Browsing by Author "Kuligowski, Waldemar"
Now showing 1 - 6 of 6
Results Per Page
Sort Options
Item 33 meters of sacrum. The analysis of discourses surrounding the statue of Christ the King of the Universe in Świebodzin(Wydawnictwo Nauka i Innowacje, 2014) Kuligowski, WaldemarIn this paper address the phenomenon of the monument of Jesus Christ, the King of the Universe, which was built, located and consecrated in Świebodzin. The very size of this monument – in contrast with its rather peripheral location – was enough to elicit lots of response from both the Polish and foreign media. Frequently, highly emotional opinions could be found on community portals on the Internet as well as the official websites of Catholic Church allowing for visitor’s input. In an attempt to capture the dynamics of this discourse, I shall employ the anthropological theory of art by Alfred Gell. The subjects of the analysis shall be statements by the monument’s designer, its originator as well as the various opinions listed in the parish guestbook and on the monument’s Facebook profile.Item A Relay of Youth of the 21st Century.A Re-enactment of Ritual or a Grotesque Performance?(2012) Kuligowski, WaldemarIn this paper I would like to present some kind of political ritual. I focused on public holiday in former Yugoslavia called “Day of Youth” (Dan Mladosti), namely the federal festival of the youth. Th e holiday was one of the largest and most important performative practices related to the ideology of the Socialist Federal Republic of Yugoslavia. “Day of Youth” was a specifi c form of a state-licensed political ritual and become a key element in the symbolic expression of the “new”, post-war and socialist Yugoslavia. Offi cially established in 1957, the holiday survived the death of Marshal Josip Broz Tito (then offi cially dubbed “Tito’s Holiday without Tito”) and had its last edition in 1987. What might be surprising in this context, therefore, is the restitution of this holiday in the early 21st century. 20 years aft er the last offi cial celebration of this holiday, people who wanted to reactivate it emerged in public spaces. An article not only discusses some dimensions of Youth Day and especially Youth Relay, but also provides few examples of its new functioning. An attempt at comprehensive interpretation of this phenomenon will be based on the use of the concept of political ritual and in context of “performative turn”.Item Androcentrism in the discourse and structure of Polish ethnology. Prolegomena(2009) Kuligowski, WaldemarThe objective of the present article is to make a preliminary study and to create a “map” of the phenom enon of androcentrism in Polish ethnology and cultural anthropology. Androcentrism – understood as the domination of masculine norms in culture – has become, since the 1970s, one of the subjects of interest of anthropology in Western Europe and the United States. Anthropology, inspired by feminism, thus has coined the concept of “androcentric bias” in this discipline which is both strictly scientific and institutional. The author shall endeavour to analyse the discourse and structure of Polish ethnology using this concept and this very instrument. He also discusses whether it is possible to overcome the androcentric bias at the discourse level (or would this lead to ginecentrism, which is equally limiting?). The actual control and power exercised by men over academic institutions in ethnology and the early interest in folk culture fully confirm the thesis of a strong androcentric element existing in Polish ethno logy. Although the author does not aspire to exhaust the topic, or to reach final conclusions, the exam ples mentioned in the present article show rather unequivocally that Polish female ethnologists – doing fieldwork, organisational work, conducting lecture and writing – were indeed, following de Beauvoir’s terminology, “the second sex".Item Defamiliaryzatorzy. Źródła i zróżnicowanie antropologii