Artykuły naukowe (WNS)

Permanent URI for this collectionhttps://repozytorium.amu.edu.pl/handle/10593/182

Browse

Recent Submissions

Now showing 1 - 20 of 617
  • Item
    Are Scientists Changing their Research Productivity Classes When They Move Up the Academic Ladder?
    (2025-01-23) Kwiek, Marek; Roszka, Wojciech
    We approach productivity in science in a longitudinal fashion: We track scientists’ careers over time, up to 40 years. We first allocate scientists to decile-based publishing productivity classes, from the bottom 10% to the top 10%. Then, we seek patterns of mobility between the classes in two career stages: assistant professorship and associate professorship. Our findings confirm that radically changing publishing productivity levels (upward or downward) almost never happens. Scientists with a very weak past track record in publications emerge as having marginal chances of becoming scientists with a very strong future track record across all science, technology, engineering, mathematics, and medicine (STEMM) fields. Hence, our research shows a long-term character of careers in science, with one’s publishing productivity during the apprenticeship period of assistant professorship heavily influencing productivity during the more independent period of associate professorship. We use individual-level microdata on academic careers (from a national registry of scientists) and individual-level metadata on publications (from the Scopus raw dataset). Polish associate professors tend to be stuck in their productivity classes for years: High performers tend to remain high performers, and low performers tend to remain low performers over their careers. Logistic regression analysis powerfully supports our two-dimensional results. We examine all internationally visible Polish associate professors in five fields of science in STEMM fields (N = 4,165 with Nart = 71,841 articles).
  • Item
    Once Highly Productive, Forever Highly Productive? Full Professors’ Research Productivity from a Longitudinal Perspective
    (2024-02-23) Kwiek, Marek; Roszka, Wojciech
    This longitudinal study explores persistence in research productivity at the individual level over academic lifetime: can highly productive scientists maintain relatively high levels of productivity. We examined academic careers of 2326 Polish full professors, including their lifetime biographical and publication histories. We studied their promotions and publications between promotions (79,027 articles) over a 40-year period across 14 science, technology, engineering, mathematics, and medicine (STEMM) disciplines. We used prestige-normalized productivity in which more weight is given to articles in high-impact than in low-impact journals, recognizing the highly stratified nature of academic science. Our results show that half of the top productive assistant professors continued as top productive associate professors, and half of the top productive associate professors continued as top productive full professors (52.6% and 50.8%). Top-to-bottom and bottom-to-top transitions in productivity classes occurred only marginally. In logistic regression models, two powerful predictors of belonging to the top productivity class for full professors were being highly productive as assistant professors and as associate professors (increasing the odds, on average, by 179% and 361%). Neither gender nor age (biological or academic) emerged as statistically significant. Our findings have important implications for hiring policies: hiring high- and low-productivity scientists may have long-standing consequences for institutions and national science systems as academic scientists usually remain in the system for decades. The Observatory of Polish Science (100,000 scientists, 380,000 publications) and Scopus metadata on 935,167 Polish articles were used, showing the power of combining biographical registry data with structured Big Data in academic profession studies.
  • Item
    Using Large-Scale Bibliometric Data in Higher Education Research. Methodological implications from three studies
    (2024-03-23) Kwiek, Marek; Horta, Hugo; Powell, Justin J.W.
    All fields of knowledge are challenged to adopt newer, more sophisticated methodologies to cope with growing complexity. Phenomena under study require further multidisciplinary and mixed methods collaborations to achieve expertise able to improve research strategies and practices. Furthermore, traditional methodological approaches face limits to their analytical reach. Here, we demonstrate opportunities from adopting newer, more sophisticated methodologies in the field of higher education (HE) research by comparing three case studies. We argue that such methods and data innovate the mapping and understanding of global HE. These studies uncover novel field characterizations, enabled via analysis of tens of thousands of HE authors and articles over several decades to assess how journal publication, topics, and levels of analysis (individual, organizational, and system) have evolved. Our results imply that to better understand the future of HE worldwide and to address growing challenges, newer methodological directions and data sources will be key to facilitate more comprehensive examinations of the globalizing field. However, our analysis also highlights the technical and learning challenges in implementing these methodologies; thus, we argue for the need to promote more sophisticated methodological training of current and future generations of HE researchers as well as strengthened collaborations across disciplinary, methodological, and cultural boundaries.
  • Item
    Quantifying attrition in science: a cohort-based, longitudinal study of scientists in 38 OECD countries.
