Doktoraty 2010-2025 /dostęp otwarty/

Permanent URI for this collectionhttps://repozytorium.amu.edu.pl/handle/10593/357

Browse

Now showing 1 - 20 of 968

Strategie działania inteligentnych systemów wspierających kształcenie operujące na danych nieprecyzyjnych
(2025) Szczepański, Marcin; Marciniak, Jacek. Promotor
Niniejsza praca ma na celu zaproponowanie metody adaptacji treści w kursie e-learningowym pozwalającej na wykorzystanie różnych zjawisk dydaktycznych. W rozprawie jest prezentowana architektura kursu z adaptacyjną zawartością, która posłuży do opracowania metody adaptacji opartej na wybranych nieprecyzyjnych danych dydaktycznych, wykorzystując sterowanie rozmyte. W pracy zostaje dokonany przegląd dostępnych innych rozwiązań w obszarze realizowania różnych strategii dydaktycznych. Praca ilustruje również problemy związane z pozyskiwaniem i przetwarzaniem różnych danych dydaktycznych oraz przedstawia metody modelowania danych nieprecyzyjnych. Ponadto, zostaje dokonana ewaluacja różnych sterowników rozmytych w porównaniu z wybranymi algorytmami uczenia maszynowego. Rozprawa prezentuje różne strategie działania inteligentnych systemów wspierających kształcenie, a także omówiony jest proces implementacji i pozyskiwania danych z kursu z adaptacyjną zawartością. This dissertation aims to propose a method for content adaptation in an e-learning course to leverage various learning phenomena. The study introduces a course architecture featuring adaptive content, which will serve as the foundation for developing an adaptation technique utilizing selected imprecise educational data through fuzzy control. The document surveys existing solutions within the domain of implementing various teaching strategies. It also delineates the challenges associated with acquiring and processing varied educational data, emphasizing the issue of modeling imprecise data. Furthermore, the effectiveness of various fuzzy controllers is compared with machine learning algorithms. Various strategies for the operation of intelligent tutoring systems are presented in the dissertation, along with discussions on the implementation process and data collection within a course with adaptive content.
Chiny w oczach hiszpańskiego dominikanina na podstawie "Hechos de la Orden de Predicadores en el Imperio de China"
(2025) Ewertowski. Piotr; Witkowski, Rafał. Promotor
Celem rozprawy doktorskiej jest ocena wiarygodności i analiza rękopisu "Hechos de la Orden de Predicadores en el Imperio de China", autorstwa hiszpańskiego dominikanina Victorio Riccio (1621 - 1685). Rękopis zawiera nie tylko opowieści o życiu i męczeństwie chrześcijan w Państwie Środka, w okresie burzliwych przemian dynastycznych, lecz zawiera także opis chińskich zwyczajów i religii z perspektywy misjonarza katolickiego – znajduje się tu także unikalna relacja Ricciego z jego osobistego spotkania z generałem Zhengiem Chenggongiem. Rękopis zawiera bogate źródło informacji na temat relacji pomiędzy mniejszością chińską, władzami hiszpańskimi i rdzenną ludnością Manili. Rozprawa składa się z 4 rozdziałów. W pierwszym rozdziale przedstawiono biografię Victorio Ricciego oraz aktualny stan badań nad rękopisami, a także historię autografu i zachowanych kopii. Rozdział drugi stanowi merytoryczne wprowadzenie w świat, w którym żył Victorio Riccio. Trzeci z kolei przedstawia osoby i miejsca ukazane w rękopisie. Rozdział czwarty to analiza świata w oczach autora rękopisu i wiarygodności jego przekazu. "Hechos de la Orden de Predicadores en el Imperio de China" jest cennym źródłem informacji na temat historii Kościoła w Chinach i hiszpańskiej kolonii na Filipinach, a także na temat relacji pomiędzy różnymi kulturami Azji Wschodniej w XVII wieku. Informacje zawarte w rękopisie są w dużej mierze wiarygodne, z pewnymi zastrzeżeniami. Należy pamiętać, że celem autora jest ukazanie wielkiego dzieła, jakiego dokonuje Bóg poprzez dominikanów w Chinach oraz udowodnienie, że „chińskie obrzędy” nie są konieczne w ewangelizacji Chin, a wręcz mogą być nawet szkodliwe. The aim of the doctoral dissertation is to assess the reliability and analysis of the manuscript "Hechos de la Orden de Predicadores en el Imperio de China", by the Spanish Dominican Victorio Riccio (1621 - 1685). The manuscript contains not only stories about the life and martyrdom of Christians in the Middle Kingdom, during the turbulent dynastic transition, but also includes a description of Chinese customs and religions from the perspective of a Catholic missionary – there is also a unique account of Ricci's personal meetings with general Zheng Chenggong. There is a rich source of information in the manuscript, of relations between the Chinese minority, the Spanish authorities, and the indigenous people in Manila. The dissertation consists of 4 chapters. The first chapter presents Victorio Ricci's biography and the current state of manuscript research, as well as the history of the autograph and surviving copies. The second chapter is a factual introduction of the world, in which Victorio Riccio lived. The third, in turn, presents people and places portrayed in the manuscript. The fourth chapter is an analysis of the world, in the eyes of the manuscript’s author and the reliability of his message. "Hechos de la Orden de Predicadores en el Imperio de China", is a valuable source of knowledge about the history of the Church in China and the Spanish colony in the Philippines, as well as the relations between different cultures in East Asia in the 17th century. The information contained in the manuscript is largely reliable, with some reservations. It should be remembered that the author's goal is to show the great work that God does, carried out by the Dominicans in China, and to prove that "Chinese rites" are not necessary in the evangelization of China, rather they are even harmful.
