Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 2013, nr 3
Permanent URI for this collectionhttps://repozytorium.amu.edu.pl/handle/10593/7918
Browse
Recent Submissions
Item Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych – zobowiązaniem dla wszystkich (!?)(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2013) Woźniak, ZbigniewKonwencja o prawach osób niepełnosprawnych (Convention on the Rights of Persons with Disabilities) zakłada pełne włączenie osób z ograniczeniem sprawności w życie zbiorowości (integracja – normalizacja – inkluzja), jako niezbędny element budowy społeczeństwa otwartego „dla” i „na” sprawy osób z niepełnosprawnością, dysponującego instrumentami znoszenia bariery utrudniających realne szanse znalezienia się ludzi z ograniczoną sprawnością w głównym nurcie życia społecznego – w systemie edukacji, na rynku pracy i uzyskiwania przez nich zdolności do samodzielności i niezależności. Konwencja wielu standardów służących wyrównywaniu szans osób z niepełnosprawnością nie podwyższa, a jedynie uwypukla konieczność ich respektowania zgodnie ze współczesną koncepcją normalizacji i uniwersalnego projektowania rozwiązań architektonicznych, jak również przedmiotów i kształtowania infrastruktury społecznej i instytucjonalnej. Tak czy inaczej oznacza to, że wszystko co ma charakter publiczny (infrastruktura, zasoby, multimedia itp.), winno być w przyszłości tworzone w zgodzie ze standardami dostępności. Decydentom różnych szczebli trzeba będzie zatem stale przypominać, że wzmacnianie samodzielności i efektywności osób z ograniczeniem sprawności (edukacja, praca), to nie tylko koszt, lecz także: 1) inwestycja – ludzie z ograniczeniem sprawności i ich potencjał to trudny do przecenienia zasób gospodarki. Wdrażanie Konwencji ONZ stworzy nowe miejsca pracy dla osób z ograniczeniem sprawności, jak i dla innych członków zbiorowości pracujących na rzecz inkluzji; 2) zapobieganie – ograniczanie/eliminowanie źródeł niepełnosprawności, ubóstwa; stwarzanie warunków sprzyjających zaradności i samodzielności jednostek z ograniczoną sprawnością w rozwiązywaniu własnych problemów itp. W jaki stopniu Konwencja stanie się ramą programów przeciwdziałania dyskryminacji osób z ograniczeniem sprawności (polityka społeczna na rzecz osób z niepełnosprawnością), a w jakim będzie to kolejny dokument perswazyjny, rozstrzygnie wola polityczna władz publicznych oraz determinacja sektora pozarządowego w lobbingu na rzecz wdrożenia Konwencji, a także zgoda obywateli na zmiany we wtórnym podziale dochodu uwzględniającym potrzeby ludzi z niesprawnościami.Item Przestrzeń miasta czy przestrzeń mieszkańców? Teoretyczne aspekty rewitalizacji poznańskiej Śródki(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2013) Luczys, PiotrTekst stara się przybliżyć tematykę rewitalizacji polskich miast w aspekcie teoretycznym (definicyjnym, pojęciowym) w świetle projektu badawczego „Bilans 5-letnich doświadczeń w zakresie pilotażu rewitalizacji na poznańskiej Śródce”, realizowanego jako grant międzyuczelniany (Politechnika Poznańska, Uniwersytet Ekonomiczny i Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu) w 2010 r. Punkt wyjścia stanowią pytania o status przestrzeni we współczesnych „grach o miasto” (prowadzonych przez aktantów jego współwytwarzania) oraz o znaczenie perspektywy temporalnej, jako łącznika pomiędzy potocznymi a badawczymi perspektywami rozumienia działań rewitalizacyjnych. Z kolei wyeksponowanie roli ładu psychospołecznego pozwala na ukazanie napięcia pomiędzy wielowymiarowym charakterem doświadczania