    (2024-08-23) Kwiek, Marek; Szymula, Łukasz
    In this paper, we explore how members of the scientific community leave academic science and how attrition (defined as ceasing to publish) differs across genders, academic disciplines, and over time. Our approach is cohort-based and longitudinal: We track individual male and female scientists over time and quantify the phenomenon traditionally referred to as “leaving science.” Using publication metadata from Scopus—a global bibliometric database of publications and citations—we follow the details of the publishing careers of scientists from 38 OECD countries who started publishing in 2000 (N = 142,776) and 2010 (N = 232,843). Our study is restricted to 16 STEMM disciplines (science, technology, engineering, mathematics, and medicine), and we track the individual scholarly output of the two cohorts until 2022. We use survival analysis to compare attrition of men and women scientists. With more women in science and more women within cohorts, attrition is becoming ever less gendered. In addition to the combined aggregated changes at the level of all STEMM disciplines, widely nuanced changes were found to occur at the discipline level and over time. Attrition in science means different things for men versus women depending on the discipline; moreover, it means different things for scientists from different cohorts entering the scientific workforce. Finally, global bibliometric datasets were tested in the current study, opening new opportunities to explore gender and disciplinary differences in attrition.
  • Item
    Top Research Performance in Poland Over Three Decades: A Multidimensional Micro-Data Approach
    (2024-10-23) Kwiek, Marek; Roszka, Wojciech
    In this research, the contributions of a highly productive minority of scientists to the national Polish research output over the past three decades (1992–2021) is explored. A large population of all internationally visible Polish scientists (N = 152,043) with their 587,558 articles is studied. In almost all previous research, the approaches to high research productivity are missing the time component. Cross-sectional studies were not complemented by longitudinal studies: Scientists comprising the classes of top performers have not been tracked over time. Three classes of top performers (the upper 1 %, 5 %, and 10 %) are examined, and a surprising temporal stability of productivity patterns is found. The 1/10 and 10/50 rules consistently apply across the three decades: The upper 1 % of scientists, on average, account for 10 % of the national output, and the upper 10 % account for almost 50 % of total output, with significant disciplinary variations. The Relative Presence Index (RPI) we constructed shows that men are overrepresented and women underrepresented in all top performers classes. Top performers are studied longitudinally through their detailed publishing histories, with micro-data coming from the raw Scopus dataset. Econometric models identify the three most important predictors that change the odds ratio estimates of membership in the top performance classes: gender, academic age, and research collaboration. The downward trend in fixed effects over successive six-year periods indicates increasing competition in Polish academia.
  • Item
    Młodzi naukowcy o niskiej produktywności? Żadnych szans na wysoką produktywność w przyszłości (analiza 320 000 karier naukowych z 38 krajów OECD)
    (2025-03-23) Kwiek, Marek; Szymula, Łukasz
    Nasze badanie koncentruje się na trwałości bardzo wysokiej i bardzo niskiej indywidualnej produktywności badawczej z perspektywy całości kariery naukowej. Analizujemy produktywność naukowców znajdujących się na późnym etapie kariery, czyli publikujących od co najmniej 25 lat (N=320 564) i pracujących w 38 krajach OECD (w tym w Polsce). Badamy wzorce ich mobilności pomiędzy dziesięcioma klasami produktywności – od najniższej (dolnych10%) do najwyższej (górnych 10%). W pracy pokazujemy, że już na stosunkowo wczesnym etapie kariery naukowej rozkład produktywności w ramach globalnej profesji naukowej na jej dwóch krańcach jest w dużej mierze ustalony. Początkowy rozkład utrzymuje się w czasie, przez lata i dziesięciolecia. Najmniej produktywni naukowcy niemal nigdy nie stają się najbardziej produktywni, a najbardziej produktywni – najmniej produktywni. Uderzająca jest trwałość przynależności do klas najwyższej i najniższej produktywności z perspektywy cyklu życia naukowców. Nasze badanie pokazuje, że globalny system nauki pod względem rozkładu produktywności jest wyjątkowo sztywny. W tym celu przekształcamy potężny zbiór danych bibliometrycznych dotyczących publikacji i cytowań (surowe dane pochodzące z bazy Scopus) w globalne, kompleksowe, wielowymiarowe i co najważniejsze podłużne – czyli obejmujące zmiany w czasie – źródło danych na temat karier naukowych setek tysięcy naukowców. Jak dotąd nie badano indywidualnej produktywności publikacyjnej w ujęciu globalnym z perspektywy podłużnej, nie śledzono indywidualnych karier akademickich od pierwszej publikacji przez kolejnych 25-50 lat po to, aby porównywać między sobą zmiany przynależności do klas produktywności w czasie. W szczególności nie badano, czy w nauce zdarzają się sytuacje skrajne: czy najmniej produktywni naukowcy stają się z czasem naukowcami najbardziej produktywnymi (określamy ich mianem „skoczków”; i odwrotnie, nazywamy ich tu „spadkowiczami”)? In this paper, we show that already at a relatively early stage of a scientific career, the distribution of productivity within the global scientific profession at its two extremes (the top 10% and the bottom 10%) is largely fixed. This initial distribution persists over time, over years and decades. The least productive scientists almost never become the most productive, and the most productive scientists almost never become the least productive. The persistence of membership in the highest and lowest productivity classes from the perspective of the life cycle of scientists is striking. Our study shows that the global science system is extremely rigid in terms of productivity distribution.
