Browsing by Author "Celina, Czech"
Now showing 1 - 1 of 1
Results Per Page
Sort Options
Item Neoliberalizm a edukacja obywatelska. Studium porównawcze na przykładzie publicznych szkół średnich w Kanadzie i Polsce.(2011-05-20T08:46:38Z) Celina, Czech; Potulicka, Eugenia. PromotorCelem badawczym niniejszej dysertacji doktorskiej jest zbadanie na ile dominujący obecnie w świecie dyskurs neoliberalny, inspirowany i podsycany działalnością organizacji międzynarodowych a rozpowszechniany poprzez procesy globalizacyjne, jest obecny w sektorze edukacji, w szczególności w jednym jego segmencie - edukacji obywatelskiej. Przedmiotem badań w dysertacji jest przedstawienie oddziaływania ideologii neoliberalnej, a zwłaszcza jej koncepcji obywatela, na proces przeformułowywania podstaw programowych przedmiotu wiedza o społeczeństwie i civics oraz konstruowania treści podręczników, służących do nauczania edukacji obywatelskiej w publicznych szkołach średnich na terenie Polski i Ontario. Kształt i jakość edukacji obywatelskiej zależy nie tylko od dokumentów ją konstytuujących, ale także od nauczycieli, którzy je wdrażają. Nauczyciele, pragnący wprowadzać w życie nowoczesny model edukacji obywatelskiej muszą zrozumieć nie tylko związki pomiędzy oficjalnym a ukrytym programem, ale także złożone powiązania istniejące pomiędzy programem szkolnym a zasadami strukturyzującymi wiedzę, jak również stosunki społeczne, ekonomiczne i polityczne w szerzej rozumianym społeczeństwie (H. A. Giroux, 2010, 179). Zatem jedynym z celów tej dysertacji jest badanie, w toku wywiadu jakościowego przeprowadzanego z nauczycielami wos-u i civics, na ile nauczyciele dostrzegają owe związki. Podstawę teoretyczną owej dysertacji stanowią artykuły, doniesienia i badania E. Potulickiej oraz J. Rutkowiak, powstające pod koniec lat dziewięćdziesiątych XX wieku i na początku XXI wieku, a które w roku 2010 zostały zebrane w jedną zwartą publikację pt. ”Neoliberalne uwikłania edukacji”. We wszystkich zamieszczonych w tej publikacji tekstach autorki prezentują dowody istnienia edukacyjnego programu ekonomii korporacyjnej (za J. Rutkowiak, 2005) oraz akcentują „(…) merytoryczną odpowiedniość i zbieżność założeń neoliberalizmu odniesionych do jego wizji człowieka, z faktycznym charakterem, jakością, kierunkami i dynamiką współczesnych przemian edukacyjnych oraz ich skutkami instytucjonalnymi, a także osobowościowymi” (E. Potulicka, J. Rutkowiak, 2010, 10). Zapoznanie się z wcześniejszymi ustaleniami teoretycznymi dotyczącymi zwłaszcza koncepcji edukacji obywatelskiej prezentowanymi w literaturze kanadyjskiej przez A. M. Searsa i A. S. Hughesa (1996) i w literaturze polskiej przez Z. Melosika (1998) i K. Przyszczypkowskiego (1998, 1999, 2003) oraz E. Potulicką (1993, 1996, 2010) i J. Rutkowiak (2008, 2010), będzie dobrą okazją do porównania tych koncepcji z koncepcjami, jakie obowiązują obecnie na terenie Polski i Kanady (Ontario). Proces porównania koncepcji umożliwi także odwołanie się do określonego kontekstu badań nad edukacją w dobie globalizacji. Pytania i problemy badawcze dysertacji doktorskiej zostaną opracowane za pomocą technik badawczych z zakresu metodologii jakościowej: wywiadu pogłębionego, analizy źródeł wtórnych oraz Krytycznej Analizy Dyskursu, stanowiącej niejako metateorię całej pracy doktorskiej. Dysertacja podzielona jest na trzy części: teoretyczną, metodologiczną i empiryczną, w których część teoretyczna zawiera cztery rozdziały (I, II, III, IV), cześć metodologiczna - dwa (V, VI), a część empiryczna - trzy (VII, VIII, IX). Rozdział pierwszy poświęcony jest próbie przedstawienia obrazu świata w dobie dominacji globalnej ideologii neoliberalnej. Znajdują się tutaj zarówno rozważania teoretyczne dotyczące takich pojęć jak: ideologia, liberalizm, neoliberalizm, globalizacja, jak i pokazane są mechanizmy, za pomocą których neoliberalizm wpływa na kształt i jakość życia ludzi oraz ich relacje z państwem. Rozdział drugi to przegląd literatury polskiej i kanadyjskiej poświęconej zagadnieniu