Artykuły naukowe (WNS)
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
Item On Virtual Mobility in Three Central European Universities: Similar but Different?(2023) Baranowski, Mariusz; Jabkowski, PiotrThis article examines the patterns and determinants of virtual mobility among students in the social sciences and humanities at three universities in Central Europe: University of Hradec Kralove (HKU) in the Czech Republic, Adam Mickiewicz University, Poznan (AMU) in Poland and Constantine the Philosopher University in Nitra (UKF) in Slovakia. Virtual mobility, a form of international cooperation facilitated by information and communication technologies, has become increasingly important, especially during the COVID-19 pandemic. The study investigates students’ motivation, resources and experiences in this form of mobility. Findings show that a similar percentage of students participated in both physical and virtual mobility across the three universities, with over 60% not participating in any form of mobility. Work experience significantly impacted participation, as students with employment records were likelier to participate. Gender and level of study did not have a significant influence on participation. Noticeable differences in motivation were observed between universities, with students at the AMU demonstrating a higher level of motivation for virtual mobility. The study also revealed differences in students’ perceptions of technical resources and organisational effectiveness for virtual mobility.Item Left–right political orientation fails to explain environmental attitudes of Europeans outside Western Europe: exploring the moderating role of party positions and issue salience(2024-09-09) Baranowski, Mariusz; Huber, Robert A.; Jabkowski, Piotr; Szulecka, JuliaWhile conventional wisdom holds that right-wing individuals tend to present more negative attitudes toward environmental protection, McCright and colleagues (2016) find no clear relationship between political ideology and environmental attitudes in Central and Eastern Europe. The reason for this finding remains speculative. Our study expands on this phenomenon by exploring how party competition and, thereby, parties’ focus on a specific issue moderate this ideology-environment link at an individual level across 28 European countries. Using individual level-data from the European Value Study and party-level estimates from the Chapel Hill Expert Survey, our findings emphasize that respondents’ political orientation predicts their environmental attitudes more strongly when their preferred party prioritizes environmental issues. Notably, the left-right connection weakens when parties downplay environmental concerns, revealing why such issues have less impact in Central and Eastern, and Southern European political landscapes. This underscores the contextual boundaries ofItem Rising to the Challenge? The State of the Art and Future Research Directions of Polish Environmental Sociology(2023) Tusznio, Joanna; Matczak, Piotr; Rechciński, Adam; Choryński, Adam; Niedziałkowski, KrzysztofEnvironmental sociology has been developing since the 1970s; however, it only recently became institutionalized in Poland with the establishment of a respective section in the Polish Sociological Association. We argue that environmental sociology in Poland and the broader area of Central and Eastern Europe has made an important contribution to international research on relations between humanity and nature in the Anthropocene. This paper presents the current state of the art in Polish environmental sociology and discusses future research questions. Our contribution is based on a literature review and the results of a workshop with Polish environmental sociologists. Future research areas discussed in this paper emerge from the following five main thematic domains: (I) social aspects of nature conservation; (II) environmental groups and movements; (III) sustainable development and the participation of local communities in rural and urban areas; (IV) environmental risks and threats and (V) and energy and society.Item Patriotyzm i ojczyzna w myśli społecznej Józefa Tischnera(Oficyna Wydawnicza Epigram, 2022-12-01) Brzechczyn, KrzysztofThe purpose of this paper is to characterize Józef Tischner’s concept of patriotism and vision of society. I will use four pairs of oppositional categories introduced by Tadeusz Buksiński, namely: individualism — collectivism, intentionalism — contingency, “the