współczesności(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2016) Kuligowski, WaldemarThis work is devoted to anthropology of the contemporary, which is a subdiscipline of cultural and social anthropology. However, its status is yet to become firmly established. On the one hand, it is a term used by numerous scholars, but on the other, it is nowhere to be found in the indexes of historical studies on the development of this field. What we are dealing here with, then, is a subdiscipline which has not been examined thoroughly. The aim of this work is to present the origins of anthropology of the contemporary, the development of its methodology, theoretical approaches and narrative strategies, as well as its diversification through time and space. The general structure of this work has been established with this objective in mind. Therefore, it starts with the question of How, i.e. the forms of research within which particular methods are used (defamiliarisation); through to What, i.e. questions on the object of research and the possibility to delineate particular fields of study (anthropology at home); and finally, the level of representation, i.e. the strategy of presenting cultural reality which had been successfully delineated and defamiliarised.Item Made in “Polish village” – modern ethno-design vs. traditional culture of Polish countryside(Wydawnictwo Nauka i Innowacje, 2014) Brzezińska, Anna Weronika; Kuligowski, Waldemar; Pomieciński, AdamTradycyjna polska wieś – kolorowa, wesoła, zintegrowana z naturą i rządząca się swoimi prawami to zbiorowy mit, odległy w czasie. To klasyczny temat wielu poszukiwań etnografi cznych – terenowych, naukowych opracowań i porównań. We współczesnym świecie mamy do czynienia jedynie z wybranymi elementami – tradycjami jeszcze żywymi lub przetworzonymi i dostosowanymi do wymogów współczesnego odbiorcy – turysty, ale także artysty i projektanta. Obecne zainteresowanie polską sztuką ludową i rzemiosłem to kolejna fala mody folkowej. Ten ogólnoeuropejski trend, poszukujący w kulturze egalitarnej natchnienia i inspiracji swój początek bierze w I połowie XIX wieku. W polskiej sztuce dekoracyjnej (wzornictwie przemysłowym) także nastąpił powrót do źródeł, a w ludowości i wiejskości doszukiwano się narodowego ducha, inspiracją dla polskich artystów był angielski Ruch Arts and Craft, a w ich projektach widoczne były echa fi lozofi i Johna Ruskina oraz Williama Morrisa m. in. odrzucających masową produkcję, mającą wg nich zły wpływ na jakość produkowanych przedmiotów, jednocześnie na piedestał wynoszących umiejętności rękodzielnicze i rzemieślnicze. Po okresie PRLu utożsamianym głównie z funkcjonowaniem Cepelii i sprowadzeniem produktów inspirowanych ludowością do roli masowych dekoracji, stanowiących często synonim kiczu, powróciła moda na polskie rękodzieło, tradycyjną sztukę ludową oraz na inspiracje wypływające z obserwowania wiejskiego stylu życia. Współczesne poszukiwania polskich twórców w obszarze tworzących w ramach nurtu zwanego etnodizajnem przebiegają dwutorowo. Z jednej strony to inspiracja tylko przejawami ludowości, jej konkretnymi wytworami, które stanowią głównie dekorację dla współczesnych rozwiązań formalnych i technologicznych. Jednak coraz silniejszy jest drugi nurt,starający się wniknąć głębiej, którego celem jest zrozumienie istoty tradycyjnej kultury ludowej polskiej wsi. To inspiracja wiejskim stylem życia, wraz z jego zaletami i wadami, to wreszcie inspiracja zmieniającym się krajobrazem kulturowym i poszukiwanie nowych rozwiązań, dzięki którym odbiorca zbliży się do natury. Projekty zaliczane do nurtu etnodizajnu cechuje przede wszystkim różnorodność wykorzystanych materiałów (tradycyjnych i nowoczesnych), sposób ich przetworzenia, zachowanie pierwotnej funkcji lub nadanie nowej. Większość tych projektów sytuuje się też w nurcie eko-artu, sztuki nawiązującej do natury, z wykorzystaniem ekologicznych materiałów. Jest więc etnodizajn XXI kontynuacją ideologii stworzonej już w wieku XIX – przeciwstawieniem dla przemysłu, technicyzacji