Spojrzenie na molekularny mechanizm leżący u podstaw rzadkich procesów transportowych w enzymach z ukrytymi miejscami aktywnymi
(2025) Mandal, Nishita; Brezovsky, Jan. Promotor
Enzymy są potężnymi biologicznymi katalizatorami, z prawie 50-60% posiadających ukryte centra aktywne kontrolowane przez tunele transportowe. Te tunele odgrywają kluczową rolę w transporcie biomolekuł, co jest niezbędne dla procesów takich jak kataliza i transdukcja sygnałów. Jednak klasyczne symulacje dynamiki molekularnej (cMD) mają trudności z próbkowaniem rzadkich zdarzeń, takich jak chwilowe otwieranie tuneli. Moje badania doktorskie koncentrują się na opracowywaniu zaawansowanych metod, które rozwiązują to ograniczenie i badają stałe oraz rzadkie, chwilowe tunele w enzymach. Kluczowe części mojej pracy doktorskiej obejmują, opracowanie TransportTools, narzędzia do analizy i ujednolicania dużych zestawów danych dotyczących sieci tuneli. Wykorzystanie przyspieszonej dynamiki molekularnej Gaussa (GaMD) do badania dynamiki tuneli w enzymie LinB, odkrywanie nowych rzadkich tuneli i ich mechanizmów. Ocenę metod zgrubnych (CG), takich jak Martini i SIRAH, w celu uchwycenia długoczasowych zdarzeń związanych z tunelami w różnych enzymach. Te osiągnięcia poszerzają naszą wiedzę na temat mechanizmów enzymatycznych, transportu ligandów oraz potencjalnych zastosowań w odkrywaniu leków i inżynierii białek. Enzymes are powerful biological catalysts, with nearly 50-60% having buried active sites controlled by transport tunnels. These tunnels play a crucial role in biomolecule transport, essential for processes like catalysis and signal transduction. However, classical molecular dynamics (cMD) simulations struggle to sample rare events like transient tunnel openings. My Ph.D. research focuses on developing advanced methods to address this limitation and explore permanent and rare transient tunnels in enzymes. Key sections of my thesis include, Development of TransportTools, an in-house tool for analyzing and unifying large tunnel network datasets. Using Gaussian accelerated MD (GaMD) to study tunnel dynamics in the enzyme LinB, discovering novel rare tunnels and their mechanisms. Benchmarking coarse-grained (CG) methods like Martini and SIRAH to capture long-timescale tunnel events across various enzymes. These advancements enhance our understanding of enzyme mechanisms, ligand transport, and potential applications in drug discovery and protein engineering.