  • Item
    Znikający naukowcy. Co Big Data mówią nam o rezygnacja z nauki w 38 krajów OECD?
    (Polska Akademia Nauk, 2024-01-23) Kwiek, Marek; Szymual, Łukasz
    W pracy analizujemy zjawisko rezygnacji z nauki akademickiej i pokazujemy jak odchodzenie z nauki różni się między kobietami i mężczyznami, dyscyplinami akademickimi i na przestrzeni czasu. Prezentowane podejście jest kompleksowe: globalne, oparte na kohortach naukowców i podłużne – obserwujemy działalność publikacyjną indywidualnych naukowców w czasie. Korzystając z metadanych pochodzących z bazy Scopus – globalnej bibliometrycznej bazy danych publikacji i cytowań – analizujemy kariery publikacyjne naukowców z 38 krajów OECD, którzy rozpoczęli publikowanie w 2000 r. (N=142 776) i w 2010 r. (N=232 843). W pracy przetestowano przydatność dużych zbiorów danych bibliometrycznych do globalnych analiz karier naukowych. In this paper we analyze the phenomenon of quitting academic science and show how quitting differs between men and women, academic disciplines and over time. The approach presented is comprehensive: global, based on cohorts of scientists, and longitudinal – we observe the publication activity of individual scientists over time. Using metadata from Scopus, a global bibliometric database of publications and citations, we analyze the publication careers of scientists from 38 OECD countries who began publishing in 2000 (N = 142 776) and 2010 (N = 232 843). The paper tests the usefulness of large bibliometric datasets for a global analysis of academic careers.
  • Item
    Young male and female scientists: A quantitative exploratory study of the changing demographics of the global scientific workforce
    (2023-11-23) Kwiek, Marek; Szymula, Łukasz
    In this study, the global scientific workforce is explored through large-scale, generational, cross-sectional, and longitudinal approaches. We examine 4.3 million nonoccasional scientists from 38 OECD countries publishing in 1990–2021. Our interest is in the changing distribution of young male and female scientists over time across 16 science, technology, engineering, mathematics, medicine (STEMM) disciplines. We unpack the details of the changing scientific workforce using age groups. Some disciplines are already numerically dominated by women, and the change is fast in some and slow in others. In one-third of disciplines, there are already more youngest female than male scientists. Across all disciplines combined, the majority of women are young women. And more than half of female scientists (55.02%) are located in medicine. The usefulness of global bibliometric data sources in analyzing the scientific workforce along gender, age, discipline, and time is tested. Traditional aggregated data about scientists in general hide a nuanced picture of the changing gender dynamics within and across disciplines and age groups. The limitations of bibliometric data sets are explored, and global studies are compared with national-level studies. The methodological choices and their implications are shown, and new opportunities for how to study scientists globally are discussed.
  • Item
    The young and the old, the fast and the slow: a large-scale study of productivity classes and rank advancement
    (2024-02-23) Kwiek, Marek; Roszka, Wojciech
    We examined a large sample of Polish science, technology, engineering, mathematics, and medicine (STEMM) scientists (N = 16,083) to study rank advancement and productivity in the past 40 years. We used two previously neglected time dimensions – promotion age and promotion speed – to construct individual lifetime biographical and publication profiles. We followed a classificatory approach and the new methodological approach of journal prestige–normalized productivity. All scientists were allocated to different productivity, promotion age, and promotion speed classes (top 20%, middle 60%, and bottom 20%). The patterns found were consistent across all disciplines: scientists in young promotion age classes (and fast promotion speed classes) in the past were currently the most productive. In contrast, scientists in old promotion age classes (and slow promotion speed classes) in the past were currently the least productive. In the three largest disciplines, the young-old promotion age productivity differential for associate professors was 100–200% (150–200% for full professors), and the fast-slow promotion speed productivity differential for associate professors was 80–150% (100–170% for full professors). Our results were partly supported by a regression analysis in which we examined odds ratio estimates of belonging to top productivity classes. To examine the sample, we combined biographical and demographic data collected from the national register of all Polish scientists and publication metadata on all Polish articles indexed in Scopus (N = 935,167).
