Browsing by Author "Laska, Alicja"

Now showing 1 - 1 of 1
  • Item
    Kompromisy ewolucyjne w kontekście specjalizacji i dyspersji u roślinożernych roztoczy
    (2022) Laska, Alicja; Skoracka, Anna. Promotor; Konczal, Mateusz. Promotor pomocniczy
    Dyspersja jest fundamentalnym procesem ekologicznym, wpływającym na strukturę genetyczną i dynamikę populacji oraz kształtującym geograficzne zasięgi gatunków. Aby była skuteczna, osobniki przemieszczające się muszą ostatecznie znaleźć się w środowisku sprzyjającym ich dalszemu rozwojowi i umożliwiającemu reprodukcję. W przypadku organizmów roślinożernych takim środowiskiem są odpowiednie gatunki roślin żywicielskich. Zatem od stopnia specjalizacji żywicielskiej zależy dostępność siedlisk nadających się do kolonizacji. Generaliści są przystosowani do eksploatacji wielu gatunków roślin żywicielskich, przez co mają dużą szansę na znalezienie odpowiedniego środowiska. Skuteczność dyspersji specjalistów jest zależna od występowania na danym terenie konkretnego gatunku rośliny żywicielskiej. Z drugiej strony, specjaliści na odpowiednim dla nich żywicielu osiągają wyższe dostosowanie w porównaniu z generalistami zasiedlających tę samą roślinę. Takie ograniczenia (kompromisy ewolucyjne) są wszechobecne w przyrodzie, a ich zrozumienie jest niezbędne do wyjaśniania ewolucji cech historii życiowych. W ramach mojej pracy doktorskiej skupiłam się na wyjaśnieniu kompromisów ewolucyjnych w procesie specjalizacji żywicielskiej i dyspersji roślinożernego roztocza Aceria tosichella (wheat curl mite, WCM). Wykazałam, że proces dyspersji WCM jest zależy od interakcji kształtu ciała oraz wykazywania specyficznych zachowań (tworzenia zgrupowań z kilku osobników) w odpowiedniej prędkości wiatru. Wyniki stanowią istotny krok do zrozumienia procesów kształtujących proces dyspersji biernej, który wpływa na rozprzestrzenianie się tego organizmu na dalekie odległości i jego wysoki potencjał inwazyjny. Co więcej, wykonałam badania, które pozwoliły mi na wyjaśnienie mechanizmów procesu dyspersji utrzymujących odpowiedni poziom heterozygotyczności w populacjach roztoczy ulegających dyspersji biernej z wiatrem, u których występuje haplodiploidalny sposób determinacji płci. Badania wykazały, że dyspersji z wiatrem ulegają głównie zapłodnione samice, a proporcja płci potomstwa zmienia się na korzyść samic wraz ze wzrostem heterozygotyczności populacji. Dodatkowo, stosunek płci potomstwa jest zależny od liczby zniesionych przez samicę jaj, im jest ich więcej, tym częściej pojawiają się samce. Mechanizm taki może być odpowiedzialny za wysoką inwazyjność roztocza i jego zdolność do szybkiej kolonizacji nowych siedlisk. Wykazałam także jak ważne są siedliska suboptymalne dla przetrwania populacji w optymalnym środowisku, szczególnie w przypadku organizmów zasiedlających zmienne czasowo środowiska, takie jak agrocenozy. Zrozumienie mechanizmów kolonizacji siedlisk, jest kluczowe dla wyjaśniania zmian zasięgów gatunków oraz, co istotne, może prowadzić do lepszego zarządzania uprawami i stosowania nowych sposobów walki biologicznej w przypadku pasożytów roślin ekonomicznie istotnych.