating the peculiar panorama of the ludic modernity of nineteenth-century Warsaw. However, the desire for novelty and the intense, never-satisfy-ing-enough experiences associated with it, characteristic of the popular culture of the time, meant that aeronautical displays were enriched with activities that went beyond the "usual" pattern of take-off, flight and landing. The article includes the descriptions and reconstructions of demonstrations by Joseph G. F. Tradini (1850), who used a live animal tied to a balloon with a large number of ropes in-stead of a gondola. Based on press reports, the Warsaw performances of the leg-endary acrobat and gymnast Leona Dare (1887), who performed gymnastic exer-cises on a trapeze while flying at high altitude, arousing the terror and admiration of the observers, have been reconstructed.
Autor przedstawia historię lotów balonem organizowanych w Warszawie w XVIII i XIX wieku. Nawiązuje w swoich rozważaniach zarówno do dziejów techniki, jak i historii widowisk. Organizowane pokazy lotów aerostatem stały się bowiem jednym z bardzo wielu elementów wielkomiejskiej, demokratycznej i nastawionej na masowego odbiorcę „kultury atrakcji”, współtworzącej swoistą panoramę ludycznej nowoczesności dziewiętnastowiecznej Warszawy. Jednak charakterystyczne dla kultury popularnej tamtego czasu pragnienie nowości i związanych z nimi intensywnych, nigdy do końca niedających pełnej satysfakcji przeżyć sprawiły, iż pokazy aeronautyczne wzbogacano o działania wykraczające poza „zwyczajny” schemat startu, lotu i lądowania. W artykule znalazły się opisy i rekonstrukcje pokazów Josepha G. F. Tradiniego (1850), który zamiast gondoli wykorzystał żywe zwierzę przywiązane do balonu dużą ilością lin. Na podstawie relacji prasowych zrekonstruowane zostały warszawskie występy legendarnej akrobatki i gimnastyczki Leony Dare (1887), która wykonywała w czasie lotu na dużej wysokości ćwiczenia gimnastyczne na trapezie budząc przerażenie i podziw obserwatorów.
Źródła do dziejów Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Protokoły posiedzeń Senatu Uniwersytetu Poznańskiego 1945–1955 oraz Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu 1956. Tom IV 19 III 1945 – 9 VI 1956
(Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2024) Domalanus, Anna; Mamczak-Gadkowska, Irena; Sak, Monika
Tom IV Źródeł do dziejów Uniwersytetu m. Adama Mickiewicza obejmuje protokoły posiedzeń Senatu Uniwersytetu Poznańskiego (UP) z pierwszych lat działalności Uczelni po II wojnie światowej (1945–1956), czyli z okresu sprawowania władzy rektorskiej przez Profesorów: Stefana Tytusa Dąbrowskiego, Stefana Błachowskiego, Kazimierza Ajdukiewicza oraz Jerzego Suszko. Był to czas wydzielenia z UP niektórych wydziałów i powstania na ich bazie nowych poznańskich uczelni oraz nadania Uniwersytetowi nowej nazwy – Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w listopadzie 1955 roku. Materiały archiwalne zawarte w niniejszym tomie ilustrują zachowany w aktach posiedzeń Senatu UP okres odbudowy Uniwersytetu Poznańskiego po II wojnie światowej oraz realizację działalności naukowej i dydaktycznej Uczelni w trudnym okresie transformacji ustrojowej, gospodarczej i politycznej w pierwszych latach PRL. Tom IV protokołów posiedzeń Senatu UP z lat 1945–1956 jest też ostatnim tomem ukazującym działalność uczelni pod nazwą Uniwersytet Poznański i stanowi uzupełnienie trzech tomów Źródeł z pierwszych lat działalności Uniwersytetu Poznańskiego, czyli z lat 1919–1939, wydanych w latach 2019–2021 w ramach wydawnictwa jubileuszowego. Celem publikacji jest nie tylko ukazanie dziejów Uniwersytetu Poznańskiego w świetle źródeł archiwalnych, lecz również upowszechnienie i zabezpieczenie najstarszych archiwaliów do dziejów UP dla przyszłych badań nad historią UAM oraz nad dziejami innych uczelni poznańskich powstałych po II wojnie światowej na bazie wydziałów UP, takich jak: Uniwersytet Medyczny, Uniwersytet Przyrodniczy i Akademia Wychowania Fizycznego.