  • Item
    Zawsze wysoce produktywni? Zawsze nisko produktywni? Dynamiczne ujęcie dorobku naukowego profesorów tytularnych wykorzystujące klasy produktywności
    (Polska Akademia Nauk, 2023-03-23) Kwiek, Marek; Roszka, Wojciech
    Lifetime biographical and publication histories of 2,326 full professors were examined. A combination of administrative, biographical, and bibliometric data was used. Retrospectively constructed productivity, promotion age and speed classes were examined. About 50% of current top productive professors have been top productive throughout their academic careers, over 30–40 years. Top-to-bottom and bottom-to-top transitions in productivity classes over academic careers are very rare. We used prestige-normalized productivity in which more weight is given to articles in high-impact than in low-impact journals, recognizing the highly stratified nature of academic science. The combination of biographical and demographic data with raw Scopus publication data from the past 50 years (N = 935,167 articles) made it possible to assign all full professors retrospectively to different productivity, promotion age, and promotion speed classes. In logistic regression models, there were two powerful predictors of belonging to the Top productivity class for full professors: being highly productive as associate professor and as assistant professor (increasing the odds by 180% and 360%). Neither gender nor age (biological or academic) emerged as statistically significant. Our findings have important implications for hiring policies as scientists stay in Polish academia usually for several decades. W pracy poddano analizie trwałość przynależności do klas produktywności badawczej na poziomie indywidualnym. Do analiz wykorzystano dane pochodzące z prowadzonego przez nas Obserwatorium Polskiej Nauki (100 000 naukowców, 380 000 publikacji z ostatniej dekady) oraz metadane z bazy Scopus dotyczące niemal miliona (N = 935 167) polskich artykułów z ostatnich 50 lat. Przeanalizowano przebieg kariery naukowej 2326 polskich profesorów tytularnych. Zbadano daty kolejnych awansów naukowych i liczbę publikacji (N = 79 027 artykułów) między awansami w ciągu 20–40 lat pracy naukowej w 14 dyscyplinach (nauki ścisłe, techniczne, inżynieryjne, matematyczne i medyczne, czyli w obszarze STEMM). Interesowało nas przemieszczanie się między trzema klasami produktywności – najwyższą (górnych 20%), przeciętną (60%) i najniższą (dolnych 20%). Połowa najbardziej produktywnych doktorów okazała się najbardziej produktywnymi doktorami habilitowanymi, a połowa najbardziej produktywnych doktorów habilitowanych – najbardziej produktywnymi profesorami tytularnymi (52,6% i 50,8%). Przechodzenie od najwyższej do najniższej i od najniższej do najwyższej klasy produktywności dotyczyło tylko 100 (4,3%) naukowców. W modelach regresji logistycznej dwoma silnymi predyktorami przynależności do najwyższej klasy produktywności wśród profesorów tytularnych okazały się wysoka produktywność w okresie bycia doktorem i w okresie bycia doktorem habilitowanym (zwiększając szanse średnio niemal dwukrotnie i czterokrotnie, o 179% i 361%). Podsumowanie obejmuje wykorzystanie Big Data do badania karier akademickich.
  • Item
    Profesja akademicka w ujęciu globalnym: co Big Data mówią nam o udziale kobiet w nauce?
    (2023-03-23) Kwiek, Marek; Szymula, Łukasz
    The purpose of this article is to determine what can we learn about the changing demographics of scientific personnel around the world and over time using available global bibliometric data sources. We wanted to see how useful global data could be for analyzing the scientific workforce. We tested how the demographic transformation of the global scientific profession can be measured using new data sources, thus transcending the traditional approach in which national statistics from national statistical offices are aggregated to a higher level, as in the case of the scientific workforce databases produced by the OECD, UNESCO and the European Union (Eurostat). W prezentowanym studium analizujemy 4,3 mln nieokazjonalnie publikujących naukowców z 38 krajów OECD (w tym z Polski) z lat 1990-2021. Interesuje nas wzdłużny (longitudinalny) rozkład populacji młodych kobiet naukowców – do 10 lat po pierwszej publikacji naukowej – w czasie w 16 dyscyplinach STEMM (ścisłych, technicznych, inżynieryjnych, matematycznych – oraz medycznych). Analizujemy zmieniającą się kadrę naukową z pomocą 5-letnich grup wiekowych w ramach każdej dyscypliny. Sprawdzamy przydatność globalnych źródeł surowych danych bibliometrycznych (ujmowanych jako ustrukturyzowane Big Data) w analizie kadry naukowej w czterech wymiarach: płci, wieku, dyscypliny i upływu czasu. Tradycyjne zagregowane dane dotyczące naukowców ogółem skrywają zróżnicowany obraz zmieniającej się dynamiki uczestnictwa mężczyzn i kobiet nauki w ramach dyscyplin i wieku. Analizujemy ograniczenia bibliometrycznych zbiorów danych, a badania globalne porównujemy z polskimi badaniami na poziomie krajowym. Wskazujemy wybory metodologiczne i ich implikacje, a także krótko omawiamy nowe możliwości globalnego badania aktywności publikacyjnej młodych kobiet (i mężczyzn) naukowców.