przestrzeni przez jej użytkowników a oczekiwaniem jednoznacznych wyznaczników prowadzenia działań rewitalizacyjnych ze strony ich nawigatorów. Postulowana w artykule konieczność zwrócenia uwagi na te odmienne sposoby „myślenia o rewitalizacji” stanowi nie tylko bezpośrednie odwołanie do tytułowego pytania, lecz także zaczyn formułowania rozwiązań licznych kwestii problemowych, m.in. związanych z ewaluacją działań rewitalizacyjnych.Item Przestrzeń więzi. Badania projektu „Remiks Śródki”(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2013) Mateja-Jaworska, Bogumiła; Zawodna, MartaArtykuł jest próbą socjologicznej analizy projektu artystycznego „Remiks Śródki” autorstwa Marty Żakowskiej, który został zrealizowany podczas Festiwalu Malta w 2011 r. (jedno z cyklu wydarzeń Nowe Sytuacje, ktorych kuratorką była Joanna Erbel). W ramach podjętych wówczas działań artystka oraz mieszkańcy poznańskiej dzielnicy Śródka zaprojektowali, wykonali i umieścili w przestrzeni miejskiej elementy tzw. małej architektury, powstałej w efekcie recyklingu domowych mebli. Koncepcja uczestnictwa w kulturze zaproponowana przez Marka Krajewskiego i kontekst rewitalizacji poznańskiej dzielnicy były podstawą analizy mechanizmów tworzenia i przeobrażeń relacji między ludźmi oraz przedmiotami w ramach realizowanego projektu. Choć artystyczna interwencja wpisywała się w oczekiwania mieszkańców Śródki odnośnie do przestrzeni publicznej i przyciągnęła ich uwagę, ujawniła również istniejące pośród nich podziały społeczne.Item Niezrealizowana rewitalizacja jako niedoskonała gentryfikacja. Analiza procesu ożywiania poznańskiej Śródki(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2013) Nowak, MarekPrzedmiotem artykułu jest zagadnienie rewitalizacji zdegradowanego fragmentu centrum miasta. Tekst stanowi rekapitulację społecznego i przestrzennego eksperymentu, którym był pilotażowy proces rewitalizacji wdrożony w 2005 r. na terenie poznańskiej Śródki. Istotą zamysłu animatorów procesu była odbudowa przeprawy przez odnogę rzeki Warty, co miało stanowić asumpt do zmian komunikacji i w rezultacie wzmocnić potencjał turystyczny i społeczno-ekonomiczny wschodniej części Poznania. Teoretyczną podstawę analizy stanowiły opracowania Andreasa Billerta – niemieckiego badacza i praktyka rewitalizacji specjalizującego się w procesach odnowy miast wschodnich Niemiec. Tekst stanowi rekonstrukcję głównych tez socjologicznej części publikacji monograficznej będącej formą oceny efektywności rewitalizacji w konkretnych poznańskich warunkach (por. „Oceny rewitalizacji. Studium zmian na poznańskiej Śródce”). Bazę empiryczną stanowiły badania socjologiczne (sondaż i wywiady pogłębione) zrealizowane w 2010 r. na próbie mieszkańców rewitalizowanego obszaru miasta. Zaproponowane wnioski są próbą wskazania, jakie bariery napotyka proces i jakie były zdaniem autora nieprzewidziane skutki podjętych działań.Item Rewitalizacja a rynek nieruchomości mieszkaniowych. Przypadek poznańskiej Śródki(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2013) Palicki, SławomirW artykule podjęto aktualnie nośną społecznie i gospodarczo problematykę rewitalizacji miast. W wielu polskich miastach pojawiają się coraz to nowsze inicjatywy w zakresie przemian przestrzennych, wywołujących skomplikowane następstwa, nierzadko determinujące odmienioną jakość i modyfikujące dotychczasowe modele życia mieszkańców czy innych interesariuszy. Spośród rozmaitych skutków rewitalizacji wyłoniono te manifestujące się na rynku nieruchomości. Zasygnalizowano istnienie powiązań pomiędzy