Długi cień historii. Kontrola cywilna a efektywność polskich sił zbrojnych

Loading...
Thumbnail Image

Date

2021

Advisor

Editor

Journal Title

Journal ISSN

Volume Title

Publisher

Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM

Title alternative

Long shadow of history: civilian control and effectiveness of armed forces in Poland

Abstract

Artykuł prezentuje wyniki badań stanowiących część historyczno-porównawczego studium wyzwań, jakie wejście do NATO postawiło przed siłami zbrojnymi i polityką obronną Polski. Badając ewolucję stosunków cywilno-wojskowych (SCW) w Polsce przed i po jej wstąpieniu do NATO pytaliśmy czy mają one formę kopii, szablonów czy progów uznanych „zachodnich” rozwiązań instytucjonalnych. Pytaliśmy też, czy można uznać, że Polskie siły zbrojne zaakceptowały demokratyczną kontrolę cywilną nad sobą behawioralnie, postawowo i konstytucjonalnie. Przeprowadziliśmy trzy serie bezpośrednich, częściowo ustrukturalizowanych wywiadów w latach 1996, 2006 i 2015–2016 przy użyciu własnego kwestionariusza zawierającego pytania otwarte. W wywiadach wzięło udział 41 osób reprezentujących istotną część polskich decydentów i ekspertów zaangażowanych w proces poszerzania NATO. Ich wyniki zostały zweryfikowane rezultatami badań archiwalnych pierwotnych źródeł polskiej doktryny obronnej, w tym ustaw i publikowanych oświadczeń dotyczących koncepcji, praktyk i procedur militarnych. Krytyczny przegląd istniejącej, głównie angielskojęzycznej literatury posłużył poszerzeniu perspektywy badawczej. Rezultaty naszych badań wskazują, że Polska przyjęła zachodnie szablony SCW, co wskazuje, że przyjęcie to było dobrowolne, ale użyte tylko w przybliżeniu. Sugerują one też, że polscy wojskowi zaakceptowali kontrolę cywilną konstytucjonalnie i behawioralnie, ale ich akceptacja postawowa jest jeszcze ciągle niepełna.
The paper is based on the results of a longitudinal study tracing the challenges that joining NATO created for the armed forces and the defense policies of Poland. Examining the evolution of civil-military relations (CMR) in Poland, before and after it joined NATO we were seeking, whether those relations are copies, templates, patches or thresholds of established “Western” institutions. We also asked whether the Polish armed forces can be seen to accept democratic civilian control behaviourally, attitudinally and constitutionally. We conducted three series of face-to-face semi-structured interviews in 1996, 2006 and 2015–2016, using a proprietary questionnaire with a set of open questions. It was possible to interview 41 people, forming a sizeable part of Polish key decision makers and experts involved in the process of NATO enlargement. Findings were validated with the results of archival work on primary sources of Polish military doctrine, including the laws and the published statements of military concepts, practices and procedure. A critical review of the existing, mainly English-language literature of the subject was used to broaden the perspective. The results of our investigation show that Poland has accepted templates of CMR, which indicates that, although their adoption was voluntary, it was only approximate. They also suggest that the Polish military has accepted civilian control constitutionally and behaviourally but its attitudinal acceptance is still incomplete.

Description

Sponsor

Keywords

transformacja systemowa, stosunki cywilno-wojskowe, NATO, systemic transformation, civil-military relations, NATO

Citation

Przegląd Politologiczny 2021, nr 2, s. 145-162.

Seria

ISBN

ISSN

1426-8876

Title Alternative

Rights Creative Commons

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Biblioteka Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego