Wysłuchanie publiczne, czyli o niebezpieczeństwach partycypacji antagonistycznej

Abstract

Artykuł zawiera się w obszarze refleksji określanym mianem filozofii publicznej i stanowi przykład normatywnej analizy funkcjonowania instytucji wysłuchania publicznego wprowadzonej do Polskiego porządku demokratycznego w 2006 roku. Wysłuchanie publiczne zaprezentowane jest jako dynamiczny proces składający się z trzech faz, z których każda posiada odmienne metody, zakres i cel. Analizie poddana zostaje druga faza – wysłuchanie publiczne przed komisją sejmową: kluczowe zagadnienie rozważań poświęconych drugiej fazie stanowi struktura dyskursu . dominująca podczas wysłuchania publicznego. W szczególności rozważone zostają następujące kwestie: A) problem braku możliwości dyskusji i odnoszenia się do wypowiedzi innych; B) używania przez osoby uczestniczące w wysłuchaniu publicznym z jednej strony języka fachowego, z drugiej zaś języka potocznego; C) wyzwania natury psychicznej związane z występowaniem publicznym; D) zagadnienie sformułowania podsumowania wysłuchania publicznego; E) zjawisko ‘trzech kręgów partycypacji i wpływu’, czyli braku równego dostępu uczestników wysłuchania publicznego do procesu legislacyjnego; F) kontekst polityczny; G) warunki efektywnego wysłuchania publicznego. W części ostatniej artykułu, po rozważaniu zalet i wad wysłuchania publicznego zostaje ono uznane za przykład partycypacji antagonistycznej.

An article falls into the area of reflection called public philosophy and it is an example of normative analysis of functioning of the institution of public hearing introduced to Polish democratic order in 2006. Public hearing is presented as a dynamic process which consists of the three phases, with different methods, scope and purpose. The analysis focuses on the second phase – the public hearing during the parliamentary committee meeting: a key issue related to the second phase is discourse structure that dominates during the public hearing. In particular, the following aspects are considered: A) lack of opportunities of undertaking a discussion and referring to the statements made by others; B) the professional language vs. everyday language, C) psychological challenges associated with performing in public; D) the problem of formulating the conclusions of the public hearing; E) the phenomenon of ‘three circles of participation and influence’, namely the lack of equal access of the participants of the public hearing to the legislative process; F) the political context, G) the conditions of an effective public hearing. Finally, after careful consideration of it’s flaws and good points the public hearing is identified as an example of the adversarial participation.