Finansowanie szkolnictwa wyższego w Polsce a transformacje finansowania publicznego szkolnictwa wyższego w Europie (CPP RPS 16/2010)
Loading...
Date
2010
Authors
Advisor
Editor
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Center for Public Policy Research Papers Series
Title alternative
Abstract
Publiczne nakłady na szkolnictwo wyższe (oraz na badania naukowe prowadzone na
publicznych uniwersytetach) zależą od ogólnej sytuacji finansów publicznych i
ogólnej filozofii (i ideologii) wydatkowania budżetowego. Poziom finansowania
szkolnictwa wyższego można porównywać w liczbach bezwzględnych i poprzez
odniesienie do poziomu PKB. Jeśli pominąć nienajgorsze odniesienia w stosunku do
poziomu PKB, i skupić się na wydatkach w liczbach bezwzględnych (choć wciąż
odniesionych do parytetu siły nabywczej), to nakłady na szkolnictwo wyższe w
krajach Europy Środkowej i Wschodniej w porównaniu z krajami starej UE są ciągle
stosunkowo małe, chociaż rosną wraz ze wzrostem zamożności naszego regionu:
podczas gdy w największych systemach edukacyjnych (Francja, Niemcy i Wielka
Brytania) całkowite publiczne i prywatne wydatki na jednego studenta wynoszą
(wedle parytetu siły nabywczej) 11.000-15.000 USD (w Norwegii 16.200, Danii
15.400, Szwecji 17.000, a Szwajcarii nawet 22.200) – dla krajów naszego regionu
wynoszą one około 5.000 USD (Polska 5.200) i poziom nieco wyższy osiągają tylko
dla Słowacji 6.000, Czech 8.000 i Węgier 6.400. W skrócie zatem, całkowite wydatki
na jednego studenta w większości krajów naszego regionu są niemal trzy razy niższe
niż w największych systemach edukacyjnych Europy, z wyjątkiem Czech, Słowacji i
Węgier, gdzie są dwa razy niższe (OECD 2009b: 202). Natomiast jeżeli chodzi o
publiczne nakłady na badania naukowe, sytuacja krajów transformacji wygląda o
wiele gorzej; zwłaszcza w przypadku finansowania ze źródeł prywatnych. Prognozy
na przyszłość sugerują, że trudne otoczenie finansowe dla szkolnictwa wyższego i
badań naukowych finansowanych przez państwo w krajach naszego regionu w
najbliższych latach trwać będzie nadal (jak realistycznie zauważył Bank Światowy już
dziesięć lat temu, „surowe ograniczenia finansowe nie są tymczasowe. Ministerstwa
edukacji staną w obliczu poważnych ograniczeń fiskalnych wobec presji
wydatkowych w dającej się przewidzieć przyszłości”, World Bank 2000a: 43).
Fundusze strukturalne UE, które Polska aktualnie przeznacza na naukę, w pewnej
mierze poprawiają ogólny bilans finansowania szkolnictwa wyższego i nauki, ale
fundusze te, po pierwsze, będą w Polsce dostępne tylko przez kilka kolejnych lat, po
drugie, są przeznaczane przede wszystkim na potrzeby infrastrukturalne, a nie
badawcze, a po trzecie w drobnej części przeznaczonej na badania naukowe obejmują
tylko wybrane dziedziny uznane za strategiczne (przede wszystkim tzw. bio-infotechno).
Description
Sponsor
Keywords
Citation
CPP RPS Vol. 16 (2010), Poznan, pp. 1-54.