Browsing by Author "Pilarczyk, Piotr"
Now showing 1 - 1 of 1
Results Per Page
Sort Options
Item Początki instytucji budżetu państwa w Polsce (do 1831 roku)(2011-05-17T06:35:42Z) Pilarczyk, Piotr; Krasowski, Krzysztof. PromotorBudżet państwa jest pojęciem prawnym, ekonomicznym i historycznym. Obecnie stanowi podstawową instytucję finansów publicznych, jednak pojawił się on dopiero w czasach nowożytnych. Jego korzeni należy szukać już w średniowiecznych zmianach ustrojowych. Po utracie przez monarchę prawa do nakładania podatków, kolejnym krokiem było odebranie mu przez parlament prawa do decydowania o wydatkach. Rozwój państwa zmuszał zresztą, aby planować gospodarka finansową. W Rzeczypospolitej szlacheckiej rozwój skarbowości spowodował powstanie w 1768 aktu, który nazywa się pierwszym polskim budżetem. Kolejne lata przyniosły dalsze próby budżetowe, które zostały przerwane przez rozbiory. Powrócono do nich dopiero w Księstwie Warszawskim. Państwo to przejęło liczne skarbowe rozwiązania pruskie i francuskie, jednak budżet ostatecznie nie powstał, a pojawił się dopiero w Królestwie Polskim. Ustanawiany corocznie, ulepszany, nie był jednak zatwierdzany przez parlament. Powstanie listopadowe i detronizacja Mikołaja I spowodowały przejęcie uprawnień monarchy przez Sejm. Próby uchwalenia przez powstańczy Sejm budżetu stanowią zwieńczenie rozwoju tej instytucji na ziemiach polskich. Budżet państwa mógł pojawić się dopiero po 1918 roku.