Przedsiębiorczość akademicka i nowy model funkcjonowania uniwersytetu w Europie (transformacje struktur zarządzania)
Loading...
Date
2010
Authors
Advisor
Editor
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Title alternative
Abstract
Tekst ten zajmuej się przedsiębiorczością akademicką (academic entrepreneurialism),
przede wszystkim w odniesieniu do funkcjonowania struktur zarządzania instytucji edukacyjnych. Uniwersytety
przedsiębiorcze, jak się wydaje, będą w najbliższej dekadzie jednym z najważniejszych punktów odniesienia w międzynarodowych i europejskich dyskusjach o przyszłości szkolnictwa wyższego. Jednak rzecz nie tyle w określeniu „przedsiębiorcze”
w odniesieniu do uniwersytetów, ile raczej w nowych sposobach funkcjonowania niektórych instytucji edukacyjnych w Europie, które coraz bardziej różnią się od funkcjonowania swojego tradycyjnego otoczenia. W literaturze przedmiotu uniwersytety
traktuje się równie często jako po prostu successful universities,self-reliant universities (Michael Shattock) bądź enterprise universities (Simon Marginson i Mark Considine), enterprising universities (Gareth Williams), adaptive universities (Barbara Sporn), responsive universities (Tierney). W kontekście zaś amerykańskim rozważa się je jako instytucje zaangażowane w academic capitalism w ramach rodzącego się w USA academic capitalist knowledge/learning regime (Sheila Slaughter, Gary Rhodes,
Larry L. Leslie). Instytucje rzedsiębiorcze będą niemal naturalnym punktem odniesienia zarówno w krajowych dyskusjach na temat reformowania systemu edukacji, a szczególnie
jego finansowania, jak i w unijnych dyskusjach na temat zabezpieczenia
zrównoważonego rozwoju uniwersytetów w sytuacji pogłębiania się nieprzyjaznego otoczenia finansowego i potężnej
konkurencji międzysektorowej z innymi usługami publicznymi finansowanymi przez państwo. Szerokim punktem odniesienia
niniejszego rozdziału będzie przyszła rola uniwersytetów w ujęciu prezentowanym od mniej więcej dziesięciu lat przez Komisję
Europejską, zwłaszcza w kontekście transformacji zarządzania uniwersytetami i zmian w ich ustroju, czyli zarówno w kontekście university management, jak i university governance. W części drugiej zaprezentowane zostaną zmiany, jakie wyobraża sobie Komisja Europejska (w ramach rozległych debat wokół europejskiej
przestrzeni edukacyjnej i europejskiej przestrzeni badawczej oraz w ramach dyskusji wokół Procesu Bolońskiego i wokół Strategii Lizbońskiej). W kolejnych częściach przejdziemy do analiz przedsiębiorczości akademickiej, wyłaniających się z najnowszych
europejskich badań porównawczych (teoretycznych i empirycznych) w tej dziedzinie, między innymi z trzyletniego
międzynarodowego projektu badawczego (w ramach VI Programu Ramowego UE) EUEREK – „European Universities for Entrepreneurship:
Their Role in the Europe of Knowledge” (2004–
2007), w którym autor uczestniczył. W części trzeciej przedsiębiorczość akademicka zostanie powiązana z zarządzaniem ryzykiem
na uniwersytecie oraz zostaną zanalizowane sprzyjające jej powstawaniu warunki prawne i instytucjonalne. Wzrost ryzyka będzie powiązany ze wzrostem niepewności, doświadczanym obecnie przez olbrzymią większość europejskich systemów edukacyjnych. W części czwartej zajmujemy się coraz bardziej wyraźnym zderzeniem tradycyjnych wartości akademickich i wartości
menadżerskich w funkcjonowaniu instytucji akademickich, a w części piątej przedsiębiorczością akademicką w kontekście
tradycyjnej akademickiej kolegialności, różnymi sposobami minimalizowania napięć, jakie rodzą się w ramach instytucji edukacyjnych oraz zarządzaniem niektórymi najbardziej przedsiębiorczymi
uniwersytetami w Europie. W kolejnej części, szóstej, zajmujemy się skomplikowanymi relacjami między przedsiębiorczością
akademicką a centralizacją i decentralizacją władzy uczelnianej, a w części siódmej ulokowaniem przedsiębiorczości akademickiej w różnych częściach instytucji edukacyjnych.
Wnioski powiążą wyniki badań nad przedsiębiorczością akademicką w Europie z szerszą wizją szkolnictwa wyższego, jaka
pojawia się w dokumentach Komisji Europejskiej i pokażą ich zbieżności i rozbieżności.
Description
Sponsor
Keywords
przedsiębiorczość akademicka, uniwersytet przedsiębiorczy, uczelnia przedsiębiorcza, przedsiębiorczość kadry, kadra akademicka, zarządzanie szkolnictwem wyższym, menadżeryzm, wartości akademickie, ryzyko, co to jest przedsiębiorczość akademicka, uczelnie przedsiębiorcze, kapitalizm akademicki, Komisja Europejska, agenda reform, Proces Boloński, Strategia Lizbońska, kolegialność, reformy szkolnictwa wyższego, ustrój uczelni, governance
Citation
W: Marek Kwiek, Transformacje uniwersytetu. Zmiany instytucjonalne i ewolucje polityki edukacyjnej w Europie. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2010, ss. 190-243.