Funkcje chromatyny w transkrypcji, odpowiedzi na stres oraz rekombinacji mejotycznej u Arabidopsis thaliana
(2025) Dzięgielewski, Wojciech; Ziółkowski, Piotr. Promotor
Chromatin composition and accessibility affects multiple biological processes on cellular scale, such as initiation of gene transcription or meiotic recombination. In turn, those molecular changes, affect genetic diversity and stress-response on the populational and organismal levels. In the first part of the thesis, I have investigated functions of chromatin modifications on expression of stress-response genes in model plant species Arabidopsis thaliana. We thoroughly characterized, histone variant H2A.Z acetyltransferase NuA4 that is necessary for expression of genes related to growth and development. On the other hand, NuA4 stimulates deposition of H2A.Z into gene-bodies of stress-responsive genes, which ultimately leads to their silencing in non-inductive conditions. Later, I investigated roles of histone deacetylase enzyme HOA 19, that can specifically remove acetyl groups from H2A.Z and H3 at responsive genes. Interplay between histone acetylation and deacetylation forms equilibrium preventing spurious expression of stress genes. In the later section I explored possible roles of chromatin modifications with dCas9-based tools. I provided a set of evidence that local recruitment of expression inducer peptide VP64, leads not only to increased transcription of the targeted gene but also to rearrangements in chromatin which can affect meiotic crossover formation in the targeted locus. In the second part of the thesis, I developed bioinformatic pipelines used in NGS data analysis with emphasis on crossover detection in Arabidopsis. First, I designed web-based tool that allows easy browsing of genotyping-by sequencing datasets coming from different mutant backgrounds. Additionally, I developed a code that provides a simple and effective way to determine crossover site in NGS data generated via seed typing. Seed-typing is a method for investigating meiotic recombination at the hotspot scale. To sum up, I demonstrated various aspects of my PhD research activities, ranging from studies on chromatin roles in the regulation of gene expression and meiotic recombination to development of computational approaches in biological data analysis.
Działania grup na rozmaitościach acyklicznych i rzeczywistych przestrzeniach rzutowych
(2025) Pulikowski, Jan; Pawałowski, Krzysztof M. Promotor
Do ważnych problemów dotyczących działań zwartych grupy Liego G na rozmaitościach gładkich należy opis pojawiających się zbiorów punktów stałych. Taki zbiór jest rozmaitością gładką, o ile działanie grupy G jest gładkie. Można więc zadać pytanie, jakie warunki są konieczne i wystarczające na to, by rozmaitość gładka była dyfeomorficzna ze zbiorem punktów stałych działania gładkiego grupy G na rozmaitości o specyficznych własnościach, np., na rozmaitości ściągalnej, jak dysk czy tez przestrzeń euklidesowa. W tym przypadku odpowiedzi na zadane pytanie udzielił Lowell Jones (gdy G jest p-grupa skończona), Krzysztof Pawałowski (gdy G jest torusem lub G jest rozszerzeniem p-grupy skończonej o torus) i Robert Oliver (gdy G jest grupa skończona, której rzad nie jest potęga liczby pierwszej). W rozprawie rozważa się działania gładkie grupy G na rozmaitościach gładkich, które są pseudo-równoważne z danym G-szablonem (tj. skończonym G-CW kompleksem spójnym o niepustym i spójnym zbiorze punktów stałych). Wyniki autorów wspomnianych powyżej dotyczą działań grup na rozmaitościach ściągalnych, tj. pseudo-równoważnych z jednym punktem. W rozprawie wyniki te rozszerzone są do działań grup G na rozmaitościach pseudo-równoważnych z G-szablonem mod-p acyklicznym (Twierdzenie 0.1) i acyklicznym (Twierdzenie 0.2). Przy dodatkowym założeniu, ze zbiory punków stałych są rozmaitościami stabilnie paralelizowalnymi, ich opis jest podany bez żadnego ograniczenia na G-szablon (Twierdzenie 0.3). Podano tez warunek konieczny i wystarczający na istnienie działania gładkiego grupy skończonej G (której rzad nie jest potęgą liczby pierwszej) bez punktów stałych na zwartej rozmaitości gładkiej pseudo-równoważnej z dowolnie zadanym G-szablonem (Twierdzenie 0.4). W szczególności, istnieje działanie gładkie skończonej grupy G bez punktów stałych na zwartej rozmaitości gładkiej pseudo-równoważnej z rzeczywista przestrzenią rzutowa parzysto-wymiarowa z trywialnym działaniem grupy G, wtedy i tylko wtedy, gdy G jest grupa Olivera. Wykazano też, ze każda skończona grupa Olivera posiada działanie gładkie bez punktów stałych na pewnej rzeczywistej przestrzeni rzutowej parzysto-wymiarowej (Twierdzenie 0.5). Among important problems concerning actions of compact Lie groups G on smooth manifolds is the description of the occurring fixed point sets. Such a set is a smooth manifold, assuming the action of the group G is smooth. Therefore, one may ask what are the necessary and sufficient conditions for a smooth manifold to be diffeomorphic to the fixed point set of a smooth action of G on a smooth manifold with specific properties, e.g, on a contractible manifold (such as a disk or Euclidean space). In the case of actions on contractible manifolds, the answer to the posed question goes back to Lowell Jones (when G is a finite p-group), Krzysztof Pawałowski (when G is a torus or G is an extension of a finite p-group by a torus) and Robert Oliver (when G is a finite group not of prime power order). In this thesis, one considers smooth actions of a group G on smooth manifolds which are pseudo-equivalent to a given G-template (i.e., a finite connected G-CW complex with non-empty and connected fixed point set). The results of authors mentioned above concern group actions on contractible manifolds, i.e., pseudo-equivalent to one point. In this thesis, the results are extended to actions of groups G on manifolds pseudo-equivalent to a mod-p acyclic G-template (Theorem 0.1) and an acyclic G-template (Theorem 0.2). Under the additional assumption that the fixed point sets in question are stably parallelizable, the description of the fixed point sets is obtained without any additional restriction on the G-template. Moreover, a necessary and sufficient condition is given for the existence of a smooth fixed point free action of a finite group G (not of prime power order) on a compact smooth manifold pseudo-equivalent to any given G-template (Theorem 0.4). In particular, the result shows that there exists a smooth fixed point free action of a finite group G on a compact smooth manifold pseudo-equivalent to an even-dimensional real projective space with the trivial action of G, if and only if G is an Oliver group. Finally, it is proven that each finite Oliver group G has a smooth fixed point free action on some even-dimensional real projective space (Theorem 0.5).
Koncepcja interesu grupy spółek oraz jej zastosowanie w polskim porządku prawnym na przykładzie ochrony wspólników mniejszościowych spółki zależnej
(2025) Buszkiewicz, Mateusz; Grykiel, Jarosław. Promotor
Rozprawa doktorska analizuje ochronę wspólników mniejszościowych spółki zależnej w kontekście polskiej regulacji grup spółek opartej na koncepcji ich interesu. Autor bada nowe środki ochrony wynikające z nowelizacji KSH oraz ich wpływ na dotychczasowe mechanizmy. Główna teza wskazuje, że obecne regulacje nie zapewniają wystarczającej ochrony wspólników mniejszościowych. Praca obejmuje analizę rozwoju prawa grup spółek w UE i w Polsce, a także porównanie różnych modeli prawnych, w tym inspiracji rozwiązaniami francuskimi. Autor omawia strukturalne cechy grup spółek, ich powstawanie oraz kluczowe założenia przyjętego modelu. Szczegółowo analizuje wpływ koncepcji interesu grupy na ochronę praw majątkowych i korporacyjnych wspólników mniejszościowych oraz możliwość ich wystąpienia ze spółki. Rozprawa ocenia skuteczność wprowadzonych regulacji i wskazuje na ich potencjalne niedoskonałości. The dissertation analyzes the protection of minority shareholders of a subsidiary in the context of Polish regulation of groups of companies based on the concept of their interest. The author examines the new protection measures resulting from the amendments to the CCC and their impact on the existing mechanisms. The main thesis indicates that the current regulations do not provide sufficient protection for minority shareholders. The work includes an analysis of the development of the law of groups of companies in the EU and Poland, as well as a comparison of different legal models, including inspiration from French solutions. The author discusses the structural features of company groups, their formation and the key assumptions of the adopted model. He analyzes in detail the impact of the group interest concept on the protection of property and corporate rights of minority shareholders and the possibility of their withdrawal from the company. The dissertation evaluates the effectiveness of the introduced regulations and points out their potential imperfections.
Zobowiązania in solidum w świetle założeń metodologicznych poznańsko-szczecińskiej szkoły teorii prawa
(2025) Klaczak, Piotr; Mularski, Krzysztof. Promotor
W polskim systemie prawnym przyjęto tzw. zasadę formalnego źródła solidarności, zgodnie z którą zobowiązanie jest solidarne tylko wtedy, gdy wynika to z ustawy lub z czynności prawnej. W związku z tym powstaje problem kwalifikowania sytuacji, w których brak jest tak rozumianego źródła solidarności, a mimo to wierzyciel może domagać się spełnienia całości świadczenia od każdego z dłużników, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z nich zwalnia pozostałych. W orzecznictwie i doktrynie stworzono konstrukcję zwaną „zobowiązania in solidum” dla rozwiązywania problemów pojawiających się właśnie na tle tego typu sytuacji. W pracy doktorskiej przedstawiona została geneza konstrukcji zobowiązań in solidum z zarysowaniem zarówno kontekstu historycznoprawnego, jak i prawnoporównawczego. Następnie konstrukcję tę poddano możliwie szczegółowej analizie przy wykorzystaniu narzędzi metodologicznych właściwych dla Poznańsko-Szczecińskiej Szkoły Teorii Prawa. Takiej samej analizie poddano instytucję solidarności biernej, a następnie dokonano odpowiednich porównań. Ostatecznie przyjęto, że zobowiązania in solidum stanowią specyficznie rozumiany zbieg norm indywidualnych i konkretnych. Dla sformułowania tych wniosków konieczne było sięgnięcie do rozważań dotyczących zbiegu norm prawnych prowadzonych zarówno w teorii prawa, jak i w doktrynie prawa karnego. Po dokonaniu ustaleń o charakterze teoretycznym i ogólnym przedstawiono najważniejsze przypadki kwalifikowane w doktrynie jako zobowiązania in solidum. Szczególną uwagę poświęcono zagadnieniu współodpowiedzialności odszkodowawczej wielu podmiotów za jedną szkodę. W tym kontekście konieczne okazały się rozważania dotyczące pewnych fundamentalnych dla odpowiedzialności odszkodowawczej zagadnień, takich jak sposób rozumienia szkody czy koncepcja adekwatnego związku przyczynowego. Każde z podejmowanych zagadnień rozważane było w kontekście specyfiki wynikającej z występowania więcej niż jednego podmiotu zobowiązanego do naprawienia szkody. Na tle współodpowiedzialności odszkodowawczej wielu podmiotów za jedną szkodę analizie poddano problem dopuszczalności stosowania przepisów o solidarności dłużników do zobowiązań in solidum. Poczynione ustalenia posłużyły do sformułowania ogólnych wniosków o