Instytucja Ombudsmana jako czynnik demokratyzacji systemów państwowych w krajach Europy Środkowo-Wschodniej i Południowej
Loading...
Date
2014
Authors
Advisor
Editor
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM
Title alternative
The institution of the ombudsman as a democratization factor in the state systems of Central-Eastern and Southern Europe
Abstract
Standardem we współczesnych państwach demokratycznych stało się jednoczesne funkcjonowanie
wielu organów mających na celu zapewnienie przestrzegania prawa. Jednym z nich pozostaje
instytucja Ombudsmana, która zyskała na znaczeniu w wielu krajach świata zarówno o ustabilizowanej,
jak i odradzającej się demokracji. Za główne cechy tej instytucji uznaje się niezależność Ombudsmana
od innych organów, łatwość dostępu do niego, a także wiarygodność i elastyczność działania. Dzisiaj
funkcjonuje ona w ponad 100 krajach i wciąż widać tendencję wzrostową. Nawet w ramach Unii Europejskiej
od 1995 r. działa Ombudsman Europejski, a Rada Europy od 1999 r. powołuje Komisarza do
spraw Praw Człowieka. W państwach Europy Zachodniej proces tworzenia urzędów ombudsmańskich
szczególnie intensywnie przebiegał po II wojnie światowej, co spowodowane było m.in. wzrostem zainteresowania
ówczesnych społeczeństw ochroną praw człowieka w związku z przebytymi doświadczeniami
„brunatnego” i „czerwonego” totalitaryzmu. Natomiast w ramach transformacji ustrojowych
zapoczątkowanych w latach dziewięćdziesiątych, proces ten zaczął dotyczyć również bloku państw Europy
Środkowo-Wschodniej i Południowej. W przypadku bloku tych państw wprowadzanie instytucji
ombudsmańskich do porządku konstytucyjnego poczytuje się jako część procesu transformacji ustrojowej
i ich demokratyzacji. Warto przy tym podkreślić, że wśród tych krajów Polska należała do prekursorów
w tym względzie.
The functioning of many organs which aim to ensure the rule of law is standard in democratic countries. One of them is the institution of the ombudsman, which has become significant in both those countries with strong democratic systems and emerging democracies. The most important features of this institution are independence, easy access, reliability and flexibility. Nowadays, it functions in approximately 100 countries and it is estimated that this number will increase in the near future. There has been a European ombudsman in the European Union since 1995, and the Council of Europe appointed a Human Rights Commissioner in 1999. In West European countries, the process of creating the office of the ombudsman was particularly intensive after the Second World War, as a result of their experience of totalitarianism. This process could also be observed in Central-Eastern and Southern Europe during the political transformations of the 1990s. It was a symbol of the transformation and democratization of those countries. Poland can be safely assumed to have been a forerunner in the process in this region.
The functioning of many organs which aim to ensure the rule of law is standard in democratic countries. One of them is the institution of the ombudsman, which has become significant in both those countries with strong democratic systems and emerging democracies. The most important features of this institution are independence, easy access, reliability and flexibility. Nowadays, it functions in approximately 100 countries and it is estimated that this number will increase in the near future. There has been a European ombudsman in the European Union since 1995, and the Council of Europe appointed a Human Rights Commissioner in 1999. In West European countries, the process of creating the office of the ombudsman was particularly intensive after the Second World War, as a result of their experience of totalitarianism. This process could also be observed in Central-Eastern and Southern Europe during the political transformations of the 1990s. It was a symbol of the transformation and democratization of those countries. Poland can be safely assumed to have been a forerunner in the process in this region.
Description
Sponsor
Keywords
Ombudsman, rzecznik praw obywatelskich, ochrona praw jednostki, transformacja ustrojowa, ombudsman, protection of individual rights, political transformation
Citation
Przegląd Politologiczny, 2014, nr 2, s. 167-181.