depths” — performativness, and rationalism — irrationalism. In my interpretation, Tischner emphasizes the significance of collective beings in social life; an individual, in turn, is described in the categories of intentionalism, rationalism and abyssness.Item Consequences of Participating in Questionable Academia: A Global Survey of Authors of Journal Articles and Conference Presentations(2022-09-07) Kulczycki, Emanuel; Rotnicka, SaraWe designed a survey to examine the consequences of publishing in predatory journals and presenting at questionable conferences. The response rate of 4.1% is low, but expected, primarily because of the sensitivity of the subject matter. Nevertheless, as we have shown by comparing the responses obtained from all presenters (Figure 1), the geographical distribution of the responses allows us to draw more general conclusions. The results deserve further analysis and presentation in an expanded form. In the next step, we plan to deepen the present quantitative analysis and cross reference it with a qualitative analysis of the more than 600 responses we obtained to the open questions. Our survey shows a positive effect for individual researchers related to the activities we asked about. This can be seen both in the fact that, if researchers obtained advice before submitting an article to a journal or conference, this advice was in favour of a given outlet. Reactions from the close academic scientific community, as well as reactions beyond it, show that many researchers were congratulated and felt that this publication/presentation had a positive impact on their work. However, it is important to note that 13.3% of respondents indicated that the publication/presentation we asked about was not considered in their evaluation and nine researchers were fired because of this publication/presentation. One of the objectives of our study was to emphasise the perspective of researchers who choose to cooperate with questionable journals or conference organisers. Although numerous previous studies have presented the harmful effects of predatory academia, the majority of respondents indicated positive consequences of their choice. Both the authors’ positive judgement regarding their papers’ impact on science, as well as the positive formal consequences of such a choice of publishers, may indicate that such papers can encourage the rethinking of academic policies. The prevalence of the phenomenon may suggest that it is profitable for many authors to function within the predatory academy. Nonetheless, besides profiting individuals, it is detrimental to the wider scientific community. Thus, it is crucial to encourage researchers to function within credible means of scholarly communication, which would meet not only their own specific needs but would also be advantageous for the scholarly community.Item Globalny obieg naukowy a wiek w nauce: analiza 20 000 polskich naukowców(2022-06) Kwiek, Marek; Roszka, WojciechIn this text, we analyze the limitations of using academic age as a proxy for biological age in the whole national science system, for which we consider both biological age and academic age of all researchers from all Polish universities, holding at least a PhD degree and participating in global academic science through international publications (N = 20 569). An approximation of a researcher's functioning in global science is having at least one publication indexed in the Scopus database in the analyzed decade 2009-2018. Thus, using the example of comprehensive data from the entire national system of science, we estimate the extent of limitations of using academic age as a proxy for biological age depending on selected independent variables and analyze both the practical and methodological implications of using academic age in academic career research, which is one of the most important components of quantitative studies of science.Item The Globalization of Science (in Hungarian)Kwiek, MarekA nemzeti tudományos rendszerek beágyazódtak a globális tudományba, és az országok mindent megtesznek azért, hogy a globális tudást a nemzetgazdasági szükségletek érdekében használják fel. A globális tudás gazdagsága azonban csak a tudósokon keresztül férhető hozzá és használható fel. Ebből adódóan a nemzetek kutatási ereje az egyes tudósok kutatási erején és nemzetközi együttműködési képességén múlik. A globális tudomány folyamatosan fejlődő, alulról felfelé irányuló, autonóm és önszabályozó természete mélyebb megértést