niedopuszczalności stosowania tychże przepisów do analizowanej konstrukcji. W rozprawie przedstawiono również problemy pojawiające się w innych sytuacjach kwalifikowanych w doktrynie jako zobowiązania in solidum. Szczególnie wiele miejsce poświęcono sytuacji, w której in solidum odpowiadają podmioty zobowiązane na podstawie odpowiedzialności odszkodowawczej oraz bezpodstawnego wzbogacenia. Analizie poddano również m.in. współodpowiedzialność dłużnika rzeczowego i osobistego. Przeprowadzone analizy pozwoliły zrekonstruować teoretyczny model zobowiązań in solidum sformułowany w języku właściwym dla analitycznej teorii prawa. Tak zarysowana konstrukcja umożliwiła z kolei rozwiązanie wielu szczegółowych problemów pojawiających się na tle poszczególnych przypadków kwalifikowanych w doktrynie jako zobowiązania in solidum. W konsekwencji wyprowadzono również wniosek o niedopuszczalności stosowania przepisów o solidarności dłużników do zobowiązań in solidum. Jednocześnie zaproponowano rozwiązywanie pojawiających się na tym tle problemów w oparciu o przedstawioną w pracy koncepcję. The Polish legal system has adopted the so-called principle of a formal source of solidarity according to which an obligation is joint and several only when it results from an act or a legal transaction. In connection with this a problem arises how to qualify situations where there is no a source of solidarity thus understood, and yet a creditor may demand a full performance of the obligation from each of debtors, and a satisfaction of the creditor by any of them discharges the others from it. In the jurisdiction and in the doctrine it was created a legal construction called „obligations in solidum” to solve problems arising just in relation to this type of situations. In the PhD thesis the origin of the legal construction of obligations in solidum was presented as well as both the historical and legal context and the legal and comparative one were outlined. Following the construction was submitted for as thorough analysis as possible using methodological tools specific for the Poznań-Szczecin School of Legal Theory. The institution of passive solidarity was subject to the same analysis, and afterwards appriopriate comparisons were made. Finally it was assumed that obligations in solidum are a specifically understood concurrence of individual and concrete legal norms. In order to formulate the conclusions it was necessary to refer to considerations regarding the concurrence of legal norms carried out both in the legal theory and in the doctrine of criminal law. After reaching the findings of a theoretical and general nature the most important cases, which are qualified in the doctrine as obligations in solidum, were presented. The particular attention was paid to the issue of a co-liability of many entities for one damage. In this connection it was necessary to consider some issues which are fundamental for liability for damages such as the way of understanding a damage or the concept of the adequate casual nexus. Each of the issues discussed was considered in the connection with specificity resulting from the presence of more than one entity which are obliged to redress a damage. In relation to a co-liability of many entities for one damage the admissibility of application of provisions on joint and several liability of debtors to obligations in solidum was submitted for analysis. The findings reached were used to formulate general conclusions on the inadmissibility of application of these provisions to the analyzed construction. In the thesis problems arising in other situations, which are qualified in the doctrine as obligations in solidum, were also presented. Especially a lot of attention was paid to a situation in which obliged entities are liable in solidum on the basis of liability for damages and of an unjust enrichment. Among other things a co-liability of a mortgager and of a personal debtor was also subject to analysis. The conducted analyses allowed to reconstruct a theoretical model of obligations in solidum which is formulated in the language specific to the analytical legal theory. Such an outlined construction allowed in turn to solve many specific problems arising in relation to individual cases which are qualified in the doctrine as obligations in solidum. In the result the conclusion of the inadmissibility of application of provisions on joint and several liability of debtors to obligations in solidum was also drawn. At the same time it was proposed on the basis of the concept presented in the thesis to solve problems arising in this context.
