Browsing by Author "Jurkowska, Hanna"
Now showing 1 - 1 of 1
Results Per Page
Sort Options
Item Nowe krainy osobliwości: preromantyczne wizje Szkocji i Szwajcarii u Izabeli Czartoryskiej i Ambrożego Grabowskiego(Pracownia Humanistycznych Studiów Interdyscyplinarnych, Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej UAM, 2013) Jurkowska, HannaW pierwszych dekadach XIX stulecia na europejskiej mapie kulturowej coraz wyraźniej zaznaczają się dwie krainy: Szwajcaria, nazywana „najpiękniejszym krajem świata” oraz Szkocja, wysoko ceniona zarówno ze względu na swoje zróżnicowanie krajobrazowe, jak i bogate tradycje historyczne. Pośród relacji podróżników czy opisów naukowych nie brakowało także i głosów polskich. Jakie wizje Szwajcarii i Szkocji kształtowały się zatem w wyobraźni Polaków u progu romantyzmu? Jakie nowe wartości emocjonalne i estetyczne przypisywano Szwajcarii i Szkocji? Przedmiotem refleksji antropologicznej jest epistolograficzna i kolekcjonerska działalność księżnej Izabeli Czartoryskiej, która w swoim Domu Gotyckim w Puławach eksponowała pamiątki helweckie i szkockie. Pośród tych pierwszych nie brakowało przedmiotów związanych ze sławnymi współczesnymi osobistościami: sielankopisarzem Salomonem Gessnerem, duchownym Johannem Lavaterem, filozofem Janem Jakubem Rousseau. Ale była tam także „strzała Wilhelma Tella”, bohatera legendy niepodległościowej i walk narodowowyzwoleńczych. Pośród pamiątek szkockich na szczególną uwagę zasługują te związane z aprobowanym w Puławach nurtem osjanizmu – a więc na przykład „trawka z grobu Fingala”. O wskazanie pewnych miejsc znaczących Szwajcarii i Szkocji pokusił się także w swoim przewodniku zatytułowanym Cuda i osobliwości natury i sztuki w różnych znajdujące się krajach inny amator pamiątek, Ambroży Grabowski. Grabowski, drugi bohater niniejszego artykułu, opisał głównie szkockie i szwajcarskie osobliwości z zakresu historii naturalnej: lodowce, górskie przełęcze, jaskinię ze skamieniałą głową krokodyla, przerażający morski wir; podobnie jak Izabela Czartoryska wyszczególnił jednak również kaplicę w Morat oraz grotę Fingala.