Wspomnienie pośmiertne. Lingwistyczna analiza wspomnień pośmiertnych opublikowanych w niemieckich czasopismach fachowych oraz prasie informacyjno-publicystycznej

Abstract

Przedmiotem badan niniejszej dysertacji są wspomnienia pośmiertne opublikowane w wybranych niemieckich czasopismach fachowych oraz prasie informacyjno-publicystycznej. Praca ta jest próbą przedstawienia szczegółowej, lingwistycznej charakterystyki tego rodzaju tekstu. Celem dysertacji jest opisanie referencyjnej, tematycznej, funkcjonalnej oraz wizualnej płaszczyzny wspomnień pośmiertnych oraz próba przedstawienia powiązań miedzy wymienionymi płaszczyznami, zbadanie przepływu informacji od nadawcy do odbiorcy tekstu oraz sprawdzenie, jaki wpływ na tworzenie tekstu ma kontekst sytuacyjny. Kluczowym elementem pracy jest analiza referencyjnego przepływu informacji we wspomnieniach pośmiertnych, a także co się z tym wiąże zbadanie obłożenia referencyjnego oraz ruchu referencyjnego, jak również środków referencyjnych występujących w badanych tekstach. Wynikiem analizy jest szczegółowy opis prasowego wspomnienia pośmiertnego, z wyszczególnieniem cech charakterystycznych i różnicujących dla prasy informacyjno-publicystycznej oraz prasy fachowej. Quaestio oraz analiza referencyjnego przepływu informacji (w tym obłożenia i ruchu referencyjnego oraz środków referencyjnych) okazały się odpowiednim instrumentarium do analizy lingwistycznej wspomnień pośmiertnych. Powodzeniem zakończyła się również próba wykazania powiązań miedzy poszczególnymi płaszczyznami tekstu. The subject of the dissertation is posthumous reminiscences published in the form of press articles in selected German specialist magazines and information press. This paper is an attempt to present detailed, linguistic characteristic of this type of text. The aim of the dissertation is to describe the referential, thematic, functional and optical aspects of the posthumous reminiscences and to attempt to present the relationships between these aspects, to examine the flow of information from the sender to the text recipient and to verify the impact of the situational context on the creation of a text. A key element of the paper is to analyze the referential flow of information in the posthumous reminiscences, as well as to examine the referential filling, the referential movement and referential means occurring in the studied texts. The result of the analysis is a detailed description of the posthumous reminiscence as a press release, detailing features that are characteristic and differentiating for information press and specialist magazines. Quaestio and the analysis of referential flow of information (including referential filling and movement and the reference resources) proved to be a suitable instrumentarium for the linguistic analysis of the posthumous reminiscences. An attempt to demonstrate the links between the individual aspects of text also ended with success. Die vorliegende Arbeit ist ein Versuch, eine ausführliche, textlinguistische Charakteristik des Nachrufs zu schildern. Zu diesem Zweck wird ein analytisches Modell gewählt und eine eingehende, globale textlinguistische Analyse der Nachrufe, die in den ausgewählten deutschen Zeitungen und (Fach-)Zeitschriften erscheinen, durchgeführt. Die zentralen Fragen an das Korpus lauten: Wie sieht die referenzielle, thematische, funktionelle und visuelle Ebene der Nachruftexte aus? Durch welche Merkmale sind diese exte zu charakterisieren? Welche sprachlichen und nichtsprachlichen Mittel verwenden Journalisten, wenn sie über eine verstorbene Person berichten? Welchen Einfluss übt der Situationskontext auf die Textproduktion aus? Das Quaestio-Modell und die referenziellen Forschungsgegenstände (referenzielle Besetzung und Bewegung, Referenzmittel) erwiesen sich als gut geeignet für textlinguistische Untersuchung von Nachrufen. Die vergleichende Analyse der Nachrufe allgemeiner Presse und Fachpresse gab aufschlussreiche Ergebnisse. Der offizielle Charakter der Nachrufe in der Fachpresse offenbart sich sowohl im Bereich der referenziellen Forschungsgegenstände (referenzieller Besetzung und Bewegung, Referenzmittel) als auch im Bereich des Textthemas bzw. des Themas des Textabschnittes, der Textfunktion und der Funktion von Titeln der Nachrufe.