Volume IV of the Sources for the History of Adam Mickiewicz University includes the minutes of the meetings of the Senate of the University of Poznań (UP) from the first years of the University's activity after World War II (1945-1956), i.e. from the period of the rectorship of the following professors: Stefan Tytus Dąbrowski, Stefan Błachowski, Kazimierz Ajdukiewicz and Jerzy Suszko. This was the time when some faculties were separated off from University of Poznań with new Poznań universities being established on their basis. The University of Poznań was given a new name - Adam Mickiewicz University - in November 1955. The archival materials contained in this volume illustrate this period, as preserved in the records of the UP Senate meetings, of the reconstruction of the University of Poznań after World War II, and also the scientific and teaching activities performed at the University during the difficult period of political, economic and political transformation in the first years of the Polish People's Republic. Volume IV of the minutes of the UP Senate meetings from 1945-1956 is also the last volume showing the activities under the name of University of Poznań, and complements the three volumes of Sources from the first years of the University of Poznań, i.e. from 1919–1939, published in 2019–2021 as part of the jubilee publication. The purpose of this publication is not only to show the history of the University of Poznań in the light of archival sources, but also to disseminate and secure the oldest archival materials for the history of UP for future research into the history of AMU and the history of Poznań’s other universities established after World War II on the basis of UP departments, such as the University of Medical Sciences, the University of Life Sciences and the University of Physical Education.
Współczesne problemy nauczania matematyki. Tom 10
(Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2025) Juskowiak, Edyta
Współczesne problemy nauczania matematyki to monografia wydawana od 2008 r. przez dydaktyków matematyki przeznaczona przede wszystkim dla młodych adeptów dydaktyki matematyki prowadzących badania związane z nauczaniem matematyki. Zawiera publikacje teoretyczne, przeglądowe oraz sprawozdania z badań.
Poruszana w publikowanych pracach tematyka związana jest z:
- procesem nauczania matematyki – kształtowaniem pojęć, prowadzeniem rozumowań, rozwiązywaniem zadań, kształtowaniem języka;
- warsztatem nauczyciela matematyki;
- zastosowaniem nowoczesnych środków dydaktycznych (kalkulatorów, kalkulatorów graficznych, programów komputerowych, Internetu, e-learningu);
- problemami dotyczącymi kształcenia nauczycieli matematyki.
Contemporary Problems in Teaching Mathematics is a monograph prepared by didactics of mathematics published since 2008, intended primarily for young adepts of mathematics teaching, conducting research related to teaching mathematics. It contains theoretical publications, reviews and research reports.
The topics covered in the published works concern:
- the process of teaching mathematics — concepts developing, reasoning, solving problems, developing mathematics language;
- math teacher’s workshop;
- use of modem teaching tools (calculators, graphic calculators, Computer programs, Internet, e- learning);
- problems related to the education of mathematics teachers.
The Education of a Child up to Seven Years of Age. The Polish Perspective
(Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2025) Sadowska, Katarzyna; Kuszak, Kinga
Celem opracowania jest ukazanie historycznych oraz społecznych kontekstów edukacji dziecka do lat siedmiu w obliczu najważniejszych czynników kształtowania się polskiej tradycji w omawianym obszarze. Autorki przyjmują, że szeroko ujmowana, zmieniająca się rzeczywistość historyczna, społeczna, geograficzna, polityczna i ekonomiczna wyznacza zmiany w myśleniu o edukacji, wpływa na ideologie edukacyjne oraz na formułowane cele edukacji na poziomie kraju.
W monografii podjęto refleksję nad trzema głównymi problemami: dziecko jako podmiot polskiej edukacji (w tym np. sposoby osiągania samodzielności przez dziecko, znaczenie wsparcia ze strony nauczycieli w związku z wyzwaniami współczesnego świata); edukacja dziecka w polskim żłobku (w tym m.in. zakres tematyczny pojęcia „wczesnodziecięca edukacja”, wyniki badań focusowych zrealizowanych z opiekunkami żłobków z terenu Wielkopolski); edukacja dziecka w polskim przedszkolu (w tym np. analiza obowiązującej w Polsce podstawy programowej wychowania przedszkolnego czy zmiany w obszarze znaczenia, roli, zadań przedszkoli w Polsce).
The Education of a Child up to Seven Years of Age. The Polish Perspective jest pierwszym opracowaniem w języku angielskim, które analizuje kształtowanie się tradycji polskiej edukacji dziecka do lat siedmiu.
The book aims to present the historical and social contexts of education of children up to the age of seven in the face of the most important factors shaping the Polish tradition in this field. The authors assume that the changing historical, social, geographical, political and economic reality, understood in the broad sense, determines changes in thinking about education, influencing educational ideologies and education goals formulated at the national level.
The monograph reflects on three main problems: the child as a subject of Polish education (including ways in which the child achieves independence, and the importance of teacher support in relation to the challenges of the modern world); the education of the child in the Polish nursery school (including the scope of the term ‘early childhood education’, and the results of focus studies conducted with nursery school caregivers from the Wielkopolska region); education in the Polish kindergarten (including an analysis of the binding Polish core curriculum for kindergarten education or changes in the meaning, role, tasks of kindergartens in Poland).
