Browsing by Author "Szumski, Filip"

Now showing 1 - 2 of 2
  • Item
    SPOŁECZNO-KULTUROWE UWARUNKOWANIA PRZĘPSTW PRZECIWKO WOLNOŚCI SEKSUALNEJ MAŁOLETNIEGO
    (Wydział Prawa i Administracji UAM, 2010) Beisert, Maria; Szumski, Filip
    Wykorzystanie seksualne dziecka jest związane z przestępstwami z art. 200 i z kilku artykułów pokrewnych polskiego Kodeksu karnego. Czynniki społeczno-kulturowe oddziaływają na to zjawisko poprzez dwa rodzaje socjalizacji. Socjalizacja wtórna zachodzi w populacji polskiej w sposób jednolity dla wszystkich sprawców, natomiast różnicuje ich socjalizacja pierwotna, w związku z czym to ona winna być przedmiotem badań. Najlepsze wyjaśnienia zjawiska oferują ujęcia zintegrowane, akcentujące, między innymi, rolę czynników rodzinnych w jego powstawaniu. W niniejszym artykule, jako teoretyczną podstawę badań, wykorzystano zintegrowaną teorię etiologii przestępstw seksualnych, która uznaje rodzinne doświadczenia sprawcy za główną przyczynę późniejszego seksualnego wykorzystywania dzieci. Zaproponowano cztery ścieżki rozwoju patologii wskazujące, w jaki sposób wczesne uwarunkowania psychologiczne (typ opieki i postawy rodziców) przyczyniają się do zostania sprawcą wykorzystania seksualnego dziecka w przyszłości, oraz zweryfikowano je w badaniach własnych. Wyniki przeprowadzonych badań częściowo potwierdzają zaprezentowany model teoretyczny i pozwalają wyznaczyć kierunki dalszych poszukiwań.
  • Item
    Zniekształcenia poznawcze u sprawców wykorzystania seksualnego dziecka
    (2013-10-07) Szumski, Filip; Beisert, Maia. Promotor
    Problem: Celem badań było określenie, jaką rolę w mechanizmie wykorzystywania seksualnego dzieci pełnią zniekształcenia poznawcze. Skonceptualizowano je jako manifestacje ukrytych teorii, które dostarczają sprawcy specyficznego sposobu rozumienia świata (Ward, Kennan, 1999). Określono możliwe 3 mechanizmy ich działania. Zgodnie z pierwszym z nich zniekształcenia powstają przed powstaniem motywacji do czynu i mogą być jej źródłem. Zgodnie z drugim motywacja do czynu poprzedza powstanie zniekształceń, które istnieją po to, by motywację tę usprawiedliwić. Zgodnie z trzecim zniekształcenia powstają po popełnieniu, na skutek reakcji własnej i otoczenia. Mechanizmy te osadzono w szerszym kontekście etiologicznym, odwołując się do Zintegrowanej Teorii Przestępczości Seksualnej (Ward, Beech, 2005; 2008). W skonstruowanym modelu oprócz zniekształceń poznawczych badano także inne czynniki etiologiczne (postawy rodzicielskie, style przywiązania i kompetencje społeczne), cechy otoczenia, czynu oraz recydywę. Metoda: Zbadano 263 mężczyzn: 66 sprawców wykorzystania seksualnego dziecka, 46 gwałcicieli, 74 sprawców przemocy domowej i 69 mężczyzn niekaranych. Zniekształcenia poznawcze mierzono narzędziami własnej konstrukcji Kwestionariuszem Zniekształceń Poznawczych i narracyjnie - Zadaniem Oceny Przyczyn i Skutków Wykorzystania Seksualnego. Inne czynniki etiologiczne mierzono przy użyciu Skali Postaw Rodzicielskich (Plopa, 2008), Experiences in Close Relationship Inventory (Brennan, Clark, Shaver, 1998) i Kwestionariusza Kompetencji Społecznych (Matczak, 2007). Dane o cechach czynu i otoczenia oraz o recydywie pochodziły z akt penitencjarnych. Czyny oceniano przy użyciu Skal Przemocy (Beisert, 2012). Wyniki: Obie metody do pomiaru zniekształceń były w znikomym stopniu związane ze sobą. Mężczyźni karani cechowali się większym nasileniem zniekształceń od mężczyzn niekaranych. Sprawcy wykorzystania seksualnego dziecka przejawiali zróżnicowane nasilenie zniekształceń mierzonych kwestionariuszowo i umiarkowanie jednorodne nasilenie zniekształceń mierzonych narracyjnie. Zniekształcenia mierzone kwestionariuszowo były związane z postawami rodzicielskimi, stylami przywiązania, kompetencjami społecznymi, cechami czynu (oprócz natężenia przemocy) i recydywą, natomiast nie były związane z cechami otoczenia. Zniekształcenia poznawcze mierzone narracyjnie były związane z kompetencjami społecznymi (głównie związki negatywne), w znikomym stopniu z postawami rodzicielskimi, cechami czynu i otoczenia, natomiast nie były związane ze stylami przywiązania i recydywą. Wnioski: Zgromadzone dane potwierdzają istnienie mechanizmów I i III oraz wskazują, że skutkiem działania pierwszego są zniekształcenia mierzone kwestionariuszowo a trzeciego zniekształcenia mierzone narracyjnie. Potwierdzono, że mechanizm I prowadzi do popełnienia czynu, a mechanizm III pojawia się na skutek reakcji otoczenia. Jednak tylko mechanizm I jest związany z recydywą. W związku z tym zmiana zniekształceń poznawczych powinna być celem terapii, ale tylko jeśli powstały one w skutek działania mechanizmu I.