rewitalizacją obszarów miejskich a zjawiskami spekulacji na rynku nieruchomości mieszkaniowych. Przykład poznańskiej Śródki potraktowano jako przestrzeń umożliwiającą naświetlenie przebiegu i charakteru analizowanych zjawisk. Przyjęta 5-letnia retrospekcja czasowa wskazuje na znaczną dynamikę notowanych wydarzeń. Zarysowano także specyfikę obszaru, dla którego prowadzono rozważania. We wnioskach wskazano na postępujące przemiany rynkowe, sugerujące początki zjawisk gentryfikacyjnych, co należy raczej traktować w kategoriach negatywnych, jako przejaw swoistego systemowego niedowładu skuteczności planowanych i wdrażanych procesów rewitalizacyjnych.Item Własność komunalna a własność wspólna z perspektywy socjologicznej(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2013) Przestalski, AndrzejPrzedstawiona w artykule socjologiczna perspektywa spojrzenia na własność nie jest jedyną możliwą ani dominującą w socjologii. Odwołuje się ona do teorii własności zaproponowanej przez Stanisława Kozyra-Kowalskiego, która przez własność rozumie stosunek gratisowego korzystania z obiektu, niezależnie od prawnego statusu własnościowego korzystającego. Własność komunalna jest jedną z form własności wspólnej, której dwie socjologicznie doniosłe teorie przedstawiono w artykule. Pierwsza z nich, znana jako teoria praw własności, dokonuje wartościowego socjologicznie rozróżnienia własności wspólnotowej i własności publicznej (państwowej), jako własności zasobów, z których każdy członek grupy może korzystać w dowolnym zakresie, oraz własności zasobów ograniczonych, z których korzystanie regulowane jest przez specjalnie do tego powołane ciała. Drugą prezentowaną teorią jest teoria własności komunalnej Floriana Znanieckiego. Jej zasługą jest uwypuklenie faktu, że własność wspólna charakteryzuje się gratisowym udostępnianiem wartości grupy jej członkom. Na przykładzie własności miejskiej pokazuje on, że opłaty pobierane na rzecz miasta przez jego urzędników lub zarządzane przez miasto instytucje nie mają na celu powiększania zysku miasta, lecz jedynie pokrycie kosztów świadczonych mieszkańcom usług. Za główną słabość obu teorii autor artykułu uznaje zakończenie analizy na poziomie własności publicznej (ogólnej lub grupowej) i nieuwzględnienie 1) procesów faktycznej prywatyzacji elementów tej własności przez prywatne podmioty ekonomiczne, 2) monopolizacji elementów tej własności przez mniejsze grupy obywateli miasta. Oba te procesy są przedmiotem analizy w ostatniej części artykułu.Item Wokół sporów o przestrzeń miejską(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2013) Drozdowski, RafałItem Ocena gospodarki dla potrzeb makroekonomicznej polityki gospodarczej(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2013) Tomidajewicz, Janusz J.; Błaszczyk, PawełGłównym celem niniejszego opracowania jest przedstawienie zastawu mierników wykorzystywanych w polityce gospodarczej do oceny sytuacji gospodarczej z dwóch punktów widzenia – zarówno w krótko-, jak i długookresowej perspektywie. Należy przy tym zaznaczyć, że w odniesieniu do mierników w pierwszym ujęciu przedstawione tu uwagi mają raczej charakter porządkujący, własne propozycje autorów zaś sformułowane zostały głównie w odniesieniu do drugiego ujęcia. W konsekwencji artykuł składa się z dwóch głównych części. Pierwsza ma przede wszystkim charakter teoretyczny i dotyczy makroekonomicznych podstaw oceny gospodarki i jej wykorzystania zarówno przez decydentów gospodarczych, jak i podmioty sektora prywatnego (punkty II i III). W drugiej części prezentowane są cząstkowe