Nie tylko Dzierżon: wprowadzenie do bibliografii piśmiennictwa pszczelniczego na Śląsku
| dc.contributor.author | Tomaszewski, Roman | |
| dc.date.accessioned | 2012-01-17T13:42:34Z | |
| dc.date.available | 2012-01-17T13:42:34Z | |
| dc.date.issued | 2011 | |
| dc.description.abstract | Zadaniem artykułu jest ukazanie dorobku piśmiennictwa pszczelniczego na Śląsku. Pretekstem do poruszenia tego tematu jest przypadająca w 2011 roku dwusetna rocznica urodzin wybitnego pszczelarza Jana Dzierżona. Osoba i dokonania najsłynniejszego chyba w świecie Ślązaka do tego stopnia zdominowały historię pszczelarstwa tego regionu, że właściwie bardzo niewiele mówi się o dorobku innych działających aktywnie śląskich pszczelarzach praktykach i publicystach. Tymczasem dorobek ten jest imponujący. W części pierwszej artykułu przypomniano Nickela Jacoba ze Szprotawy, autora pierwszej wydanej na Śląsku książki pszczelarskiej, uznanego jednocześnie za ojca niemieckiej bibliografii pszczelarskiej. Wśród pionierów niemieckiej literatury fachowej dotyczącej pszczół znajduje się też Johann Coler ze Złotoryi. W XVIII wieku swą działalność praktyczną i publicystyczną w znacznej mierze związali ze Śląskiem Łużyczanin Adam Gottlieb Schirach i Niemiec Johann Riem. W dziełach innych autorów z zakresu gospodarstwa wiejskiego pojawiają się również fragmenty poświęcone pszczelarstwu. Dorobek swych poprzedników wzbogacił i swą działalnością rozsławił śląskie pszczelarstwo ksiądz dr Jan Dzierżon, odkrywca partenogenezy, konstruktor nowoczesnego ula, autor licznych publikacji. „Księciu pszczół” poświęcona została druga część artykułu. Przedstawiono w niej pokrótce jego życie i działalność, dzieje walki o uznanie teorii partenogenezy, ogromny dorobek publicystyczny. Wskazano jednocześnie na brak opracowania pełnej bibliografii podmiotowej. Dzierżon był wydawcą jednego z pierwszych na Śląsku czasopism pszczelarskich. Dorobek śląskiego czasopiśmiennictwa pszczelarskiego jest bogaty i dziwi fakt, że właściwie w bardzo małym dotychczas stopniu został poznany. Część trzecią poświęcono niemieckim i polskim czasopismom pszczelarskim wydawanym na Śląsku. Uwzględniono tutaj tytuły samoistne oraz dodatki. W podsumowaniu wykazano, że we wszystkich obszarach bibliografia piśmiennictwa śląskiego wymaga kompleksowego rozpoznania. Stan opracowania piśmiennictwa pszczelarskiego na Śląsku stanowi w pewnej mierze odbicie stanu bibliografii tego zagadnienia na ziemiach polskich. | pl_PL |
| dc.description.abstract | The main goal of the article is to present the apiculture literature published and written in Silesia. The bicentenary of the birth of the distinguished apiarist Jan Dzierżon, falling in 2011, makes somewhat an apt pretext for undertaking the subject. The major tasks accomplished and the achievements made by the reportedly most famous Silesian in the world have dominated the history of apiculture of the region to such an extent that, in fact, very little is being said on the output of other Silesian beekeepers and Silesian authors that have written on the subject. The truth is, however, that their output is both impressive and spectacular. Part One of the article deals with Nickel Jacob of Sprottau (Polish: Szprotawa), the author of the first book on apiculture published in Silesia, and the man considered to be the father of German bibliography on apiculture. Other pioneers of German specialist literature in beekeeping also include Johann Coler of Goldberg (Złotoryja). In the eighteenth century, the Lusatian Adam Gottlieb Schirach and the German Johann Riem contributed with their work and journalistic activities to the development of apiculture in Silesia. Sections devoted to apiculture are also to be found in works of other authors on household management in country areas. The legacy of the predecessors was further developed by the Reverend Dr. Jan Dzierżon following his achievements in practical apiculture. Jan Dzierżon made Silesian beekeeping famous not only in the region. He was a pioneering apiarist who discovered the phenomenon of parthenogenesis in bees and designed the modern movable-frame beehive. He also authored a number of important publications. His discoveries and innovations made him world-famous in scientific and beekeeping circles. Part Two of the article is entirely devoted to Dzierżon, who has been described as the ”father of modern apiculture” and an old master of beekeeping. This part shows the life and life achievements of Dzierżon, reconstructs his efforts to have the theory of parthenogenesis scientifically acknowledged and presents his enormous journalistic output. The author indicates the fact that there is no full and comprehensive appropriate subject bibliography available. Dzierżon himself was a publisher of one of the first apicultural periodicals in Silesia. The legacy of Silesian apicultural writings is rich and it is hard to understand why it has been so scarcely investigated and recognized. Part Three is devoted to Polish and German apicultural periodicals and journals published in Silesia. The entries for the listing also include irregular and one-issue editions, as well as supplements. In conclusions, the author proves that the future bibliography of Silesian apicultural writings, in all its areas, requires a complex and extensive investigation. The state of the evaluation of apicultural writings in Silesia reflect, to a certain extent, the state of bibliography on the subject in the present and former lands belonging to Poland. | pl_PL |
| dc.identifier.citation | Biblioteka, 2011, nr 15 (24), str. 26-55 | pl_PL |
| dc.identifier.issn | 0551-6579 | |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/10593/1778 | |
| dc.language.iso | pl | pl_PL |
| dc.publisher | Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu | pl_PL |
| dc.subject | pszczelnictwo | pl_PL |
| dc.subject | apiculture | pl_PL |
| dc.subject | pszczelarze | pl_PL |
| dc.subject | apiculturists and beekeepers | pl_PL |
| dc.subject | Śląsk | pl_PL |
| dc.subject | Silesia | pl_PL |
| dc.subject | literatura pszczelarska | pl_PL |
| dc.subject | apicultural literature | pl_PL |
| dc.subject | Jan Dzierżon | pl_PL |
| dc.subject | Nickel Jacob | pl_PL |
| dc.subject | Johann Coler | pl_PL |
| dc.subject | Johann Riem | pl_PL |
| dc.subject | czasopisma | pl_PL |
| dc.subject | journals | pl_PL |
| dc.title | Nie tylko Dzierżon: wprowadzenie do bibliografii piśmiennictwa pszczelniczego na Śląsku | pl_PL |
| dc.title.alternative | Not just Dzierżon: an introduction to the bibliography of apiculture literature in Silesia | pl_PL |
| dc.type | Artykuł | pl_PL |