Browsing by Author "Szulc, Alicja"
Now showing 1 - 7 of 7
Results Per Page
Sort Options
Item Homo religiosus późnego średniowiecza. Bernardyński model dewocji masowej(Uniwersytet im. Adama Mickiewicza Wydział Teologiczny. Redakcja Wydawnictw, 2007) Szulc, Alicja; Krzyżaniakowa, JadwigaPresented work was guided by the question: if Franciscan Observants in the late medieval period propagated a new model of popular religion, and if it was so, up to what degree their activity was successful. The research field was bordered both on the territorial and chronological level. Because for the territory the area of Polish Province of Observants (in Poland called Bernardines) was chosen, on the chronological level the research embraced the period of 1453-1555; those dates mark out certain caesuras in history of Polish Province of Observants. The first date in connected to the foundation of the first Bernardine’s Convent in Cracov; the second date is connected to the edition of two manuscript collections of popular religious songs, edited within the period 1551-1555, commonly known under the names: Kancjonał puławski and Kancjonał kórnicki. Even if chronologically settled within the renaissance period by their character those songs still belong to the stream of medieval religious literature, therefore it seems reasonable to recognize them as the border point. Diverse source material has been considered in order to recognize the specifics of Bernardine’s ministry and the forms of devotions propagated by them. The original material was consisted of: sermons, religious songs (including poetic Decalogs) and iconography. The research show up that created by Bernardines model of popular religion was expressed in a great richness both in forms and in contents. The Observants paid great attention that devotional material can be easily comprehended by non-education people therefore they use a variety of forms which were readable for them. Particularly they use the means of sermons of penitential character and songs in polish language (audible forms), Mandatum, which is the dramatical presentation for the Maundy Thursday, Nativity plays, variety of paintings and sculpture (visual forms). The content of them proclaimed cult of Christ as Human Being, particularly expressed in the Passion and Christmas devotions; cult of Mary as God’s Mother and cult of. Saint Anne as the Mother of Mary the Immaculate. The great input of Franciscan Observants was the propagation of new forms of individual devotions, like: chaplets, psaltery like prayer, icons oriented prayer. It became the real bridge between the official church liturgy and personal religious feelings "illitteratorum".Item Kodeks magistra Hieronima Szwarca. Przyczynek do dziejów najstarszego księgozbioru bernardynów w Krakowie(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2014) Szulc, AlicjaArtykuł ma na celu pokazanie na przykładzie jednego kodeksu średniowiecznego wartości i znaczenia badań proweniencyjnych księgozbiorów historycznych. Przedmiotem charakterystyki jest średniowieczny kodeks ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu − XV-wieczny odpis Catholiconu Giovanniego Balbi da Genova, popularnego w średniowieczu podręcznika gramatyki łacińskiej. Rękopis ukończony w 1457 roku, skromnie iluminowany, jest jedynym w zbiorach Biblioteki przykładem rękopiśmiennej księgi łańcuchowej (liber catenatus). Kodeks ten jest unikatowy i cenny ze względu nie tyle na treść, ile na osobę pierwszego właściciela (być może także kopisty księgi) – Hieronima Szwarca, magistra atrium Uniwersytetu Jagiellońskiego i późniejszego zakonnika w klasztorze franciszkanów obserwantów (bernardynów) w Krakowie na Stradomiu. Jak wynika z analizy zapisków proweniencyjnych odnotowanych na przedniej części wyklejki oprawy Catholiconu oraz ze źródeł historiograficznych, uniwersyteckich i zakonnych, Hieronim był synem znanego mieszczanina krakowskiego Jerzego Szwarca, który na przełomie 1453 i 1454 roku gościł w swojej kamienicy przy rynku sławnego włoskiego kaznodzieję pokutnego i reformatora zakonu franciszkanów Jana Kapistrana oraz towarzyszących mu braci. Powyższe badania źródłowe dowiodły, że prezentowany kodeks był własnością (może nawet dziełem rąk) absolwenta Uniwersytetu Jagiellońskiego, a zarazem reprezentanta kapistrańczyków, tj. licznego grona krakowskich studentów, którzy pod wpływem kazań Jana Kapistrana wstąpili do zakonu franciszkanów obserwantów i pierwszego na ziemiach polskich klasztoru bernardynów, założonego w Krakowie w 1453 roku. Druga zapiska własnościowa na oprawie księgi przynosi z kolei informację, iż w 1466 roku kodeks magistra Hieronima został przekazany (przez właściciela?) do biblioteki krakowskiego klasztoru. Należy więc do najstarszego księgozbioru bernardyńskiego w Polsce.Item Lektury lekarza – książka Leonarda Botalla w Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2009) Wilgosiewicz-Skutecka, Renata; Szulc, AlicjaWśród