Browsing by Author "Danielewski, Marcin. Promotor"
Now showing 1 - 2 of 2
Results Per Page
Sort Options
Item Funkcje przedmiotów z kości i poroża w typie kolców, igieł, stilusów w świetle badań traseologicznych oraz eksperymentalnych. Analiza materiałów archeologicznych z grodów centralnych wczesnośredniowiecznej Wielkopolski(2024) Stelmasiak-Majorek, Monika Katarzyna; Danielewski, Marcin. PromotorPoniższa dysertacja jest pogłębionym studium eksperymentalno-funkcjonalnym, dotyczącym faktycznych funkcji wczesnośredniowiecznych przedmiotów wykonanych z kości i poroża takich jak: szydła, przekłuwacze, kolce, dłuta, rylce, igły oraz stilusy. Zakres chronologiczny pracy obejmuje okres pomiędzy pierwszą połową X a połową XIII wieku. Cezura ta pokrywa się z czasem powstania i największej aktywności zlokalizowanych w Wielkopolsce grodów centralnych (na Ostrowie Tumskim w Poznaniu, w Gnieźnie, na Ostrowie Lednickim, w Gieczu oraz w Grzybowie), z których pochodzą wybrane do pracy materiały źródłowe. Metodami wykorzystanymi w pracy są analiza traseologiczna oraz archeologia eksperymentalna, stanowiąca bazę porównawczą dla badanych artefaktów. Główne cele badawcze dotyczą kwestii takich jak: możliwość sprecyzowania konkretnych funkcji przedmiotów z wyodrębnionym kolcem (biorąc pod uwagę fakt, że mogły one służyć do wielu czynności), ocena wpływu zabiegów konserwatorskich na prowadzenie obserwacji traseologicznej (wsparta badaniem eksperymentalnym), weryfikacja pojawiających się w literaturze sugestii na temat interpretacji rylców oraz igieł jako stilusów do pisania na powoskowanych tabliczkach, a także porównawcza interpretacja codziennych zajęć mieszkańców ujętych w poniższej rozprawie grodów i podgrodzi. Dysertacja wprowadza również propozycje zmian nazewnictwa stosowanego dotychczas w definiowaniu tych przedmiotów, które dostosowano do możliwości klasyfikacji na podstawie obserwacji traseologicznych. The following dissertation is an in-depth experimental and functional study considering the problem of interpretation of actual functions of early medieval items made from bone and antler such as awls, perforators, spikes, chisels, burins, needles and styli. The chronological scope of the following work is set between the first half of the 10th century and the mid-13th century. This period coincides with the time of establishment and greatest activity of central strongholds located in Greater Poland (on Ostrów Tumski in Poznań, in Gniezno, on Ostrów Lednicki, in Giecz and in Grzybowo), from which the source materials were selected for analysis. The main objectives concern issues such as: the possibility of defining precise functions of pointed tools (taking into account the fact that they might have been so-called multitools), assessment of the impact of conservation procedures on the possibility of conducting traceological observations (supported by additional experimental research), verification of the suggestions regarding the interpretation of burins and needles as styli for writing on waxed tablets, as well as a comparative interpretation of the daily activities of the inhabitants of the strongholds and their suburbia’s included in the following dissertation. The thesis also introduces a proposal of shift in definitions used so far to define these items, which have been adapted to the possibility of classification based on use-wear analysis.Item Wczesnośredniowieczne osadnictwo na obszarze kasztelanii ostrowskiej(2023) Sankiewicz, Paweł; Danielewski, Marcin. PromotorW rozprawie podjęto temat przemian osadniczych jakie miały miejsce we wczesnym średniowieczu na terenie, który w źródłach średniowiecznych określany jest jako "kasztelania ostrowska". Jednym z ważnych elementów pracy jest wyznaczenie zasięgu tej jednostki administracyjnej. Propozycję przebiegu granic kasztelanii ostrowskiej przygotowano w oparciu o analizę źródeł pisanych, archeologicznych, warunków środowiska naturalnego i innego typu granic administracyjnych (np. diecezji, parafii). Centralnym punktem regionu był gród znajdujący się na Ostrowie Lednickim, a cały badany obszar zawierał się w zachodniej części ziemi gnieźnieńskiej. Na podstawie znalezisk archeologicznych oraz wyników badań wykopaliskowych przedstawiono dynamikę przemian osadniczych w regionie. W tym celu analizie poddano wczesnośredniowieczne grody, osady otwarte, cmentarzyska oraz skarby monet i ozdób. Podjęto również tematykę osadnictwa służebnego, innoplemiennego i obcoetnicznego. Na tej podstawie przedstawiono charakterystykę osadnictwa w czterech okresach: czasie pojawienia się pierwszych społeczności o charakterze słowiańskim, stopniowym rozwoju regionu w okresie przedpaństwowym, okres dynamicznych zmian w czasach monarchii pierwszych Piastów, kiedy Ostrów Lednicki stał się jedną z rezydencji władców. Następnie zaprezentowano ślady upadku znaczenia grodu w połowie XI wieku i procesy osadnicze jakie miały miejsce w kasztelanii w XII i XIII wieku. The dissertation examines the transformation of settlements during the early Middle Ages in the region known as the "castellany of Ostrov" in medieval sources. A key focus of this research is to define the boundaries of this administrative unit. The proposed delineation of the castellany of Ostrov is based on an analysis of written and archaeological sources, environmental conditions, and other administrative borders such as dioceses and parishes. The central point of the region was the fortress located in Ostrów Lednicki, situated in the western part of the Gniezno Land. The study presents the dynamics of settlement changes in the region through an examination of archaeological findings and excavation results. This includes the analysis of early medieval strongholds, unfortified settlements, cemeteries, and coin hoards. The presence of servant populations, other tribal groups, and foreign ethnic settlements is also addressed. Based on these findings, the thesis offers a characterization of settlement in four distinct periods: the emergence of the first Slavic communities; the gradual development of the region during the pre-state period; the period of significant, dynamic changes under the rule of the first Piast dynasty, with Ostrów Lednicki becoming one of the ruling residences, followed by signs of the stronghold's diminishing importance in the mid-11th century; finally, the settlement processes that occurred in the castellany during the 12th and 13th centuries.