Charakterystyka mechanizmów różnicowania elementów przewodzących floemu u roślin
(2025) Michalak, Kornel; Bagniewska-Zadworna. Agnieszka. Promotor; Wojciechowska, Natalia. Promotora pomocniczy
W toku ewolucji rośliny wykształciły tkanki przystosowane do efektywnego transportu substancji. Drewno (ksylem) przewodzi wodę i sole mineralne przez elementy trachealne, natomiast komórki przewodzące łyka (floemu) to elementy sitowe rozprowadzające produkty fotosyntezy. Różnicowanie tych komórek polega na ich dostosowaniu do niezakłóconego przepływu roztworów przez redukcję cytoplazmy i modyfikację ściany komórkowej. W rozwój komórek przewodzących ksylemu zaangażowane są mechanizmy programowanej śmierci komórki (PCD – ang. Programmed Cell Death), prowadzącej do powstania martwych elementów trachealnych o silnie zgrubiałych ścianach. Co ciekawe, analogicznie komórki ze zubożałym protoplastem wykształcane są także podczas floemogenezy. Na drodze różnicowania elementy sitowe pozbawiane są większości organelli, w tym jądra komórkowego, jednak pozostają żywe, zachowując część cytoplazmy skupionej blisko ściany komórkowej. Dotychczas niewiele było wiadomo na temat procesów odpowiedzialnych za częściową i wysoce selektywną redukcję protoplastu podczas floemogenezy. Głównym procesem odpowiedzialnym za usuwanie struktur cytoplazmatycznych jest autofagia, a jej występowanie podczas ksylogenezy potwierdziły liczne prace naukowe. Niewiele wiadomo jednak o roli autofagii selektywnej w rozwoju łyka. Celem pracy była weryfikacja hipotezy badawczej zakładającej, że w różnicowanie komórek przewodzących łyka zaangażowane są procesy degradacyjne, ale ich działanie jest selektywne i nie prowadzi do lizy całego protoplastu, tak jak w przypadku PCD podczas rozwoju komórek przewodzących drewna. Materiałem badawczym były korzenie roślin modelowych. W oparciu o analizy anatomiczne, cytologiczne i molekularne scharakteryzowano mechanizmy odpowiedzialne za redukcję cytoplazmy w elementach sitowych korzeni topoli kalifornijskiej (Populus trichocarpa Torr. et A. Gray ex Hook.). Zidentyfikowano także cytologiczne i molekularne markery autofagii występujące podczas floemogenezy. Ponadto, analizując korzenie innych gatunków oddalonych ewolucyjnie, od paproci do dwuliściennych, udowodniono, że autofagia to proces specyficzny dla różnicowania zarówno drewna i łyka roślin naczyniowych. Nie stwierdzono natomiast specyficznego wzorca ewolucji dla składu ściany komórkowej tkanek przewodzących. W porównaniu do konserwatywnego charakteru autofagii, formowanie ściany komórkowej tkanek przewodzących jest bardzo zmienne. Dla każdego z badanych gatunków udokumentowano różny skład ściany komórkowej dla ksylemu bądź floemu. W pracy zaproponowano także wzory mechanizmów degradacyjnych u roślin w warunkach ich prawidłowego rozwoju oraz w reakcji na stres abiotyczny i biotyczny. Różnicowanie ksylemu i floemu zachodzące w wyniku śmierci komórki lub tylko częściowego zaniku organelli stanowi bardzo dobry model badawczy dla mechanizmów odpowiedzialnych za intensywne zmiany w składzie cytoplazmy i ściany komórkowej. Uzyskane wyniki znacząco poszerzyły dotychczasową wiedzę na temat różnych ścieżek selektywnej degradacji cytoplazmy oraz metod ich badania. In the course of evolution, plants have developed tissues adapted to the efficient transport of substances. Xylem conducts water and mineral salts through tracheal elements, while phloem conducting cells known as sieve elements, distributing products of photosynthesis. The differentiation of these cells involves the adaptation to ensure the uninterrupted flow of solutions by reducing the cytoplasm and modifying the cell wall. Programmed Cell Death (PCD) mechanisms are involved in the development of xylem conducting cells. In the case of xylogenesis, tracheary elements become dead, therefore empty, and their walls become extensively thickened. Interestingly, analogically cells with reduced protoplast are formed during phloemogenesis as well. In the course of differentiation, sieve elements are deprived of most organelles, including the nucleus, but they remain alive, retaining part of the cytoplasm concentrated close to the cell wall. So far, little has been known about the processes responsible for the partial and highly selective reduction of the protoplast during phloemogenesis. The main process responsible for the removal