Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 2010, nr 3
Permanent URI for this collection
Browse
Browsing Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 2010, nr 3 by Subject "History"
Now showing 1 - 1 of 1
Results Per Page
Sort Options
Item ODWIECZNE ZDERZENIE WYOBRAŻEŃ O TYM, JAK FUNKCJONUJE ŚWIAT: KONTRAST WIZJI I PROPONOWANYCH INSTYTUCJI(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2010) Winiecki, JanBadania nad instytucjami ekonomicznymi, które silnie wpływają na funkcjonowanie i efekty procesów alokacji i tworzenia zasobów mają, już swoje ugruntowane miejsce w teorii ekonomii. Niewiele jednak poświęcono uwagi czynnikom kształtującym wybór takich, a nie innych instytucji w procesie historycznym. A tymczasem ci, którzy takich wyborów dokonują, kształtują swoje preferencje według jakichś kryteriów. Niniejszy artykuł próbuje uogólnić typy rozumowania i wynikające stąd preferencje dla koncepcji tego, jak funkcjonuje świat (i jak według tych typów rozumowania powinien funkcjonować). Autor wyodrębnia dwa typy rozumowania, które określa alternatywnie jako idealistyczno-moralistyczny oraz realistyczno-pragmatyczny, i formułuje tezę, że rodzaj proponowanych instytucji wynika z takich lub innych wyobrażeń o funkcjonowaniu świata. Najobszerniejszą część artykułu stanowi swoisty tour d’horizon przez mniej więcej 2500 lat historii z perspektywy ścierania się tych dwóch typów rozumowania. W różnych epokach preferowane instytucje państwa, społeczeństwa i gospodarki były bardzo podobne i zależały właśnie od wykazywanych preferencji dla danego typu rozumowania: od starcia idei Platona i Arystotelesa do starcia totalitaryzmów i liberalizmu w XX w. Autor kończy pesymistycznymi wnioskami. Biorąc pod uwagę trwałość ludzkich wyobrażeń o tym, jak funkcjonuje świat, nie można wykluczyć, że dysfunkcjonalne i ograniczające wolność instytucje nie będą – okresowo – wypierać instytucje sprzyjające wolności, realizacji idei państwa prawa i zdolności do tworzenia bogactwa.