The Education of a Child up to Seven Years of Age. The Polish Perspective is the first study in English to analyse the formation of the Polish tradition of educating a child up to the age of seven.
Inwentarze kolegium jezuitów w Mińsku oraz jego majątków ziemskich z przełomu roku 1773 i 1774
(Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2025) Mariani, Andrea
Oddawana w ręce Czytelnika książka stanowi kolejną edycję inwentarza kolegium jezuickiego, sporządzonego w wyniku kasaty Towarzystwa Jezusowego na przełomie lat 1773 i 1774. Rękopiśmienne źródło, przechowywane obecnie w Bibliotece Narodowej Ukrainy im. W. Wernadzkiego w Kijowie, stanowi niezwykle cenny materiał do poznania dziejów dawnego Mińska, teraźniejszej stolicy Republiki Białorusi. Jezuici osiedlili się w tym mieście w drugiej połowie XVII stulecia, by rozwinąć szeroko zakrojoną działalność religijną i edukacyjną. Jej świadectwem jest stojący przy rynku kościół pojezuicki, pełniący dziś funkcję katedry archidiecezji mińsko-mohylewskiej.
Wstęp monografii przedstawia genezę i rozwój kolegium na tle dziejów miasta. Pierwsza część inwentarza zawiera opis nie tylko zabudowań kolegium, ale i jego uposażenia. Szczególnie cenne są katalog biblioteki i inwentarz apteki. Natomiast druga część omawia dobra ziemskie.
The book is yet another edition of a Jesuit college inventory issued after the suppression of the Society of Jesus at the turn of 1773 and 1774. The manuscript source, now preserved in the Wernadskyj National Library of Ukraine in Kyiv, provides a deep insight into the history of Minsk, the present-day Belarusian capital. The Jesuits settled there in the second half of the 17th century to develop a diverse religious and educational activity. A testimony of that is the post-Jesuit church, still standing on the old market square, which now serves as the cathedral of the Minsk and Magilev archbishopric. The first part of the inventory describes not only the college buildings but also equipment. The library catalogues and the pharmacy’s inventory are among the most informative sections. The second part presents the college’s landed estates. The introduction presents the college’s foundation and development against the background of the city’s history.
Nowe fazy prototypowych matelocenów
(2025) Moszczyńska, Ida; Katrusiak, Andrzej. Promotor
Metaloceny to prototypowa grupa związków metaloorganicznych, których odkrycie zapoczątkowało intensywny rozwój tej dziedziny chemii. Niedawne publikacje nowych faz krystalicznych ferrocenu, modulowanej Iʺ i wysokociśnieniowej Iʹ, skłoniły mnie do bardziej wnikliwej analizy również pozostałych prototypowych metalocenów. Przeprowadzone badania struktur niklocenu i ferrocenu, przy założeniu modelu niezależnych położeń pierścieni wskazały, że w izostrukturalnych fazach I tych związków, współistnieją konformacja naprzemianległa z konformacjami skręconymi. Ten, ‘miękki model’ wyjaśnia na podstawie danych strukturalnych obserwowane wcześniej eksperymentalnie dielektryczne właściwości ferrocenu, niezgodne z symetrią C5 cząsteczek.
W wysokim ciśnieniu kryształy α-rutenocenu (α-RuCp2, Pnma) i α-osmocenu (α-OsCp2, grupa przestrzenna Pnma) ulegają przemianom fazowym ze zmianą symetrii do grupy przestrzennej Pcmb (β-RuCp2) i Pcab (β-OsCp2). Pomiary spektroskopii Ramana, dyfraktometryczne pomiary proszkowe i obserwacje wizualne kryształów świadczą o szerokich histerezach przemian fazowych, rozciągających się w zakresach 0.7-3.9 GPa (RuCp2) i 0.3-3.6 GPa (OsCp2). W wysokociśnieniowych polimorfach β preferencja do tworzenia krótkich oddziaływań CH‧‧‧M (gdzie M = Ru, Os) jest wyższa niż do tworzenia oddziaływań CH‧‧‧π, przeważających w fazie α. Dzięki dyfraktometrycznym pomiarom monokryształów RuCp2 i OsCp2 w ciśnieniu atmosferycznym i wysokich temperaturach, odpowiednio 395 K i 427 K, zaobserwowałam przemiany fazowe do izostrukturalnych faz γ o symetrii Fmmm. W wyniku tych przemian zerwane zostają wszystkie kontakty CH‧‧‧M, a cząsteczki metalocenów stają się nieuporządkowane w konformacjach na przemian- i naprzeciwległej.