igényel. Empirikus szempontból a tudomány globalizációját a 2000–2020 közötti időszak válogatott publikációs, együttműködési és idézettségi adatainak felhasználásával írjuk le. A tudomány globalizációja a két különböző rendszertípusban különböző folyamatot takar. A tudomány növekedése a nyugati világban szinte teljes egészében a nemzetközi társszerzős publikációkban megy végbe. A fejlődő világban ezzel szemben a növekedés a nemzetközi társszerzős és a hazai publikációk körében egyaránt zajlik.Item Globalization of Science (in Chinese)(2022) Kwiek, MarekNational science systems have become embedded in global science and countries do everything they can to harness global knowledge to national economic needs. However, accessing and using the riches of global knowledge can occur only through scientists. Consequently, the research power of nations relies on the research power of individual scientists. Their capacity to collaborate internationally and to tap into the global networked science is key. The constantly evolving, bottom-up, autonomous, self-regulating, and self-focused nature of global science requires deeper understanding; and the best way to understand its dynamics is to understand what drives academic scientists in their work. We are particularly interested in the contrast between global science as a largely privately governed and normatively self-regulating institution and global science as a contributor to global collective public goods. The idea that science remains a state-driven rather than curiosity-driven is difficult to sustain. In empirical terms, we describe the globalization of science using selected publication, collaboration, and citation data from 2000-2020. The globalization of science implies two different processes in two different system types: the growth of science in the Western world is almost entirely attributable to internationally co-authored publications; its growth in the developing world, in contrast, is driven by both internationally co-authored and domestic publications. Global network science opens incredible opportunities to new arrivals—countries as well as institutions and research teams. The global system is embedded in the rules created by scientists themselves and maintained as a self-organizing system and nation-states have another major level to consider in their science policies: the global level. Globalization of science provides more agency, autonomy, collegiality, and self-regulation to scientists embedded in national science structures and involved in global networks.Item Polish Discussions about the Status of Historical Sources in 1989–2019. Selected Examples and Applications(Oddział PAN w Krakowie/IH UJ, 2021-12-31) Brzechczyn, KrzysztofThe aim of this article is to present selected methodological threads of the discussion on the status of historical sources which took place in Polish post‑war historiography. In the article, I present the concepts of the historical source formulated in 1957–1989, mainly by Gerard Labuda and Jerzy Topolski. Further in the text, I will present the discussion about Topolski’s concepts and characterize the peculiarities of contemporary history as regards historical sources. In the light of the presented classification of sources, I will reflect on the status of the documents created by the apparatus of repression of the Polish People’s Republic.Item Wolne wszechnice a dobro wspólne(Łódzki Dom Kultury, 2021-12) Szadkowski, KrystianW tekście opracowano konceptualnie i następnie powiązano ze sobą dwa zjawiska. Abstrakcyjną formę instytucjonalną, która w postaci wolnych wszechnic manifestowała się w toku historii polskich autonomicznych instytucji kształcenia, z dobrem wspólnym, czy bardziej wiązką pojęć z porządku tego, co wspólne rozwiniętych na gruncie współczesnej filozofii politycznej i aplikowanych do refleksji nad przemianami uniwersytetów. Wszystko to w celu zakorzenienia refleksji o alternatywach dla współczesnych instytucji w rzeczywistości (tak historycznej, jak i współczesnej) polskiego szkolnictwa wyższego. Artykuł składa się z sześciu części, z których pierwszą stanowi wprowadzenie. W części drugiej omówione zostały cztery główne problemy trapiące polski system nauki i szkolnictwa wyższego, na których tle należy rozpatrywać niezbędność rozwinięcia alternatywnych form organizacji wyższego kształcenia. W części trzeciej, uporządkowano słownik konceptualny dotyczącego porządku dobra wspólnego w jego związku ze szkolnictwem wyższym. W części czwartej