wyznaczniki bieżącej makroekonomicznej polityki gospodarczej. Można do nich zaliczyć m.in.: dynamikę PKB i ogólnego poziomu cen, stopę bezrobocia i bilans sektora finansów publicznych. Dodatkowo przedstawiona została również metodyka WMMOG (punkty IV i V).Item Przejrzystość polityki pieniężnej w teorii i praktyce(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2013) Ziarko-Siwek, UrszulaCelem artykułu jest przegląd światowego dorobku naukowego z ostatnich kilkunastu lat w zakresie przejrzystości oraz polityki komunikacyjnej banków centralnych zarówno w zakresie zagadnień teoretycznych, jak i prowadzonych badań empirycznych. Praca składa się ze wstępu, trzech części oraz podsumowania. Na wstępie przedstawiono wybrane definicje przejrzystości polityki pieniężnej zawarte w najważniejszych pracach naukowych poświęconych tej tematyce. Następnie wskazany został zestaw instrumentów poprawiających politykę komunikacyjną. W ostatniej części przedstawiono najważniejsze badania prowadzone w ciągu ostatnich kilkunastu lat w kraju i na świecie, których głównym celem było określenie związku pomiędzy przejrzystością polityki pieniężnej a kształtowaniem się cen i oczekiwań na rynku finansowym. Szczególną uwagę zwrócono także na badania, których zadaniem było porównywanie gospodarek światowych w obszarze transparentności polityki monetarnej za pomocą specjalnie do tego stworzonych indeksów.Item Kryzys euro a handel zagraniczny krajów Unii Europejskiej(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2013) Kamiński, Bartłomiej; Ng, FrancisKryzys gospodarczy w strefie euro nie miał jak dotąd istotnego wpływu na handel UE: pozycja UE w handlu globalnym nie uległa zmianie. Unaocznił on jednak wyraźne różnice w wynikach handlu zagranicznego poszczególnych krajów członkowskich. Bardziej zdezagregowana analiza wskazuje na wyłonienie się trzech grup w ramach UE: znajdujących się w stagnacji ekonomii krajów Południa; dynamicznej Nowej Europy; oraz stabilnej Północy. Wahania w handlu światowym wywołane kryzysem globalnym nie były ani mniejsze, ani większe od zmian w wartości handlu UE. Kryzys nie odwrócił również tendencji rosnącej otwartości gospodarek państw członkowskich obserwowanej po 2000 r. Wzrost gospodarczy w tym okresie nie był ciągniony przez popyt krajowy, ale przez popyt zewnętrzny, tj. zapotrzebowanie w innych krajach UE oraz reszty świata. Nie znaleziono również danych empirycznych, które wsparłyby często wypowiadany komentarz, że tanie pożyczki w euro finansowały eksport Niemiec do południowych krajów UE. Wręcz przeciwnie, udział tych krajów w całkowitym eksporcie Niemiec kształtował się w pierwszej dekadzie XXI w. poniżej 15% i wykazywał tendencję spadkową. Wreszcie, wbrew oczekiwaniom, członkostwo w unii monetarnej nie było katalizatorem wzrostu handlu. Dynamika handlu krajów, które wstąpiły do UE w pierwszej dekadzie XXI w., była nieporównywalnie wyższa od dynamiki „starych” członków UE. Niebezpieczne jest jednak to, że w miarę jak efekt jednolitego rynku będzie wygasał, przejęcie antywzrostowego modelu charakterystycznego dla wielu krajów UE może doprowadzić do „equilibrium wolnego wzrostu”, jeśli nie stagnacji.Item Strona podmiotowa czynu zabronionego niepoczytalnego sprawcy(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2013) Kowalewska, MagdalenaArtykuł dotyczy problematyki strony podmiotowej czynu zabronionego niepoczytalnego sprawcy. Zagadnienie to było już kilkakrotnie podejmowane w polskiej nauce prawa karnego, brak jest jednak jednoznacznych odpowiedzi na kluczowe pytania z nim