  • Item
    Wzorce produktywności naukowej: skrajnie nierówny rozkład produkcji publikacyjnej
    (Centrum Studiów nad Polityką Publiczną UAM, 2024-10-19) Kwiek, Marek; Roszka, Wojciech
    W prezentowanej pracy analizujemy udział najbardziej produktywnych polskich naukowców (górny 1%, 5% i 10%) w krajowej produkcji publikacyjnej w ciągu ostatnich 30 lat (1992-2021). Badamy ich udział podłużnie, czyli w ujęciu czasu i na mikropoziomie poszczególnych naukowców. Szczegóły ich indywidualnych historii publikacyjnych (pochodzące z surowej bazy danych Scopus) są badane osobno, a następnie agregowane do wyższych poziomów: dyscyplin akademickich, typów instytucji, grup wieku akademickiego (doświadczenia publikacyjnego) i sześcioletnich okresów czasu. Najbardziej produktywni naukowcy są porównywani z resztą polskiej publikujące kadry naukowej, czyli z pozostałymi 99%, 95% i 90%. Pokazujemy, że ich udział w krajowej produkcji publikacyjnej jest zaskakująco stabilny w czasie: chociaż nauka akademicka przechodziła bezprecedensowe zmiany, najbardziej produktywni naukowcy w latach 1992-2021 zawsze odgrywali strukturalnie podobną, fundamentalną rolę. Górny 1% naukowców odpowiadał średnio za 10% krajowej produkcji publikacyjnej (co można nazwać regułą 1/10), a górnych 10% naukowców odpowiadało za prawie 50% tej produkcji (co można nazwać regułą 10/50). I było tak przez 30 badanych lat. Stosujemy podejście ilościowe i poddajemy analizie 152 043 polskich naukowców pochodzących z 15 dyscyplin STEMM (nauki ścisłe, techniczne, inżynieryjne, matematyczne i medyczne) oraz ich 587 558 artykułów naukowych opublikowanych w pięciu 6-letnich okresach (w latach 1992-2021) w czasopismach indeksowanych w bazie Scopus. Skupiamy się na naukowcach i ich cechach oraz na prezentowanych przez nich wzorcach publikacyjnych w ramach poszczególnych okresów. Nasze klasy najbardziej produktywnych naukowców są definiowane przy użyciu metadanych dotyczących publikacji i cytowań, a indywidualna produktywność publikacyjna jest normalizowana do sześcioletniego okresu, dyscypliny i prestiżu czasopism według ich miejsca w ujęciu rang percentylowych (miara CiteScore używana w bazie Scopus w przedziale 0-99).
  • Item
    Polscy naukowcy 2023: doskonałość naukowa, autonomia badań i społeczna odpowiedzialność nauki. Raport z badań
    (Centrum Studiów nad Polityką Publiczną UAM, 2024-10-19) Kwiek, Marek
    W części analitycznej tego raportu prezentujemy wybrane wyniki przeprowadzonego badania ankietowego „Polscy Naukowcy 2023” w wybranych przekrojach. Za najbardziej interesujące uznaliśmy następujące przekroje: płeć, grupa wieku (w tym młodzi naukowcy w ujęciu demograficznym: poniżej 40 roku życia). Dziedzina (8 największych w badaniu) oraz typ instytucji (uczelnie, instytuty PAN i inne). Pełne dane znajdują się w oddzielnym opracowaniu z wynikami ankiety w formie tabelarycznej. W raporcie zachowano pierwotne brzmienie pytań ankietowych oraz numery tabel z opracowania – aby nie komplikować czytania wszystkich raportów i mieć proste odniesienie do wszystkich odpowiedzi w ankiecie, również pominiętych w prezentowanym raporcie. Natomiast w drugiej części raportów znajdują się pogłębione analizy wybranych aspektów funkcjonowania polskiej kadry akademickiej – polskich naukowców ze wszystkich sektorów oprócz sektora biznesowego. Zgodnie z celami projektu w pogłębionych analizach korzystamy z danych bibliometrycznych, danych ankietowych i danych gromadzonych przez OPI PIB i udostępnionych UAM na mocy umowy o wykorzystaniu do badań. Ponadto najważniejszym punktem odniesienia dla Polski są analizy prowadzone dla 38 krajów OECD, które pojawiają się w wybranych raportach.
  • Item
    Leaving science—attrition of biologists in 38 OECD countries
    (Wiley, 2025-03-08) Kwiek, Marek; Szymula, Łukasz
    We examine biologists leaving science in 38 OECD countries in the past two decades. In a cohort-based and longitudinal fashion, we follow individuals over time, from their first publication (N = 86 178). We examine four disciplines: AGRI (agricultural, biological sciences), BIO (biochemistry, genetics, molecular biology), IMMU (immunology, microbiology), and NEURO (neuroscience). Our Kaplan–Meier survival analysis of BIO shows that 60% of women are still in science after 5 years, 40% after 10 years, and only 20% after 19 years. Women in BIO are 23.26% more likely than men to leave science after 10 years and 39.74% after 19 years. Gender differences increase consistently in later career stages. They are high, but comparing the 2000 and 2010 cohorts, have slightly decreased over time.