przybliżono dwa przykłady współczesnych wolnych wszechnic, które z powodzenie funkcjonują w Ekwadorze i Turcji, by w części piątej skupić się na ich najistotniejszej cesze wspólnej – zdolności do postępującej instytucjonalizacji tego, co wspólne. Rozważania zakończyło omówienie zaproponowanych czterech wartości alternatywnych praktyk instytucjonalizacji wyższego kształcenia, na które powinny ukierunkowywać się wolne wszechnice.Item Między zachodnim kolonializmem a wschodnim imperializmem. Dyskurs postkolonialny a trajektoria rozwojowa społeczeństw Europy Środkowo-Wschodniej w świetle nie-Marksowskiego materializmu historycznego(Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2020-09-01) Brzechczyn, KrzysztofThe purpose of this paper is to discuss a problem of applicability of postcolonial studies/postcolonial perspective to history of Polish society and wider — East Central Europe, especially in the 19th and 20th centuries. In the first part, the main standpoints in Polish discussion are identified and the certain attempt of an application of categories of postcolonial studies are critically analyzed and discussed. Furthermore, in part two, the typology of social dominations (political, economic and cultural and variants of external subordinations) based on non-Marxian historical materialism is constructed in order in the chapter fourth to interpret the developmental trajectory of East-Central European societies. In the light of the presented interpretation, the ‘resolving ability’ of postcolonial perspective is too weak to be applied without essential modification to the history of societies living in this region of Europe, where the mosaic of different configurations of class domination shaped and evolved.Item Globalny system akademicki i stratyfikująca rola badań naukowych(2021) Kwiek, MarekGlobalnej pionowej stratyfikacji instytucji szkolnictwa wyższego, silnie wzmacnianej prowadzeniem badań naukowych, towarzyszy postępujące pionowe zróżnicowanie profesji akademickiej. Można się spodziewać, że oba procesy będą się w przyszłości pogłębiać. Poszczególne segmenty kadry akademickiej i poszczególne elementy systemów szkolnictwa wyższego coraz bardziej się od siebie oddalają. Pojawiają się coraz bardziej wyraźne różnice dotyczące warunków pracy i atrakcyjności profesji akademickiej na poziomie indywidualnym oraz globalnej widoczności w rankingach akademickich i dostępu do krajowych środków na badania na poziomie instytucjonalnym. Postępujące procesy koncentracji działalności badawczej w wybranych instytucjach mogą wywierać coraz silniejszy wpływ na życie osobiste i karierę akademicką. Stawką staje się atrakcyjność profesji akademickiej i akademickiego miejsca pracy, zwłaszcza w tych instytucjach, które nie będą nastawione na intensywne prowadzenie badań naukowych i będą w przeważającej mierze skoncentrowane na kształceniu. Podstawowym założeniem prezentowanego tu scenariusza przyszłości jest przyjęcie założenia, że w systemach masowych tradycyjny splot łączący kształcenie z badaniami zostanie utrzymany w praktyce niemal wyłącznie w małym, elitarnym podsektorze akademickim. Przyszłe możliwości instytucji będą ogromnie zróżnicowane, ale najważniejsza będzie jakościowa różnica zachodząca między 1000 najlepszych uczelni a ich resztą (obejmującą z czasem około 25 000-30 000 instytucji, przy obecnych 20 000). Niniejszy artykuł jest ćwiczeniem w pisaniu scenariuszy przyszłości, w których omówione zostaną radykalne konsekwencje różnicującego wpływu badań akademickich na naukowców i na instytucje akademickie za 20-30 lat.Item The Globalization of Science: The Increasing Power of Individual Scientists(2021) Kwiek, MarekNational science systems have become embedded in global science and countries do everything they can to harness global knowledge to national economic needs. However, accessing and using the riches of global knowledge can occur only through scientists. Consequently, the research power of nations relies on the research power of individual scientists. Their capacity to collaborate internationally and to tap into the global networked science is key. The constantly evolving, bottom-up, autonomous, self-regulating, and self-focused nature of global science requires deeper understanding; and the best way to understand its dynamics is to understand what drives academic scientists in their work. We are particularly interested in the contrast between global science as a largely privately governed and normatively self-regulating