Wiek osadów aluwialnych pochodzenia roślinnego doliny Warty oraz doliny Cybiny-Bogdanki w rejonie śródmieścia w Poznaniu

Abstract

Celem niniejszego opracowania było określenie czasu powstania terasy zalewowej i przejściowej doliny Warty oraz wieku osadów wypełniających dolinę Cybiny-Bogdanki. Doliny Warty pod Poznaniem zaczęła tworzyć się w wyniku spływu wód roztopowych, w czasie recesji lądolodu północnopolskiego z linii moren czołowych stadiału poznańskiego. Na analizowanym terenie dominują dwie terasy – nr II i I (wg BARTKOWSKIEGO 1957), które zostały nadbudowane o 2–4 m w czasie historycznego rozwoju miasta. Powyżej teras akumulacyjnych występują równiny erozyjne jako obszary głównie zbudowane z gruntów morenowych, które uległy przemodelowaniu w czasie formowania się doliny rzecznej. Równiny erozyjne pokryte są częściowo piaskami, częściowo zaś pozbawione ich i ukazują glinę zwałową na powierzchni. Dolina Cybiny- Bogdanki ma starsze pochodzenie i krzyżuje się z doliną Warty. Geneza oraz wiek powstania tych struktur były przedmiotem wielu badań, ale dotychczas nie przeprowadzono ekspertyz palinologicznych osadów organicznych oraz nie określano ich wieku metoda C-14. Podczas wykonywania prac geotechnicznych na terenie Śródmieścia w Poznaniu w ostatnich kilku latach pobrano próby osadów organicznych i poddano je analizie pyłkowej oraz radiowęglowym oznaczeniom wieku. Stanowiska badań, wynikające z prac prowadzonych w Śródmieściu, były rozmieszczone na terasach akumulacyjno-erozyjnych wzdłuż Warty i Cybiny-Bogdanki. Wyniki badań palinologicznych osadów z doliny Warty wskazują na holoceński czas akumulacji. Najstarsze osady powstały w okresie borealnym, kolejne w atlantyckim, subborealnym i subatlantyckim. Szereg warstw akumulowanych było podczas średniowiecza. Podobne wyniki otrzymano na podstawie radiowęglowych oznaczeń wieku. W dolinie Cybiny-Bogdanki badania palinologiczne sugerują akumulację analizowanych warstw podczas poszczególnych okresów holocenu od wczesnoholoceńskich do wczesnego średniowiecza, natomiast oznaczenie wieku metodą C14 wskazuje odmienny – późnoglacjalny czas akumulacji osadów. Brak zbieżności między badaniami palinologicznymi oraz datowaniem C14 osadów organicznych zdeponowanych w dolinie Cybiny-Bogdanki prawdopodobnie oznacza ich redepozycję i wymieszanie. Wskazuje na to również brak jednoznacznej palinologicznej oceny wieku akumulacji osadów z dwóch stanowisk. Na podstawie przeprowadzonych badań i uzyskanych wyników stwierdzono, że rozwój osadów organicznych w dolinie Cybiny-Bogdanki nastąpił wcześniej niż w dolinie Warty, jednakże w celu pełnego określenia genezy tego szlaku dolinnego i ekstensywnego kopalnego obniżenia nieodzowne są dalsze prace zmierzające do rozpoznania budowy geologicznej oraz określenia przebiegu granicy pomiędzy poszczególnymi osadami o zróżnicowanym wieku.