  • Item
    Koncepcje nauki polskich naukowców: badacze umiędzynarodowieni, lokalni i ich miary sukcesu w nauce
    (Centrum Studiów nad Polityką Publiczną UAM, 2024-10-19) Kwiek, Marek; Roszka, Wojciech
    Koncepcje nauki zawierają wiele elementów. Jednym z nich, bardzo często decydującym o kształcie kariery akademickiej, jest koncepcja sukcesu w nauce. Od tego, jak naukowcy w okresie całej swojej kariery ujmują sukces może zależeć skala i zakres prowadzonych badań, zarówno na poziomie poszczególnych instytucji, jak i na poziomie całego kraju. Koncepcja sukcesu przyjmowana za powszechnie obowiązującą może w dużej mierze definiować kształt codziennego postrzegania naukowców pod kątem odnoszenia przez nich sukcesów (lub ich braku). Naukowcy, jak wszystkie grupy profesjonalistów w społeczeństwie, dysponują powszechnie podzielanym obrazem tego, co oznacza sukces w nauce i sukces naukowca na poziomie jednostkowym. Obraz ten jest jednak zmienny i zupełnie czym innym mógł być sukces w latach 90-tych ubiegłego wieku, kiedy Polska po raz pierwszy szeroko zaczynała otwierać się na naukę globalną, a czym innym może być ten sukces dzisiaj. Dzisiaj nauka jest w Polsce obszarem całkowicie umiędzynarodowionym czy też zglobalizowanym. Pomimo wszystkich różnic, można zakładać, że koncepcja sukcesu w nauce w Polsce zaczyna coraz bardziej przypominać koncepcje sukcesu w nauce dominujące w najbardziej rozwiniętych gospodarkach świata i w największych systemach nauki i szkolnictwa wyższego. Posłużyliśmy się 11 315 w pełni wypełnionymi ankietami. W badaniu wykorzystaliśmy dane z dwóch odrębnych źródeł, stosując w praktyce ideę rozszerzonej ankiety (Salganik 2018; Das i Emery 2013): bazę danych bibliometrycznych Scopus oraz bazę danych ankietowych.
  • Item
    Mobilność i kariery naukowe: jak naukowcy przychodzą do systemu nauki i z niego odchodzą
    (Centrum Studiów nad Polityką Publiczną UAM, 2024-10-19) Kwiek, Marek; Szymula, Łukasz
    W pracy analizujemy zjawisko rezygnacji z nauki akademickiej i pokazujemy jak odchodzenie z niej różni się między kobietami i mężczyznami, dyscyplinami akademickimi i na przestrzeni czasu. Prezentowane podejście jest kompleksowe: globalne, oparte na kohortach naukowców i podłużne – obserwujemy działalność publikacyjną indywidualnych naukowców w czasie i kwantyfikujemy zjawisko tradycyjnie określane mianem porzucania nauki (Geuna & Shibayama, 2015; Preston, 2004; White-Lewis et al., 2023; Zhou & Volkwein, 2004). Rezygnację z nauki konceptualizujemy jako trwałe zaprzestanie publikowania naukowego, ponieważ dane podłużne dotyczące odchodzenia z akademii w postaci rezygnacji z zatrudnienia (co byłoby prostsze) nie są dostępne na poziomie globalnym. Korzystając z metadanych pochodzących z bazy Scopus – globalnej bibliometrycznej bazy danych publikacji i cytowań – analizujemy kariery publikacyjne 142 776 naukowców z 38 krajów OECD, którzy zaczęli publikować w 2000 r. oraz 232 843 naukowców, którzy zaczęli publikować w 2010 r. (zwanych dalej odpowiednio kohortą 2000 i kohortą 2010). Nasze badanie ogranicza się do 16 dyscyplin STEMM (nauki ścisłe, techniczne, inżynieryjne, matematyczne i medyczne) i umożliwia prześledzenie indywidualnego dorobku naukowego obu kohort naukowców do 2022 r. Metadane bibliometryczne stanowią doskonały przykład śladów cyfrowych pozostawianych przez naukowców w publikacjach i wykorzystywanych do badania karier akademickich, które tradycyjnie były poddawane analizie z pomocą badań ankietowych, wywiadów pogłębionych czy danych administracyjnych i rejestrowych (pochodzących z krajowych rejestrów naukowców, szeroko przez nas wykorzystywanych w ramach Laboratorium Polskiej Nauki prowadzonej na UAM).