institution and global science as a contributor to global collective public goods. The idea that science remains a state-driven rather than curiosity-driven is difficult to sustain. In empirical terms, we describe the globalization of science using selected publication, collaboration, and citation data from 2000-2020. The globalization of science implies two different processes in two different system types: the growth of science in the Western world is almost entirely attributable to internationally co-authored publications; its growth in the developing world, in contrast, is driven by both internationally co-authored and domestic publications. Global network science opens incredible opportunities to new arrivals—countries as well as institutions and research teams. The global system is embedded in the rules created by scientists themselves and maintained as a self-organizing system and nation-states have another major level to consider in their science policies: the global level. Globalization of science provides more agency, autonomy, collegiality, and self-regulation to scientists embedded in national science structures and involved in global networks.Item Myśl polityczna Ruchu Społeczeństwa Alternatywnego (1983-1990)(Europejskie Centrum Solidarności, 2020-12-29) Brzechczyn, KrzysztofArtykuł prezentuje myśl polityczną Ruchu Społeczeństwa Alternatywnego, powstałej w 1983 r. organizacji nawiązującej do idei anarchizmu. Na podstawie dokumentów programowych i publicystyki „Homka” w artykule przedstawiano postulaty programowo-ideowe ruchu, poglądy w sferze polityki międzynarodowej. W artykule zrekonstruowano prezentowaną na łamach „Homka” diagnozę społeczeństwa polskiego po 13 grudnia 1981 r. obejmującą krytykę strategii „Solidarności” i Lecha Wałęsy oraz Kościoła Katolickiego. W końcowej części artykułu przedstawiono stosunek uczestników ruchu do zapoczątkowanej w 1989 r. transformacji ustrojowej. Item Global Vertical Stratification of Institutions and the Academic Profession: The Role of Research in Future High Participation Environments(2021) Kwiek, MarekThe research-induced global vertical stratification of higher education institutions seems to be accompanied by the ongoing vertical differentiation of the academic profession. Both processes can be expected to intensify. The various segments of the profession and components of higher education systems have been drifting apart. A general contrast has emerged between the haves and have-nots in terms of working conditions and attractiveness of the academic profession at the individual level, and the global visibility in league tables and access to national research funding at the institutional level. The processes of the concentration of research in selected institutions may have a powerful impact on academic lives and careers. The attractiveness of the academic profession and workplace is at stake, especially in those institutions that are not going to be research-intensive and will be predominantly teaching-focused. The basic assumption of this scenario is that in massified systems, the traditional teaching-research nexus will be maintained in practice almost exclusively in the small elite sub-sector. The opportunities at the disposal of institutions will vary immensely in the future, but most importantly, qualitative distinction will be between the top 1,000 universities and the rest (comprising about 25,000–30,000 institutions). This chapter is an exercise in future scenarios writing, in which the radical consequences of the divisive impact of academic research on individuals and institutions in 20–30 years are discussed.Item Globalizacja nauki: rosnąca siła indywidualnych naukowców(2021) Kwiek, MarekNauka na poziomie państw składa się z dwóch odrębnych i heterogenicznych systemów: globalnego systemu nauki i krajowych systemów nauki (Marginson i Xu 2021). Krajowe systemy nauki są głęboko osadzone w nauce globalnej, a państwa starają się wykorzystywać globalną wiedzę do krajowych potrzeb ekonomicznych. Jednak wykorzystywanie bogactwa globalnej wiedzy może odbywać się wyłącznie za pośrednictwem naukowców. W związku z tym siła naukowa państw w praktyce zależy od siły naukowej poszczególnych naukowców. Ich zdolność do współpracy międzynarodowej i do korzystania z globalnej sieci naukowej jest kluczowa. Pozostając poza nią i pracując w ramach lokalnych programów badawczych, społeczność akademicka ryzykuje marginalizację, utratę zainteresowania krajowych patronów finansujących