Browsing by Author "Szulc, Witold. Promotor"

Now showing 1 - 1 of 1
  • Item
    Kształtowanie państwowości macedońskiej w jugosłowiańskim systemie federacyjnym w latach 1944-1991
    (2010-02-23T08:12:20Z) Dziewiałtowski-Gintowt, Bartosz; Szulc, Witold. Promotor
    Przedmiotem pracy jest przedstawienie procesów społeczno-politycznych, towarzyszących kształtowaniu się i funkcjonowaniu Socjalistycznej Republiki Macedonii w federacyjnej Jugosławii w latach 1944-1991. W opinii niektórych historyków macedońskich stworzenie w sensie prawno-terytorialnym organizmu, znajdującego się w ramach federacji jugosłowiańskiej, mającego reprezentować prawa ludności macedońskiej, było równoznaczne z ustanowieniem zrębów państwowości macedońskiej. Zasadniczym problemem badawczym było ustalenie, czy w warunkach ustroju komunistycznego możliwa była faktyczna realizacja praw, które zostały przypisane Macedonii. W tym celu przedstawiono zmiany demograficzne i polityczno-ustrojowe w tej republice, te ostatnie na tle przekształceń jugosłowiańskiego systemu federalnego. Przedstawiono też działania emancypacyjne, podejmowane przez część macedońskich elit politycznych i intelektualnych z partii rządzącej oraz środowisk niekomunistycznych, zwłaszcza w pierwszych kilku latach omawianego okresu, kiedy były one najsilniejsze. Kolejnymi ważnymi z punktu widzenia tematu pracy zagadnieniami były kwestie statusu najliczniejszej mniejszości narodowej, a mianowicie Albańczyków w Macedonii, ocena polityki zmierzającej do integracji Albańczyków ze społecznością macedońską a także problem walki macedońskiej hierarchii prawosławnej o niezależność własnej organizacji kościelnej.Ramy chronologiczne pracy obejmują lata 1944-1991. Początek państwowości macedońskiej datuje się od zwołanej na dzień 2 sierpnia 1944 r. I sesji Antyfaszystowskiej Rady Wyzwolenia Narodowego Macedonii, kiedy zadecydowano o wejściu Macedonii w skład federacji jugosłowiańskiej. Wydarzenie to stanowiło wypełnienie postanowień II sesji Antyfaszystowskiej Rady Wyzwolenia Narodowego Jugosławii odbytej w dniach 29-30 listopada 1943 r. w Jajce. Wówczas to postanowiono o zorganizowaniu po wojnie federacyjnej Jugosławii, złożonej z sześciu republik, w tym Macedonii, a językowi macedońskiemu przyznano status równoprawny z językami serbskim, chorwackim i słoweńskim. Republika stała się tym samym równoprawnym i niezależnym członkiem związku narodów jugosłowiańskich – Federacyjnej Ludowej Republiki Jugosławii. Niezależność ta była jednak w sposób obiektywny ograniczona istnieniem federacji. Dlatego też data ta stanowi cezurę początkową pracy. Natomiast datą końcową pracy jest dzień 20 listopada 1991 r., w którym uchwalona została konstytucja niepodległej Macedonii.Praca składa się z sześciu rozdziałów. Rozdział pierwszy obejmuje koncepcje rozwiązania problemu macedońskiego w ostatniej ćwierci XIX i pierwszej połowie XX wieku. W związku z tym ma ona charakter wprowadzający do zasadniczego tematu rozprawy. Drugi rozdział poświęcono kształtowaniu się terytorium państwowego Macedonii w ramach federacji jugosłowiańskiej. W trzecim przedstawiono kwestie związane z rozwojem demograficznym i zmianami stosunków ludnościowych w państwie macedońskim w tym okresie, a także problemy narodowościowe i proces urbanizacji. Szczególne dużo miejsca autor poświęcił problemowi albańskiemu z uwagi na wysoki przyrost naturalny, największą spośród wszystkich grup narodowych aktywność w wewnętrznym ruchu migracyjnym oraz datującą się od lat siedemdziesiątych szczególną aktywność separatystyczną społeczności albańskiej. Czwarty rozdział obejmuje przekształcenia polityczno-ustrojowe w Macedonii na tle podobnych zjawisk w skali całej federacji. W tym celu przedstawiono m.in. zmiany ustrojowe w Jugosławii w latach 1944-1991 i ich wpływ na strukturę władzy w Macedonii. W piątym rozdziale przedstawiono, uwieńczone powodzeniem, zabiegi macedońskiej hierarchii prawosławnej na rzecz utworzenia niezależnej organizacji kościelnej. Ostatni rozdział obejmuje rozwój kultury, sztuki i oświaty w Macedonii, które mogły być propagowane w skodyfikowanym po II wojnie światowej języku macedońskim. Zarówno rozwój oświaty i kultury, jak i uzyskanie autokefaliczności Macedońskiej Cerkwi Prawosławnej w istotny sposób wpłynęły na pogłębienie procesu utożsamiania się Macedończyków z państwem.