Browsing by Author "Balcerzan, Edward. Promotor"
Now showing 1 - 2 of 2
Results Per Page
Sort Options
Item O „ocalającej nieporządek rzeczy” polskiej poezji religijnej i metafizycznej XX i XXI wieku(2015-02-26) Sołtys-Lewandowska, Edyta Agnieszka; Balcerzan, Edward. PromotorCelem dysertacji jest rozróżnienie i opisanie dwóch fenomenów poezji: religijnej i metafizycznej. W związku z tym, iż oba pojęcia nie są w polskim literaturoznawstwie szczegółowo opisane, często używane są wymiennie i nie stanowią terminów naukowych, dokonuje ich teoretycznego rozróżnienia i proponuję własną typologię. Założeniem rozprawy jest teza, iż poezja religijna i metafizyczna stanowią dwa odmienne rodzaje poezji, chociaż pierwsza stanowi pewien wariant drugiej. Wyróżnikiem pierwszej jest podmiot utożsamiany z homo religiosus, tzn. pozostający w relacji z Sacrum. Poezję religijna nie wyczerpuje się wyłącznie w wariancie wyznaniowym, mieści w sobie zjawiska związane z profanacją, desakralizacją, buntem, niepewnością czy zwątpieniem. Ważnym kryterium jest kryterium osobowego Boga, które nie pojawia się w poezji metafizycznej. Ten rodzaj poezji stanowi swoistą odpowiedź na odwieczne datum questionis – zarówno w wariancie filozoficznym: czym jest byt, jaka jest podstawa świata, jak i egzystencjalnym: kim jestem, dokąd zmierzam. Analizując zjawiska sakralizacji i desakralizacji w poezji współczesnej, opisując figury Boga w niej występujące (szczególnie Ojca i Pana) oraz charakteryzując współczesne warianty metafizyczności, kreślę tło dla zrozumienia przemian dotyczących zarówno religijności jak i metafizyki, zarówno w kontekście postsekularyzmu jak i kryzysu metafizyki.Item Poezja polska w przekładach na język bułgarski w latach 1956-1989(2014-10-09) Kovacheva, Adriana; Balcerzan, Edward. PromotorObserwacja, że bułgarskie opracowania historycznoliterackie marginalizują problem licznych w okresie totalitarnym tłumaczeń z języków słowiańskich zrodziła pytanie o relacje między tłumaczami poezji polskiej a instytucjami patronackimi w latach 1956-1989. Kwestia ta została sproblematyzowana w ramach metodologii kulturowych studiów przekładoznawczych ze szczególnym uwzględnieniem prac Andre Lefevere i projektu badań nad historią przekładu Anthony’ego Pyma. Zebrany materiał bibliograficzny oraz po raz pierwszy skomentowana tu korespondencja między polskimi twórcami a bułgarskimi tłumaczami pozwoliły na nakreślenie mapy dystrybucji przekładów poetyckich oraz na zrekonstruowanie interkulturowej sieci kontaktów, w ramach której poeci-tłumacze aktywnie kształtowali normy, kierujące wybór i poetykę tłumaczeń. W poszczególnych częściach rozprawy zostały porównane antologizacyjne praktyki w okresie międzywojennym i po 1956 roku, a także został prześledzony proces emancypacji tłumaczy na przykładzie pracy translatorskiej trzech poetów bułgarskich – Dory Gabe (tłumaczki wierszy Juliana Przybosia i Anny Kamieńskiej), Błagi Dimitrowej (autorki tomu przekładów utworów Wisławy Szymborskiej) oraz Pyrwana Stefanowa (tłumacza liryki Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Antoniego Słonimskiego i Tadeusza Różewicza). Zorientowane na tłumaczy opracowanie historii polsko-bułgarskich przekładów poetyckich pokazuje, że, po pierwsze, w dziedzinie literatury tłumaczonej epoka stalinizmu nie spowodowała zerwania kontinuum historycznoliterackiego i unicestwienia przedwojennych wartości literackich. Po drugie, paradoksalnie jednorodny patronat w BRL-u przyczynił się do ustabilizowania więzi międzypokoleniowych i wytwarzania translatorskich praktyk mimikry i oporu właśnie w ramach przekładów z języków słowiańskich, tj. w ramach relacji międzyliterackich, które podlegały najściślejszej kontroli.