Metallocenes constitute a prototypic group of metalloorganic compounds. The discovery of ferrocene indicated the intensive development of metaloorganic chemistry. The recently revealed new high-pressure crystal phase Iʹ and modulated phase Iʹʹ of ferrocene convinced me to investigate also other prototypic metallocenes. The structural analysis of nickelocene and ferrocene, by applying the model of independent rotation of cyclopentadienyl rings to their isostructural phases I, shows that the staggered molecular conformation coexists with rotated conformations. Based on structural data, this ‘soft model’ explains the previously reported dielectric properties of ferrocene. These properties were inconsistent with the C5 symmetry of ferrocene molecules.
The compression of α-ruthenocene (α-RuCp2, space group Pnma) and α-osmocene (α-OsCp2, Pnma) crystals lead to phase transitions, which change of crystal symmetry into space group Pcmb (β-RuCp2) and Pcab (β-OsCp2). The Raman spectra, diffractometric measurements on powder samples, and visual observations of single crystals revealed a wide hysteresis of the α – β phase transitions between 0.7-3.9 GPa (RuCp2) and 0.3-3.6 GPa (OsCp2). The high-pressure β polymorphs are stabilized by short contact CH‧‧‧M (M = Ru, Os), whereas phase α is dominated by bonds CH‧‧‧π. Diffractometric measurements on single crystals of RuCp2 and OsCp2 at ambient pressure and 395 K and 427 K respectively reveal the α to γ phase transitions. The high-temperature γ phases are isostructural, space group Fmmm. These phase transitions break all CH‧‧‧M bonds, and the molecules become disordered in staggered and eclipsed conformations.
Współczesne naczynia przyjazne środowisku – problem interakcji pomiędzy materiałem a żywnością
(2025) Brończyk, Karolina; Dąbrowska, Agata. Promotor; Majcher, Małgorzata. Promotor
Na mocy Dyrektywy Plastikowej, na rynek konsumencki wprowadzono „ekologiczne” materiały do kontaktu z żywnością (ang. food contact materials; FCMs), co budzi wątpliwości dotyczące bezpieczeństwa żywności. W rozprawie doktorskiej przeprowadzono charakterystykę interakcji zachodzących między nowymi FCMs a żywnością. W tym celu FCMs poddano badaniom migracji w różnych warunkach czasowych i temperaturowych, z wykorzystaniem żywności lub płynów modelowych. Oznaczono szerokie spektrum związków chemicznych (podejście nieukierunkowane) oraz markery migracji (podejście ukierunkowane) za pomocą narzędzi analitycznych, sensorycznych i statystycznych. Umożliwiło to zidentyfikowanie oraz skwantyfikowanie zanieczyszczeń, które mogą migrować z FCMs do żywności i wpływać na jej profil sensoryczny i jakość.
Wyniki wykazały, że FCMs pochodzenia roślinnego mogą zniekształcać profil sensoryczny kawy i herbaty, za co odpowiadają nasycone i nienasycone związki karbonylowe i nasycone alkohole. W celu oceny wpływu czynników na intensywność interakcji FCMs-żywność, wybrano niskocząsteczkowe związki karbonylowe jako markery zachodzących zmian. Są one wszechobecne w środowisku, reaktywne i ulegają dynamicznym zmianom, a zastosowana zoptymalizowana procedura pomiarowa pozwoliła na ich monitorowanie na niskich poziomach stężeń (ng/L). Oszacowano również narażenie konsumentów na niebezpieczne związki (np. formaldehyd) stosując limit migracji specyficznej (SML) lub tolerowane dzienne pobranie (TDI). Wyniki i dyskusja są podstawą do pogłębienia wiedzy i zrozumienia natury FCMs i ich wpływu na żywność.
Based on the Plastics Directive, “ecological” food contact materials (FCMs) have appeared on the consumer market, which may raise food safety concerns. The doctoral dissertation carried out a characterization of the interactions between new FCMs and food. For this purpose, different FCMs were subjected to migration tests under different time and temperature conditions, using food or food simulants. A wide spectrum of chemical compounds (untargeted approach) and migration markers (targeted approach) were determined using analytical, sensory and statistical tools. This enabled the identification and quantification of contaminants that can migrate from FCMs to food and affect its sensory profile and quality.
The results showed that plant-based FCMs can distort the sensory profile of coffee and tea. Chemical compounds affecting undesirable changes include saturated and unsaturated carbonyl compounds, and saturated alcohols. Low-molecular-weight carbonyl compounds were selected as markers of undesirable changes, in order to assess the influence of various factors on the intensity of FCM-food interactions. These compounds are ubiquitous in the environment, are reactive and undergo dynamic changes, and the optimized measurement procedure used allowed their monitoring at low concentration levels (ng/L). Consumer exposure to hazardous compounds (e.g., formaldehyde) was also estimated using specific migration limits (SML) or tolerable daily intake (TDI). The presented results and discussion provide a basis for deepening knowledge and understanding the nature of popular FCMs and their impact on the food.