  • Item
    Satysfakcja zawodowa polskiej kadry akademickiej: stan na dzisiaj i nadzieje na przyszłość
    (Centrum Studiów nad Polityką Publiczną UAM, 2024-10-19) Kwiek, Marek; Roszka, Wojciech
    W badaniu różnic między kobietami i mężczyznami dotyczącymi oczekiwań finansowych środowiska akademickiego wykorzystaliśmy dane z szeroko zakrojonego badania ankietowego (N = 11 315 naukowców, 18 dyscyplin naukowych), które zostały zintegrowane z danymi bibliometrycznymi i demograficznymi pochodzącymi z jednostkowej bazy Scopus. Analizowaliśmy, jakie wynagrodzenie marzeń polscy naukowcy o różnych cechach demograficznych, postawach akademickich i profilach bibliometrycznych uważają za adekwatne na swoim stanowisku. Marzycieli zdefiniowaliśmy jako 10% naukowców wskazujących najwyższe oczekiwane wynagrodzenie.0020Różnice między kobietami i mężczyznami okazały się znacznie słabsze niż oczekiwano: kobiety generalnie wskazują niemal równe wynagrodzenia marzeń w porównaniu z mężczyznami we wszystkich grupach wiekowych, na wszystkich etapach rozwoju kariery naukowej i we wszystkich badanych dyscyplinach. Chociaż mężczyźni są w grupie marzycieli nadreprezentowani o 56%, ich oczekiwania finansowe są podobne do oczekiwań kobiet. Wśród marzycieli mediana wynagrodzenia marzeń dla mężczyzn jest jedynie o 5% wyższa niż mediana wynagrodzenia marzeń dla kobiet. We wszystkich dyscyplinach STEM łącznie mężczyźni średnio oczekują wynagrodzeń o 19% wyższych niż kobiety (w dyscyplinach spoza obszaru STEM o 15%, a w medycynie jedynie o 11%). Mężczyźni o silnej orientacji badawczej, najbardziej produktywni (górne 10%) oczekują wyższych wynagrodzeń niż najbardziej produktywne kobiety; a mężczyźni umiędzynarodowieni w badaniach oczekują wyższych wynagrodzeń niż umiędzynarodowione kobiety. Analiza regresji logistycznej wykazała, że mężczyźni silnie ukierunkowani na badania, pracujący w dyscyplinach STEM i charakteryzujący się silną międzynarodową współpracą naukową, mają największe szanse na znalezienie się w grupie marzycieli.
  • Item
    Praca akademicka i zaangażowanie w podziale na kształcenie i badania naukowe: rola klas produktywności
    (Centrum Studiów nad Polityką Publiczną UAM, 2024-10-19) Kwiek, Marek; Roszka, Wojciech
    W prezentowanej pracy szukamy odpowiedzi na proste pytanie badawcze dotyczące wpływu wcześniejszej indywidualnej produktywności naukowej na późniejszą produktywność naukową. Zakładając, że naukowcy mogą zmieniać klasy produktywności w trakcie swoich karier, poszukujemy wzorców mobilności między klasami produktywności w pięciu obszarach nauki (obejmujących łącznie 12 dyscyplin). Analizujemy zmieniającą się produktywność 4165 polskich naukowców reprezentujących nauki ścisłe, techniczne, inżynieryjne, matematyczne i medyczne (STEMM) w miarę ich awansu na kolejne szczeble kariery akademickiej. Wszyscy analizowani naukowcy są doktorami habilitowanymi zatrudnionymi na pełen etat w sektorze szkolnictwa wyższego i posiadają stopień doktora habilitowanego. Łącząc dane demograficzne i biograficzne pochodzące z krajowego rejestru naukowców (N = 99 935) z własnymi obliczeniami wykonanymi na podstawie metadanych Scopus dotyczących wszystkich polskich artykułów naukowych indeksowanych w ciągu ostatniego półwiecza (1973–2021, N = 935 167), analizujemy poszczególnych naukowców, którzy zmieniają klasy produktywności w czasie, w okresie obejmującym do 40 lat (zakres wieku biologicznego w próbie: 30–70 lat). Skupiamy się na dwóch etapach kariery: etapie pracy z doktoratem i etapie pracy z habilitacją. Metodologicznym punktem wyjścia jest przypisanie wszystkich doktorów habilitowanych widocznych międzynarodowo w bazie Scopus do 10 aktualnych klas produktywności w okresie 2018–2021 (czyli według 10 decyli produktywności). Następnie analizujemy ich wcześniejszą produktywność z czasów, gdy byli doktorami, porównujemy ich z rówieśnikami w obrębie ich dziedzin nauki i retrospektywnie przypisujemy ich do 10 wcześniejszych klas produktywności (ponownie od najwyższych decyli do najniższych). Szczegółowo analizujemy indywidualne trajektorie karier naukowców w tych dwóch etapach kariery, łącząc obecną i wcześniejszą produktywność dla każdego naukowca, a następnie badając mobilność między klasami produktywności w zależności od dziedziny nauki i typu produktywności. W szczególności interesuje nas porównanie wzorców mobilności między klasami produktywności pod względem czterech typów produktywności — pełnego i częściowego zliczania — zarówno w wersji znormalizowanej do prestiżu czasopism, jak i w wersji nieznormalizowanej.