badania i utratę możliwości wpływania na rozwój nauki. Innymi słowy, globalna nauka zapewnia więcej sprawczości, autonomii, kolegialności i samoregulacji naukowcom osadzonym w krajowych strukturach naukowych i zarazem zaangażowanym w globalne sieci nauki – nierówne i silnie rozwarstwione, ale jednak szeroko dostępne. Przyszłość globalnej nauki jest w rękach milionów naukowców na całym świecie, podejmujących indywidualne i autonomiczne decyzje, czy współpracować w ramach aktualnie prowadzonych badań, a jeśli współpracować – to z kim i na jakich zasadach. Globalną naukę kształtują dzisiaj indywidualne motywacje, które skłaniają naukowców do współpracy lub do jej zaniechania. Rola indywidualnych naukowców w globalizacji nauki jest niedoceniana i zasługuje na znacznie więcej uwagi w ramach ilościowych badań nauki (podobnie jak wartość badań prowadzonych na poziomie mikro, na którym jednostką analizy są naukowcy, a nie ich instytucje czy kraje ich afiliacji). Globalna nauka daje naukowcom szeroką autonomię. Jednak nie wszędzie i nie wszystkim: głównie w sektorze uniwersytetów badawczych zlokalizowanych w bogatych krajach należących do OECD. Skala tej nowo uzyskanej autonomii jest nieporównywalnie większa niż w czasach zimnowojennego, podzielonego świata nauki Wschodu i Zachodu i w czasach sprzed rewolucji cyfrowej, która skróciła do minimum odległości geograficzne ograniczające naukę. Jednocześnie rosnąca siła indywidualnych naukowców w epoce globalnej nauki – czyli więcej autonomii, sprawczości, kolegialności i samoregulacji – pozwala na bardziej optymistyczne spojrzenie na przyszłość profesji akademickiej.Item Gender-Based Homophily in Research: A Large-Scale Study of Man-Woman Collaboration(2021) Kwiek, Marek; Roszka, WojciechWe examined the male-female collaboration practices of all internationally visible Polish university professors (N = 25,463) based on their Scopus-indexed publications from 2009–2018 (158,743 journal articles). We merged a national registry of 99,935 scientists (with full administrative and biographical data) with the Scopus publication database, using probabilistic and deterministic record linkage. Our unique biographical, administrative, publication, and citation database (“The Polish Science Observatory”) included all professors with at least a doctoral degree employed in 85 research-involved universities. We determined what we term an “individual publication portfolio” for every professor, and we examined the respective impacts of biological age, academic position, academic discipline, average journal prestige, and type of institution on the same-sex collaboration ratio. The gender homophily principle (publishing predominantly with scientists of the same sex) was found to apply to male scientists—but not to females. The majority of male scientists collaborate solely with males; most female scientists, in contrast, do not collaborate with females at all. Across all age groups studied, all-female collaboration is marginal, while all-male collaboration is pervasive. Gender homophily in research-intensive institutions proved stronger for males than for females. Finally, we used a multi-dimensional fractional logit regression model to estimate the impact of gender and other individual-level and institutional-level independent variables on gender homophily in research collaboration.Item Opozycyjna myśl polityczna wobec narastającego kryzysu społeczno-gospodarczego i PRL w drugiej połowie lat siedemdziesiątych(Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2020-12-01) Brzechczyn, KrzysztofThe purpose of the article is the analysis of ways of presenting the social & economic crisis using selected examples of oppositional political thought. The author provides examples of the phenomenon of infiltration between the official and unofficial areas, and then analyses the pro gram Notes about the economic situation of the country and the main threads in the discussion about it in the national independent magazine ‘Głos’ (Voice) and in the emigration magazine ‘Aneks’ (Annex). In the further part, he presents the issue of the explosion of social discontent in political thought by Jacek Kuroń and Leszek Moczulski. Based on similar sets of premises, each in a different way formulated achievable goals for political actions. Kuroń offered a com promise to the PZPR (Polish United Workers’ Party), while Moczulski foreshadowed depriving the communists of their power. The article compares three interlocking issues occurring in