związane. W artykule podjęta została więc próba naświetlenia podstawowych problemów i ich możliwych rozwiązań. Analizie została poddana istota niepoczytalności, kwestia uznania zachowania niepoczytalnego sprawcy za czyn na gruncie prawa karnego oraz dowolności tego czynu, wreszcie sama możliwość przypisania niepoczytalnemu sprawcy umyślności albo nieumyślności w popełnieniu czynu zabronionego.Item Powinność w strukturze przestępstwa nieumyślnego(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2013) Fronczak, AndrzejW polskiej doktrynie prawa karnego powinność traktowana była tradycyjnie jako jedna z przesłanek przypisania niedbalstwa (nieświadomej winy nieumyślnej). Wynikało to przede wszystkim z brzmienia art. 14 § 2 Kodeksu karnego z 1932 r. i art. 7 § 2 Kodeksu karnego z 1969 r. Analiza dogmatyczna struktury przestępstwa nieumyślnego wskazuje jednak, że powinność przewidywania – leżąca u podstaw zarówno lekkomyślności, jak i niedbalstwa – nie oznacza obowiązku potencjalnego przeżycia psychicznego, ale obowiązek określonego zachowania. W wypadku przestępstw nieumyślnych (do ich popełnienia dochodzi wskutek braku ostrożności) ten obowiązek właściwego zachowania sprowadza się do powinności przestrzegania tej reguły postępowania, której wykluczenie doprowadziło do realizacji znamion nieumyślnego czynu zabronionego. Tym samym powinność jako kategoria normatywna w strukturze przestępstwa nieumyślnego wyczerpuje się na poziomie bezprawności, a nie winy.Item Analiza obowiązujących w polskim prawie karnym unormowań dotyczących procederu handlu dziećmi(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2013) Liżyńska, Katarzyna; Płońska, AnnaNiniejszy artykuł wskazuje na karnoprawną ochronę dziecka jako na problematykę, która winna być traktowana przez państwo w sposób priorytetowy. Już sama bowiem Konstytucja RP ochronę dziecka gwarantuje. Tymczasem dokonana analiza przepisów prawa karnego, w szczególności w zakresie handlu dziećmi, wskazuje na brak zapewnienia przez państwo należytej ochrony dziecku. Na mocy ustawy z 20 maja 2010 r. (Dz. U. Nr 98, poz. 626) został dodany do Kodeksu karnego art. 189a k.k., penalizujący handel ludźmi (zastępił dotychczasowy art. 253 k.k.). Ustawą tą wprowadzono także do ustawowych definicji pojęcie handlu ludźmi. Autorki w niniejszym artykule zastanawiają się, w jakim stopniu wprowadzone do Kodeksu karnego zmiany przyczyniły się do zwiększenia ochrony dziecka przed procederem handlu dziećmi. De lege ferenda podnoszą konieczność wprowadzenia do ustawowych definicji pojęcia dziecka oraz handlu dziećmi, co wyeliminowałoby trudności interpretacyjne, oraz opowiadają się za koniecznością wprowadzenia kwalifikowanej postaci przestępstwa z art. 189a k.k. przez zaostrzenie odpowiedzialności wobec sprawców dopuszczających się handlu dziećmi. Powyższe zmiany, zdaniem autorek, zagwarantują ochronę dziecka na najwyższym poziomie, gdyż aktualna ochrona przewidziana w Kodeksie karnym zdaje się niewystarczająca.Item Dopuszczalność małżeństwa osób wyznania rzymskokatolickiego i prawosławnego w świetle prawa kanonicznego(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2013) Bałakier, UrszulaNiniejszy artykuł z uwagi na zmianę prawa kanonicznego o małżeństwach mieszanych, podejmuje problematykę wybranych zagadnień z zakresu zawarcia małżeństwa mieszanego. W szczególności autorka zajmie się dopuszczalnością zawarcia małżeństwa mieszanego katolików z prawosławnymi według obecnego stanu prawa łacińskiego i katolickiego prawa wschodniego. Stosunek Kościoła (ustawodawcy kościelnego) do