Wielkopolskie siedziby Górków herbu Łodzia ok. 1450-1600. Narodziny i rozwój nowożytnej rezydencji w kręgu elity władzy
Loading...
Date
2023
Authors
Advisor
Editor
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Title alternative
Seats of the Górka family (Łodzia coat of arms) in Greater Poland ca. 1450-1600. The birth and development of the modern residence in the circle of the power elite
Abstract
Ród Górków należał do najznakomitszych reprezentantów elity władzy w Koronie na przełomie wieków średnich i nowożytności. Przez kilka pokoleń kolejni przedstawiciele piastowali najważniejsze urzędy ziemskie w Wielkopolsce (m.in. jako wojewodowie poznańscy i starostowie generalni Wielkopolski). Odzwierciedleniem ich pozycji i prestiżu na arenie międzynarodowej był dziedziczny tytuł hrabiowski Sacri Romanii Imperii. Elementem manifestacji był zbudowany na przestrzeni kilku pokoleń system rezydencjonalny, obejmujący ponad dwadzieścia siedzib (zamków, pałaców i dworów). Skala tego przedsięwzięcia budowlanego nie ma odpowiednika wśród inwestycji magnackich w tym czasie. Zasadniczym celem niniejszej rozprawy, składającej się z siedmiu rozdziałów, trzech ekskursów, pięciu aneksów i bibliografii, jest rekonstrukcja, analiza i interpretacja czterech kluczowych rezydencji rodu w Wielkopolsce: zamków w Kórniku, Szamotułach i Koźminie oraz pałacu w Poznaniu. Każda z nich była, co najmniej raz rozbudowywana w XVI wieku, co czyni je interesującymi z punktu widzenia badania rozwoju nowożytnej „kultury rezydowania”. Zastosowana w rozprawie metodyka badań polega na osadzeniu dzieła architektury w szerokim kontekście politycznym, społecznym, ekonomicznym i kulturowym, co pozwoliło na wpisanie wielkopolskich siedzib rodu Górków w szerszy proces rozwoju polskiej architektury rezydencjonalnej oraz zdefiniowanie „standardów rezydencjonalnych” koronnej elity władzy w XVI wieku.
At the turn of the Middle Ages and the Early Modern Era the Górkas belonged to the most powerful and influential families of the Crown of the Kingdon of Poland. For a few generations they represented the top of the power elite (being i.a. Poznań Voivodes and General Starosts of the Great Poland). The family’s significance was strengthened by the title of imperial count granted by the emperor of the Holy Roman Empire. Górkas created a residential system comprised of over 20 seats (castles, palaces and manor houses) – a construction enterprise conducted on an unprecedented scale among the Polish great landowners elite of the time. The PhD thesis, consists of seven chapters, tree excurses, five annexes, and bibliography, aims at reconstructing, analyzing and interpretation the group of four residences of key importance for the Greater Poland region: castles in Kórnik, Koźmin, Szamotuły and the palace in Poznań. Each of them were rebuilt or modernized in the 16th century which makes these objects interesting for residential culture research. The methodology adopted for the dissertation grows out of politically, socially, economically and culturally contextualize the architectural object. Such an approach captures the formal, stylistic and temporal dependencies and allows for defining Górkas’ residences in a broader process of shaping residential architecture in the Crown at the turn of the Middle Ages and Early Modern Era.
Description
Wydział Nauk o Sztuce
Sponsor
Keywords
Górkowie, architektura, rezydencja, elita władzy, nowożytność, Górkas family, architecture, residence, power elite, Modern Era