„…jak u siebie”. Zamieszkiwanie a komfort.

Abstract

Przedmiotem pracy jest poczucie komfortu w miejscu zamieszkania: relacje pomiędzy mieszkańcami oraz elementami wnętrza skutkujące poczuciem „bycia u siebie” oraz źródła jego zakłóceń i dyskomfortu. Analiza została oparta o wywiady pogłębione (grupowe i indywidualne) z mieszkańcami poznańskich kamienic, ankiety mailowe wśród mieszkańców innych typów budynków oraz wywiady kwestionariuszowe, przeprowadzone w Poznaniu (N=506).Komfort definiowany jest jako konsekwencja podziału na to co „wewnątrz” w opozycji do tego, co „zewnątrz”, na to co „indywidualne” i „wspólne” oraz na to co zgodne lub niezgodne zarówno z wyobrażeniami dotyczącymi wzorów zamieszkiwania, jak i mniej lub bardziej wcielonymi przyzwyczajeniami związanymi z mieszkaniem. Dla budowania komfortu istotne są kombinacje różnych czynników, takich jak: (1) Zgodność przyzwyczajeń oraz wyobrażeń dotyczących mieszkania z układem przedmiotów obecnym we wnętrzu oraz przyjemność z doświadczeń sensorycznych płynących z relacji z materialnym środowiskiem. (2) Oddzielanie się mieszkańców od otoczenia, dzięki któremu możliwa jest prywatność, a w rezultacie poczucie swobody i kontroli domowych granic. To także kwestia rozgraniczania stref wewnątrz mieszkania, tak by poczuć się „wśród swoich” lub też odizolować się od innych domowników. (3) Satysfakcja z poczucia odpowiedniej reprezentacji mieszkania na społecznej scenie, jako wizytówki (a) skromności albo luksusu, (b) naturalności (w opozycji do pretensjonalności lub wymuszenia), (c) normalności (nie zaś dziwactwa) i/albo wyjątkowości (być innym niż wszyscy), (d) ładu i czystości. (4) Poczucie podmiotowości wyrażające się w personalizacji przestrzeni: (a) oswojeniu wnętrza (b) dbałości o ciągłość tożsamości, (c) poczuciu podmiotowości płynącym z samodzielnego urządzenia mieszkania. The subject of the thesis is the feeling of comfort in home space: relations between inhabitants and material objects resulting in feeling „at home” and sources of discomfort. The analysis is based on in-depth interviews, mail surveys and a personal in-home survey in Poznan (N=506).Comfort is defined as a consequence of the process of constructing boundaries between the outside and the inside, individual and common, between what is according or not according to embodied action patterns. A few factors proved to be important for the process of comfort-building: (1) compatibility of habits and ideas involving home space and the configuration of objects within the interior as well as sensory pleasure resulting from the relation between the inhabitant and the material environment surrounding them; (2) inside-outside boundary allowing for privacy, control and easiness; also marking out home spheres so as to either be together or separate from other house members; (3) satisfaction resulting from presenting home to others – home as a showcase of (a)modesty/luxury, (b) being natural (not pretentious), (c) normality (not awkwardness) and/or being different than others; (d) cleanliness and order; (4) agency expressed in personalizing space.