zawierania wskazanych powyżej małżeństw zmieniał się na przestrzeni wieków. Kwestię małżeństw mieszanych uregulował Kodeks prawa kanonicznego z 1983 r. Przepisy, a tym samym zasady prawne, dotyczące zawarcia małżeństwa przez osoby wyznania rzymskokatolickiego i prawosławnego zostały zasadniczo zmienione. Istotna jest odpowiedź na pytania: Jaki charakter ma zakaz zawierania małżeństw mieszanych wynikający z Kodeksu prawa kanonicznego z 1983 r. i czy małżeństwo katolicko-prawosławne jest dozwolone?Item Udostępnianie i publikowanie wizerunku nasciturusa, noworodka i małego dziecka w świetle zasady dobra dziecka(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2013) Haberko, JoannaPrzedmiotem artykułu jest analiza zagadnienia dopuszczalności posługiwania się wizerunkiem małego dziecka oraz dopuszczalności publikowania tego wizerunku w taki sposób, by działania te nie godziły w zasadę dobra dziecka. Autorka podejmuje próbę udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy wyrażenie przez przedstawiciela ustawowego zgody na publikację wizerunku małego dziecka, w szczególności noworodka i niemowlęcia, może być postrzegane jako działanie sprzeczne z dobrem dziecka. Rozważania obejmują problematykę wykorzystania wizerunku człowieka z czasu jego życia płodowego oraz wykorzystania wizerunku małego dziecka przez rodziców przez umieszczanie go na portalach społecznościowych.Item Kształtowanie trendów w rozwoju „zielonych” zamówień publicznych w świetle uregulowań wspólnotowych(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2013) Matusiak, AnnaTermin „zielone” zamówienie odnosi się do takiego postępowania, w którym zamówienie uwzględnia przynajmniej jeden z czynników środowiskowych już na etapie określenia potrzeb, zdefiniowania przedmiotu zamówienia, sformułowania specyfikacji technicznych, wyboru kryteriów udzielenia zamówienia lub sposobu wykonania zamówienia. Celem zielonych zamówień publicznych jest w możliwie najszerszym zakresie uwzględnianie kwestii środowiskowych w procedurach przetargowych. Główną ideą ekologicznych zamówień publicznych jest ustalenie jasnych i ambitnych kryteriów środowiskowych dla produktów i usług. Nie bez znaczenia jest działalność Komisji Europejskiej w tym zakresie. Należy zachęcać przedsiębiorstwa do rozwijania technologii środowiskowych. Nie wolno zapominać, że bardziej zrównoważone wykorzystanie zasobów naturalnych i surowców będzie korzystne dla środowiska i całej gospodarki. Ze względu na interes społeczny, poprawę jakości życia i stanu środowiska naturalnego ważne jest, aby w zamówieniach publicznych aspekty środowiskowe były uwzględniane w możliwie jak najszerszym zakresie. Należy podkreślić, że co prawda „zielone” zamówienia publiczne stanowią instrument dobrowolny, niestety obecnie kryteria środowiskowe są przez polskich zamawiających stosowane nad wyraz rzadko.Item Pekińska reforma lotniczego prawa karnego – geneza, istota, rekomendacje(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2013) Walulik, JanArtykuł poświęcony jest problematyce lotniczego prawa karnego i aktualnym przemianom w tym zakresie. Autor podsumowuje bieżący kształt systemu międzynarodowego karnego prawa lotniczego i omawia jego ogólną charakterystykę, najważniejsze postanowienia obowiązujących konwencji oraz wdrażające je przepisy krajowe. Ponadto wskazuje wady obowiązujących regulacji, które wymienia się jako przesłanki reformy. W drugiej części opracowania autor opisuje nowatorskie rozwiązania aktów przyjętych podczas międzynarodowej konferencji w Pekinie w 2010 r., tj. konwencji