Wszystko Ty, tylko Ty, jeden Ty! „Dybuk” Szymona An-skiego jako dramat filozoficzny

Abstract

The dissertation by Katarzyna Kornacka-Sareło is composed of four chapters. The book contains a philosophical re-interpretation of the famous drama The Dybbuk by S. An-sky (Semyon Akimovich Rappoport), who was a Jewish-Russian ethnographer, writer and social activist. The drama was analyzed and studied on the basis of the Russian text of Between Two Worlds (The Dybbuk). A Jewish Dramatic Legend in Four Acts with a Prologue and an Epilogue. The text, commonly believed to have been lost for decades, was unexpectedly found in St. Petersburg in 2001. It was edited by a Russian theatrologist, Vladislav Vasilevich Ivanov, who then published it in Moscow in 2003. This Russian Dybbuk differs significantly from the Hebrew and Yiddish versions of this supposedly known play. The author studied this drama by looking at it from a wide perspective of Jewish mystical thought, as well as from the perspective of social philosophy. Great attention was paid to the motifs of “practical Kabbalah”, which are clearly seen in the plot of The Dybbuk. She also focuses on the ontological, epistemological and ethical assumptions of kabbalistic philosophy in its Hasidic variant. Furthermore, the author discusses some similarities between Hasidism, Sabbataism and Frankism as shown by An-sky in his work. The last chapter of the dissertation is dedicated to feminist and gender issues presented by Shloyme Rappoport in the drama, which should no longer be interpreted as a simple love story.

Składająca się z czterech rozdziałów książka zawiera próbę filozoficznej reinterpretacji dramatu „Dybuk”, autorstwa Szymona An-skiego (Siemiona Akimowicza Rappoporta): etnografa, pisarza i społecznika. Analizę tekstu sztuki przeprowadzono na podstawie rosyjskojęzycznego oryginału dzieła pt. „Między dwoma światami (Dybuk). Żydowska legenda dramatyczna w czterech aktach z prologiem i epilogiem”. Oryginał ten został odnaleziony w Sankt Petersburgu w 2001 roku, zredagowany przez rosyjskiego teatrologa, Władysława Iwanowa, a następnie opublikowany w Moskwie w roku 2003 i 2004. Jak się okazuje, różni się on w sposób znaczący od wersji hebrajskiej i jidyszowej – pozornie – znanego dramatu. Autorka dysertacji przeprowadziła badania sztuki, spoglądając nań z perspektywy żydowskiej myśli mistycznej, jak również filozofii społecznej. Wiele uwagi poświęciła motywom kabały praktycznej, pojawiającym się w „Dybuku”, a także założeniom ontologicznym, epistemologicznym i etycznym filozofii kabalistycznej w jej chasydzkim wariancie, wskazując również na związki chasydyzmu z sabataizmem i frankizmem. Ostatni rozdział dysertacji poświęcono natomiast zaprezentowanej przez An-skiego problematyce feministycznej oraz genderowej.