edukacji obywatelskiej. W rozdziale tym prezentowane są zarówno historyczne, jak i współcześnie obowiązujące koncepcje tejże edukacji. Rozważana jest także kwestia dotycząca roli, jaką współcześnie w kształtowaniu postaw obywatelskich pełni szkoła. Uwzględniane są zarówno możliwości, jak i wyzwania, stojące przed instytucjami edukacyjnymi, które funkcjonują w specyficznym kontekście społeczno- gospodarczo- politycznym. Rozdział trzeci to krótkie omówienie realiów społeczno- politycznych i edukacyjnych Polski i Kanady. W rozdziale tym przedstawione są teorie dotyczące dwubiegunowości współczesnego świata, przejawiającego się w pogłębiających się nierównościach społecznych spowodowanych czynnikami ekonomicznymi. Rozdział poświęcony jest także zagadnieniom prawnym, organizacyjnym i finansowym systemu edukacji publicznej w Polsce i Ontario. Rozdział czwarty poświęcony jest efektom realizacji edukacji obywatelskiej w publicznych szkołach średnich na terenie Polski i Ontario. Prezentowany jest zarówno jawny jak i ukryty program edukacji. Omawiana jest: forma zajęć, zadania nauczyciela, podręczniki i pomoce naukowe do nauczania przedmiotu oraz sposoby oceniania wiedzy uczniów. Ponadto prezentowane są wyniki badań międzynarodowych dotyczących wiedzy obywatelskiej i zaangażowania obywatelskiego, w których udział brała młodzież polska i kanadyjska. Rozdział piąty poświęcony jest metodologii pedagogiki porównawczej oraz badań własnych. Prezentowane są w sposób szczegółowy elementy i techniki orientacji jakościowej zastosowanej w badaniach do niniejszej dysertacji. Szczególnie eksponowane miejsce w tym rozdziale zajmuje metoda Krytycznej Analizy Dyskursu i jej zastosowanie na gruncie badań porównawczych. Ponadto omawiane są trudności, jakich może doświadczać badacz podejmujący się badań porównawczych. Rozdział szósty to szczegółowe omówienie poszczególnych etapów procesu badawczego, materiałów i źródeł użytych w badaniach oraz osób biorących udział w badaniu. W tym rozdziale zaprezentowane zostają także przeszkody, na jakie natrafiła autorka dysertacji w trakcie realizacji założeń koncepcyjnych owej dysertacji. Rozdział siódmy to wyniki analizy źródeł wtórnych, czyli dokumentów rządowych dotyczących sfery polityki publicznej, zwłaszcza polityki oświatowej. W sposób szczególny w tym rozdziale analizowane są podstawa programowa wiedzy o społeczeństwie przeznaczona dla IV etapu edukacyjnego w Polsce i profil przedmiotu civics realizowany w klasie 10 szkoły średniej w Ontario. Rozdział ósmy prezentuje wyniki wywiadów jakościowych przeprowadzonych z nauczycielami wos-u w Polsce i civics w Ontario. Opisane są zarówno kwestie definicyjne, jak i doświadczenia nauczycieli w nauczaniu edukacji obywatelskiej. Rozdział prezentuje sposób pracy nauczycieli na zajęciach z edukacji obywatelskiej, jak i ich poglądy na formy zajęć i miejsca, w których taka edukacja może być skutecznie realizowana. Prezentowane są także bariery i wyzwania, jakich nauczyciele doświadczają w toku realizacji zajęć z edukacji obywatelskiej. Rozdział dziewiąty to wyniki płynące z zastosowania metody Krytycznej Analizy Dyskursu do analizy podręczników do nauczania wiedzy o społeczeństwie i civics. Krytyczna Analiza Dyskursu, jako narzędzie metodologiczne pozwala przeanalizować wzajemne powiązania pomiędzy językiem, ideologią i władzą, które są głęboko zakorzenione w strukturze funkcjonowania współczesnych społeczeństw kapitalistycznych, takich jak społeczeństwo polskie i kanadyjskie (za N. Fairclough, 1995). Celem KAD w tych badaniach jest także demaskowanie, w jaki sposób niejawność powiązań pomiędzy dyskursem i społeczeństwem stanowi sama w sobie czynnik zabezpieczający władzę oraz hegemonię, w przypadku tej dysertacji hegemonię dyskursu neoliberalnego. Dysertację zamyka zakończenie w postaci wniosków płynących z przeprowadzonych badań i wskazań do ewentualnych przyszłych możliwych scenariuszy wynikających z powiązania sfery ideologii i edukacji. Całość domyka bibliografia oraz spis tabel i rysunków.