the social & political reflection of both activists: the organizational form of the opposition, operat ing strategy with respect to deepening social & economic and political crisis, as well as their attitude towards the threat of Soviet interventionItem Gender Disparities in International Research Collaboration: A Study of 25,000 University Professors(2020) Kwiek, Marek; Roszka, WojciechIn this large-scale research based on bibliometric, biographical and administrative data, we examine how gender disparities in international research collaboration differ by collaboration intensity, academic position, age, and academic discipline. The following are the major findings: (1) While female scientists exhibit a higher rate of general, national, and institutional collaboration, male scientists exhibit a higher rate of international collaboration, a finding critically important in explaining gender disparities in impact, productivity, and access to large grants. (2) An aggregated picture of gender disparities hides a more nuanced cross-disciplinary picture of them. (3) An analysis of international research collaboration at three separate intensity levels (low, medium, and high) reveals that male scientists dominate in international collaboration at each level. However, at each level, there are specific disciplines in which females collaborate more than males. Furthermore (4), gender disparities in international research collaboration are clearly linked with age: they are the lowest and statistically insignificant for young scientists and the highest and statistically significant for the oldest scientists. Finally, we estimate the odds ratios of being involved in international research collaboration using an analytical linear logistic model. The examined sample includes 25,463 internationally productive Polish university professors from 85 universities, grouped into 24 disciplines, and 158,743 Scopus-indexed articles.Item Dlaczego w nauce dominuje współpraca z mężczyznami: homofilia ze względu na płeć na przykładzie 25 000 naukowców(2021) Kwiek, Marek; Roszka, WojciechZgodnie z zasadą homofilii, „podobieństwo rodzi związki”; co za tym idzie, sieci powiązań osobistych są homogeniczne w odniesieniu do wielu cech socjodemograficznych i indywidualnych (takich jak wiek, pochodzenie etniczne, pochodzenie klasowe, poziom zamożności, poziom wykształcenia czy płeć). Ponieważ nauka w coraz większym stopniu opiera się dzisiaj na współpracy, zasada homofilii może wywierać coraz silniejszy wpływ na karierę akademicką. Coraz większe znaczenie ma, z jaką intensywnością współpracujemy w nauce – i z kim współpracujemy. Współpraca w nauce (a dokładniej wzorce współautorstwa ze względu na płeć) stanowi podatny grunt do przetestowania zasady homofilii. Wzorce współpracy badawczej mężczyzn i kobiet naukowców są konfrontowane w tym artykule za pomocą sześciu zmiennych: wiek biologiczny, stopnie i tytuł naukowy, dyscyplina akademicka, typ współpracy badawczej definiowany przez płeć naukowca, prestiż czasopism i typ instytucji zatrudniającej. Jednostką analizy jest indywidualny naukowiec, a nie pojedynczy artykuł. Kluczowym krokiem metodologicznym jest określenie tego, co nazwaliśmy „indywidualnym portfelem publikacyjnym” (zdefiniowanym dla dekady 2009-2018) dla każdego polskiego naukowca widocznego na arenie międzynarodowej (N = 25 463 naukowców akademickich) z 85 uczelni, zgrupowanych w 27 dyscyplinach, wraz z ich 164 908 krajowymi i międzynarodowymi współautorami, którzy razem napisali 158 743 artykułów indeksowanych przez bazę Scopus. Indywidualny portfel publikacyjny odzwierciedla rozkład zdefiniowanych przez płeć typów współpracy naukowej (współpraca między osobami tej samej płci versus współpraca mieszana) dla każdego naukowca. Punktem wyjścia pracy jest założenie, że powstawanie zespołów w środowisku akademickim, rozumiane jako publikowanie ze współautorami w różnej liczbie i o różnej płci, jest dobrowolne: naukowcy współpracują ze sobą wtedy, gdy uważają, że współpraca jest dla nich lepsza niż publikowanie samodzielne. Utworzone zespoły lub opublikowane artykuły mogą odzwierciedlać „indywidualne upodobania i postrzeganie zwrotu z inwestycji we współpracę, a także koszty koordynacji” (Boschini & Sjögren, 2007, s. 327). Analizujemy tutaj wskaźnik homofilii (czyli wskaźnik współpracy z osobami tej samej płci) na poziomie indywidualnym każdego polskiego naukowca i uogólniamy wyniki z poziomu indywidualnego do poziomu polskiego systemu szkolnictwa wyższego.