of cytoplasmic structures is autophagy, and its occurrence during xylogenesis has already been confirmed. However, little is known about the role of selective autophagy in the development of phloem. The aim of the work was to verify the research hypothesis, assuming that degradative processes are involved in the differentiation of phloem conductive cells, but their operation is selective and does not lead to the lysis of the entire protoplast, as is the case of PCD during the development of xylem conducting cells. The research material consisted of the roots of model plants. Using the black cottonwood (Populus trichocarpa Torr. et A. Gray ex Hook.) as well as anatomical, cytological and molecular analyses, the mechanisms responsible for the reduction of cytoplasm in sieve elements were characterized. Cytological and molecular markers of autophagy occurring during phloemogenesis were also identified. Moreover, by analyzing the roots of other evolutionarily distant species, ranging from ferns to dicotyledons, it was proven that autophagy is a process specific to the differentiation of both the xylem and phloem in vascular plants. However, no specific evolutionary pattern was found for the composition of the cell walls of conducting tissues. Compared to the conserved nature of autophagy, cell wall formation is very variable. For each examined species, different cell wall composition for xylem or phloem were documented. The thesis also proposes patterns of degradation mechanisms in plants under conditions of their normal development and in response to abiotic and biotic stresses. The differentiation of xylem and phloem, undergoing in the result of cell death or just partial reduction of organelles, is a very good research model for the mechanisms responsible for intensive changes in the composition of the cytoplasm and cell wall. The obtained results significantly extended the current knowledge on different pathways of cytoplasmic selective degradation and methods of their study
Od aminokwasów do białka – badanie wpływu fotoutleniania aminokwasów na modelowe białko
(2025) Frąckowiak, Kamil; Marciniak, Bronisław. Promotor; Ignasiak-Kciuk, Marta. Promotor pomocniczy
Zbadano procesy beztlenowego fotosensybilizowanego utleniania aromatycznych reszt aminokwasowych w układach modelowych oraz enzymie GAPDH w obecności 3-karboksybenzofenonu (3CB). Za pomocą nanosekundowej fotolizy błyskowej badano produkty przejściowe i wykryto, że ładunek cząsteczki ma wpływ na reakcje. Produkty trwałe rozdzielono techniką HPLC i scharakteryzowano przez MS. Wykazano powstawanie dimerów aminokwas-aminokwas, kowalencyjnych adduktów aminokwasów z 3CB, produktów tworzenia wiązania podwójnego (Trp i His), a także produkty fotodysocjacji His i Phe. Powstawanie dimerów w przypadku Tyr i Trp było zależne od struktury, gdzie im większa cząsteczka (bardziej zablokowana), tym więcej dimerów. Wyniki z układów modelowych porównano do GAPDH. Fotoutlenianie GAPDH w obecności 3CB wpływa na tworzenie dimerów, polimerów i innych produktów. Najbardziej uszkodzone są aminokwasy zawierające siarkę, zaraz po nich His i Tyr. Analiza aktywności enzymatycznej wykazała, że wstępne modyfikacje, jak i obecność 3CB nie wpływają na aktywność. Dopiero dłuższe czasy naświetlania drastycznie ją zmniejszają. The processes of anaerobic photosensitized oxidation of aromatic amino acid residues were studied in model systems and the enzyme GAPDH in the presence of 3-carboxybenzophenone (3CB). Using nanosecond flash photolysis, transient products were examined, and it was found that molecular charge affects the reactions. Stable products were separated by HPLC and characterized by MS. The formation of amino acid-amino acid dimers, covalent amino acid adducts with 3CB, products involving double bond formation (Trp and His), and photodissociation products of His and Phe were observed. Dimer formation in Tyr and Trp was structure-dependent, with more blocked molecules forming more dimers. Results from the model systems were compared to GAPDH. Photo-oxidation of GAPDH in the presence of 3CB led to the formation of dimers, polymers, and other products. Sulfur-containing amino acids were the most damaged, followed by His and Tyr. Enzymatic activity analysis showed that early modifications and the presence of 3CB did not affect activity, but longer exposure times drastically reduced it.