i umasowienia. A dla współczesnego człowieka – miejskiego – może być etnodizajn powrotem do źródeł.Item Rodzina made in Poland. Antropologia pokrewieństwa i życia rodzinnego(Agata Stanisz, 2014-01) Stanisz, Agata; Buchowski, Michał; Kuligowski, Waldemar; Schmidt, Jacek; Vorbrich, RyszardKsiążka bazuje na pogłębionych badaniach etnograficznych przeprowadzonych pomiędzy 2003 a 2010 rokiem w środowisku wielkomiejskim, małomiasteczkowym oraz wiejskim. W latach tych autorka książki współpracowała ze 100 rodzinami o różnym statusie społeczno-ekonomicznym oraz reprezentującymi różne kompozycje domowe. Monografia ta stanowi refleksję na temat współczesnej polskiej rodziny ujętej w terminach teorii praktyki, studiów nad płcią kulturową oraz antropologii emocji. Pojawiają się w niej takie zagadnienia jak: specyfika „polskiego systemu pokrewieństwa” jaką jest feminocentryzm, kwestie negocjowania i realizacji wzorów wzajemności w myśl moralnego zobowiązania oraz dynamika wewnątrzrodzinnych hierarchii władzy. Książka stanowi krytykę abstrakcyjnego charakteru naukowych stwierdzeń na temat pokrewieństwa i rodziny, zwłaszcza w odniesieniu do studiów nad płcią kulturową, które rzadko opierają się na przesłankach empirycznych. Stąd w monografii zostają silnie zaakcentowane dane zaobserwowane w codziennym życiu „zwykłych ludzi”, które uzupełniają i korygują dotychczasowe interpretacje odnoszące się do zjawiska pokrewieństwa i rodziny. Stanowi więc studium, w którym zagadnienia takie, jak małżeństwo, role pełnione w rodzinie czy rodzinne ekonomie są ujęte z oddolnych perspektyw, oraz które porusza problemy rzadko stanowiące przedmiot badań na gruncie polskiej nauki (np. konflikty, romanse, trójkąty małżeńskie, lewiraty, hierarchie władzy). Konceptualną propozycją wysuniętą w książce jest spojrzenie na zagadnienie rodziny oraz pokrewieństwa, które odrzuca konieczność uporczywego odwoływania się do wcześniej ustalonych modeli, typologizacji i klasyfikacji, oraz które przyjmuje iż powinniśmy mówić raczej o wariantach modelu rodziny, niż istnieniu jednego obowiązującego. Idealny model rodziny nie istnieje w praktyce, a relatywnie stałe mogą być jedynie pewne mechanizmy wpisane w system pokrewieństwa, który i tak posiada swoją sytuacyjną dynamikę. Procesualność tego zjawiska wynika z tego, że pokrewieństwa nie tworzy określony zestaw ról, obowiązków, praw, terminologii, które mają je odzwierciedlać, ale bardziej działania, które są podejmowane, relacje o charakterze dynamicznym, ponieważ ulegającym nieustannym modyfikacjom i redefinicjom. Pojawiające się w monografii pojęcia nieoczywistości oraz ambiwalencji są stosowane w odniesieniu do kategorii gospodarstwa domowego, podziału na to, co prywatne i publiczne, zwłaszcza w kontekście ról i obowiązków pełnionych w rodzinie. Niejednoznaczność tych zjawisk to efekt uwzględniania relacji, w jakie wchodzą ludzie tworzący wąsko rozumianą rodzinę z dalszymi krewnymi, powinowatymi, przyjaciółmi oraz sąsiadami. Dzięki temu książka stanowi wgląd w proces materializowania się działań oraz kalkulacji aktywowanych pod presją codziennych lub kryzysowych sytuacji rodzinnych. Polskie życie w rodzinie okazuje się posiadać charakter konfliktogenny a za źródło napięć i niekoherencji uznać należy ambiwalentny stosunek do ról i obowiązków, jakie powinny być pełnione przez ludzi. To także rezultat procesu oddzielania od siebie indywidualnego życia prywatnego od kolektywnego życia rodzinnego. Rodzina jako idea bywa więc niespójna, ponieważ ludzie, ją współtworzący reprezentują nierzadko odmienne światopoglądy. Każda relacja z drugim człowiekiem ma w sobie zarzewie potencjalnego konfliktu. Więzi rodzinne jako sieć pulsujących relacji wiąże się zazwyczaj z nie do końca udanymi realizacjami ich znormalizowanych wzorców i wyobrażeń. Ta praktyczna nieidentyczność z poziomem deklaracji i ogólnospołecznych oczekiwań, jak autorka stara się pokazać w niniejszej książce, należy do jednych z najbardziej znamiennych cech polskiego pokrewieństwa.