pekińskiej oraz protokołu pekińskiego, obecnie oczekujących na wejście w życie oraz ratyfikację w kraju. Podsumowanie artykułu stanowią rekomendacje i uwagi dotyczące implementacji tych aktów w Polsce. Obejmują one wskazania co do przyjęcia pewnych rozwiązań fakultatywnych oraz ewentualnych zmian w prawie karnym.Item Prawo cudzoziemca do odwołania w procedurze wydaleniowej w świetle Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2013) Wojnowska-Radzińska, JuliaDecyzja o wydaleniu cudzoziemca powinna określać organ właściwy w sprawach wydalania cudzoziemców oraz zasady i tryb postępowania w tych sprawach. Cudzoziemiec, jako adresat decyzji o wydaleniu, powinien mieć zagwarantowane prawo odwołania się do niezależnego organu, właściwego do zbadania legalności tej decyzji. Wymaga podkreślenia, że efektywność omawianego uprawnienia zależy przede wszystkim od tego, czy odwołanie ma efekt suspensywny, który powodowałby wstrzymanie wykonania decyzji o wydaleniu w momencie złożenia odwołania. Na gruncie Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (EKPC) prawo cudzoziemca do wniesienia środka odwoławczego w procedurze wydaleniowej jest przewidziane w art. 13 i art. 1 Protokołu nr 7. Analizując dotychczasowy dorobek orzeczniczy Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, można jednak dojść do wniosku że, art. 1 Protokołu nr 7 nie odegrał jak dotąd znaczącej roli w praktyce. Na taki stan rzeczy składają się trzy zasadnicze powody. Po pierwsze, przysługujące cudzoziemcom gwarancje proceduralne w procesie wydalenia pozostają poza zakresem prawa do rzetelnego procesu sądowego na podstawie art. 6 EKPC. Po drugie, niektóre państwa w dalszym ciągu odmawiają ratyfikacji Protokołu nr 7. Po trzecie, zaistniałą lukę w zapewnieniu cudzoziemcom proceduralnej ochrony przed wydaleniem stara się wypełnić art. 13 EKPC, który formułuje prawo do skutecznego środka odwoławczego.Item Problematyka samoobrony na tle zakazu użycia siły zbrojnej w prawie międzynarodowym(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2013) Gadkowski, TadeuszProblematyka artykułu nawiązuje do klasycznej, ale niezwykle ważnej i aktualnej w praktyce międzynarodowej problematyki zakazu użycia siły, zwłaszcza siły zbrojnej. Dotyczy bowiem możliwości podejmowania i realizowania przez państwa działań zbrojnych pod postacią samoobrony. Prawo każdego państwa do użycia siły w ramach samoobrony było i jest postrzegane jako jedno z praw fundamentalnych, gwarantowanych zarówno przez zwyczajowe, jak i pozytywne prawo międzynarodowe. Jego realizacja w praktyce budzi jednak wiele kontrowersji i pytań. Są one związane zarówno z ewolucją samej instytucji samoobrony, jak również z nowymi tendencjami w zakresie legalizowania różnych akcji zbrojnych dokonywanych poza ramami Karty Narodów Zjednoczonych. Autor prezentuje te tendencje, zwłaszcza w kontekście działań zbrojnych podejmowanych przez państwa w sytuacji potencjalnego zagrożenia atakami terrorystycznymi, a określanych jako uprzedzające i prewencyjne użycie siły. W konkluzji autor stwierdza, że o ile w wypadku zbrojnej operacji uprzedzającej uzasadnione jest odwoływanie się do konstrukcji prawnej samoobrony, o tyle w wypadku zbrojnej operacji prewencyjnej jest to znacznie bardziej ryzykowne, a wręcz nieuprawnione. Prewencyjne użycie siły zbrojnej nie spełnia bowiem kryteriów legalności samoobrony – zarówno tych określonych w Karcie Narodów Zjednoczonych, jak i tych wynikających z prawa zwyczajowego.Item Spis treści RPEiS 75, 2013, z. 3(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2013)