druków francuskich Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu znajduje się interesujący zbiór (klocek) szesnastowiecznych traktatów medycznych, wydany w Lyonie przez Guillaume’a Rouillé oraz Paula Miraillet, zawierający dwa dzieła Galena: De naturalibus facultatibus libri tres (1548) i De bono et malo succo, liber unus (1547) oraz traktat Donato Antonio Altomare De alteratione, concoctione, digestione, praeparatione, ac purgatione: ex Hippocratis et Galeni sententia methodus (1548). Wolumin ten należał do Leonarda Botalla (1519-1587), włoskiego anatoma i chirurga, medyka królów francuskich, i nosi ślady jego lektury – liczne marginalia, podkreślenia i komentarze w języku łacińskim. Pobieżna analiza tego materiału rękopiśmiennego, zwłaszcza wielu krytycznych uwag Botalla wobec poglądów Galena, pozwala widzieć w tych zapiskach świadectwo przemian zachodzących w medycynie w XVI wieku, która dopiero w tym okresie stała się nauką w pełni nowożytną. Przedstawiona w niniejszym artykule ogólna charakterystyka woluminu jest jedynie wprowadzeniem do szczegółowej analizy zapisków Leonarda Botalla, która pozwoliłaby historykom medycyny dokładniej zrekonstruować poglądy lekarza z Asti, będące świadectwem recepcji dzieł Galena w XVI wieku i toczącej się wokół nich dyskusji.Item O poznańskich rękopisach i starych drukach w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Uppsali(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2014) Szulc, Alicja; Wilgosiewicz-Skutecka, RenataThe present article aims at presenting a concise overview of the results of an initial search query and investigation carried out at the University Library in Uppsala between May 14–18, 2012. Its main goal was to get acquainted with the oldest part the library’s book collection in view of manuscripts and old books that came into possession of the library as spoils of war after they had been looted in Poznań-based libraries of the Jesuits, the Bernardines and the Dominicans in 1656. The introductory part of the article provides an outline of the history of the lootings by the Swedish armies of book collections in the seventeenth century, attempts at the restitution of the materials by the authorities of the Republic of Poland and the research on the Polish book collections currently held in Sweden that has been going on since the nineteenth century. The source base for the query was the unpublished bibliographical notes written by the Polish linguist, bibliographer of the material concerning Poland or Polish affairs kept in Sweden, and a long-term professor of the Uppsala University, Józef Trypućko (1910–1983) currently held in the archive material of the University Library in Poznań. The above material, the result of Trypućko’s investigations on the resources of Carolina Rediviva, contains valuable information concerning old prints and manuscripts of Poznań provenience. Regrettably, the collections from Greater Poland that are currently held in Uppsala have not been yet properly researched and no all-inclusive study has been published. The present article attempts to provide tentative directions in future studies on the subject along with appropriate relevant methodology.Item Rękopisy(2015) Szulc, Alicja; Daina, KolbuszewskaInformator o zasobie rękopiśmiennym Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu. Zawiera krótki opis historii zbiorów, najcenniejszych obiektów i poszczególnych kolekcji oraz bibliografię.Item Słowo ku pamięci. Sztambuchy XVIII-XX wieku z kolekcji Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu(2010-07-27T11:05:46Z) Szulc, AlicjaPrzezntacja zbioru 35 sztambuchów BU, ich historii, rodzajów, a także zawartego w nich bogactwa treści ikonograficznych i żródłowych, wciąż niedocenianych i nie do końca wykorzystanych przez historyków i kulturoznawcówItem Ukryte w okładce. O odnalezionym dokumencie Innocentego VII z 1404 roku i opactwie cysterskim w Pomuku(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2016) Szulc, AlicjaW zbiorach rękopisów średniowiecznych Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu zidentyfikowano w 2008 roku pergaminowy dokument papieża Innocentego VII z 1404 roku, adresowany do arcybiskupa Pragi i odnoszący się do przywilejów kościelnych opactwa cystersów w Pomuku (Nepomuku) w Czechach. To obecnie najstarszy dokument (sensu stricto) w zbiorach Biblioteki. Stan jego zacho wania wskazuje, że został wykorzystany wtórnie przez nieznaną introligatornię jako obleczenie drewnianej okładki kodeksu, być może również cysterskiego. List Innocentego VII typu littera exsecutoria (tj. zawierający papieskie polecenie – mandatum) ma szczególną wartość źródłową jako jeden z nielicznych ocalałych dokumentów z archiwum klasztoru w Pomuku, zniszczonego i rozproszonego w okresie wojen husyckich w Czechach. Artykuł zawiera edycję łacińską omawianego dokumentu.