  • Item
    Indywidualne strategie publikacyjne: co pokazuje przebieg długich karier w nauce
    (Centrum Studiów nad Polityką Publiczną UAM, 2024-10-19) Kwiek, Marek; Roszka, Wojciech
    W prezentowanym studium badamy trwałość przynależności do klas produktywności badawczej na poziomie indywidualnym w ciągu całej kariery akademickiej. Analizujemy przebieg kariery 2326 polskich profesorów tytularnych, uwzględniając ich biografie naukowe i historie publikacyjne. Badamy daty kolejnych awansów naukowych i liczbę publikacji (79 027 artykułów) pomiędzy awansami w ciągu 20-40 lat pracy naukowej w 14 dyscyplinach (nauki ścisłe, techniczne, inżynieryjne, matematyczne i medyczne, czyli w obszarze STEMM). Interesuje nas przemieszczanie się pomiędzy trzema klasami produktywności – najwyższą, przeciętną i najniższą – w trakcie kariery profesorów, od etapu doktoratu do etapu profesury tytularnej. Zastosowaliśmy tutaj unikalne podejście do produktywności: produktywność znormalizowaną do prestiżu czasopisma, w ramach której większą wagę przypisuje się artykułom publikowanym w czasopismach o dużym wpływie na rozwój nauki niż w czasopismach o niskim wpływie, uznając tym samym wysoki stopień stratyfikacji nauki akademickiej pod kątem miejsca publikacji (zasada „publikacja nierówna publikacji”). Nasze wyniki pokazują, że połowa najbardziej produktywnych doktorów kontynuowała pracę jako najbardziej produktywni doktorzy habilitowani, a z kolei połowa najbardziej produktywnych doktorów habilitowanych kontynuowała pracę jako najbardziej produktywni profesorowie tytularni (52,6% i 50,8%). Przechodzenie naukowców od najwyższej do najniższej i od najniższej do najwyższej klasy produktywności występowało w niewielkim stopniu: dotyczyło tylko 100 (4,3%) naukowców. W modelach regresji logistycznej dwoma silnymi czynnikami warunkującymi przynależność do najwyższej klasy produktywności wśród profesorów tytularnych okazały się wysoka produktywność w okresie bycia doktorem i wysoka produktywność w okresie bycia doktorem habilitowanym (zwiększając szanse średnio o 179% i 361%). Ani płeć, ani wiek (biologiczny lub akademicki) nie okazały się statystycznie istotne.
  • Item
    Indywidualne strategie badawcze: współpraca w nauce i produktywność publikacyjna
    (2024-10-19) Kwiek, Marek; Szymula, Łukasz
    Nasze badanie koncentruje się na trwałości bardzo wysokiej i bardzo niskiej indywidualnej produktywności badawczej z perspektywy całości kariery naukowej. Analizujemy produktywność naukowców znajdujących się na późnym etapie kariery, czyli publikujących od co najmniej 25 lat (N=320 564) i pracujących w 38 krajach OECD (w tym w Polsce). Badamy wzorce ich mobilności pomiędzy dziesięcioma klasami produktywności – od najniższej (dolnych10%) do najwyższej (górnych 10%). W tym celu przekształcamy potężny zbiór danych bibliometrycznych dotyczących publikacji i cytowań (surowe dane pochodzące z bazy Scopus) w globalne, kompleksowe, wielowymiarowe i co najważniejsze podłużne – czyli obejmujące zmiany w czasie – źródło danych na temat karier naukowych setek tysięcy naukowców. Jak dotąd nie badano indywidualnej produktywności publikacyjnej w ujęciu globalnym z perspektywy podłużnej, nie śledzono indywidualnych karier akademickich od pierwszej publikacji przez kolejnych 25-50 lat po to, aby porównywać między sobą zmiany przynależności do klas produktywności w czasie. W szczególności nie badano, czy w nauce zdarzają się sytuacje skrajne: czy najmniej produktywni naukowcy stają się z czasem naukowcami najbardziej produktywnymi (określamy ich mianem „skoczków”; i odwrotnie, nazywamy ich tu „spadkowiczami”)? Odchodzimy w naszym badaniu po raz kolejny od indywidualnych publikacji (i ich właściwości) i zajmują nas pojedynczy naukowcy (i ich cechy) jako jednostki analizy. Nie zajmuje nas bibliometria – ale nowe naukoznawstwo (science of science), które w dużej skali pyta o funkcjonowanie zarazem nauki i naukowców. W sensie metodologicznym budujemy indywidualne historie publikacyjne i cytowaniowe dla każdego naukowca znajdującego się w naszej próbie, ograniczając zakres badań do 16 dyscyplin z dziedzin STEMM (nauki ścisłe, techniczne, inżynieryjne, matematyczne i medyczne) i z nauk społecznych.