Kompleksy metalosupramolekularne z metalami d-elektronowymi jako wysoce efektywne i selektywne systemy katalityczne
(2025) Kurpik, Gracjan; Stefankiewicz, Artur. Promotor
Kompleksy metalosupramolekularne, ze względu na imponującą różnorodność geometrii koordynacyjnych, wyjątkowe właściwości fizykochemiczne oraz szeroki wachlarz zastosowań, od lat stanowią obiekt intensywnych badań i zainteresowania w środowisku naukowym. Niniejsza rozprawa doktorska przedstawia charakterystykę trzech klas bloków budulcowych: ligandów β-diketonowych, pirydynowych oraz ambidentnych pirydylo-β-diketonów, które zostały wykorzystane w konstrukcji złożonych układów koordynacyjnych. Zróżnicowanie strukturalne tych ligandów, w zestawieniu z licznymi centrami metalicznymi, doprowadziło do syntezy architektur koordynacyjnych o znaczącym potencjale aplikacyjnym. W części eksperymentalnej zaprezentowano nową generację związków kompleksowych na bazie wyselekcjonowanych jonów metali d-elektronowych. Seria artykułów naukowych szczegółowo opisuje projektowanie, syntezę, charakterystykę strukturalno-spektroskopową oraz funkcjonalność tych układów, tj. mono- i polinuklearnych kompleksów, jak również heterometalicznych polimerów koordynacyjnych. Ze względu na unikalne właściwości, zostały one zastosowane jako efektywne i selektywne katalizatory w szeregu reakcji organicznych. Ponadto szeroko zakrojone badania pozwoliły na identyfikację czynników strukturalnych, które determinują przebieg procesów katalitycznych, prowadząc do zwiększenia aktywności katalitycznej danych jednostek. Metallosupramolecular complexes, due to their fascinating coordination geometries, unique physicochemical properties, and versatile functionalities, have long been the subject of intensive research and significant interest within the scientific community. This dissertation presents the characterization of three classes of building blocks utilized in the construction of coordination architectures, namely β-diketonate and pyridine ligands, as well as ambidentate pyridyl-β-diketones. The structural diversity of these ligands, combined with multiple metal centers, has resulted in the creation of various coordination assemblies with significant application potential. In the experimental section, a new generation of complexes is demonstrated, obtained using selected d-electron metal ions. A series of articles details the design, synthesis, spectro-structural characterization, and functionality of these systems, i.e., mono- and polynuclear complexes as well as heterometallic coordination polymers. Owing to their intrinsic characteristics, these assemblies were employed as effective and selective catalyst precursors in a variety of organic transformations. Furthermore, extensive investigations allowed for the identification of structural factors that determine the catalytic performance in specific processes, leading to an enhancement of the catalytic activity of the given units.
Strategie werbalne w neopentekostalizmie. Język jako wyzwalacz duchowego przebudzenia i transformacji
(2025) Berdowicz, Ewelina; Sztajer, Sławomir. Promotor
Współczesne chrześcijaństwo ma wiele odmian. Niniejsza dysertacja koncentruje się na społecznościach neopentekostalnych. Neopentekostalizm podkreśla rolę znaków i cudów. Celem rozprawy jest (1) wyszczególnienie tych cech języka neopentekostalnego, które służą religijnej perswazji, (2) analiza strategii werbalnych, wykorzystywanych przez liderów neopentekostalnych oraz katolicko-pentekostalnych w interakcji z członkami wspólnoty lub społeczności oraz (3) zbadanie ich potencjału transformacyjnego. Badania zostały przeprowadzone w Polsce i we Włoszech. Do analizy tekstów mówionych, tj. kazań, modlitw i nauczań, zastosowano podejście zwane multimodalną analizą dyskursu (MDA). Zostało ono uzupełnione innymi metodami, takimi jak obserwacja uczestnicząca (jawna), ankiety internetowe oraz indywidualne wywiady pogłębione (IDI). Pierwszy rozdział prezentuje tło historyczne ruchu pentekostalnego, zarówno w Ameryce jak i w Europie. Drugi rozdział poświęcony jest kwestii języka religijnego i autoprezentacji w kontekście rytuału neopentekostalnego. Trzeci rozdział prezentuje wyniki badań empirycznych. Punktem wyjścia jest pojęcie restrukturyzacji poznawczej i charakterystycznych dla niej strategii werbalnych. Rozdział zamyka część będąca analizą wypo-wiedzi respondentów deklarujących, iż doznali duchowego przebudzenia, co w konsekwencji zmieniło ich życie na lepsze. Contemporary Christianity features multiple varieties. This thesis concentrates on independent communities run by entrepreneurial leaders whose modus operandi rests on the strategy known as power evangelism. It was inspired in the 1980s by John Wimber, the father of Neo-Pentecostalism, and has won recognition worldwide due to a strong emphasis it puts on signs and wonders as well as on an individual’s spiritual awakening and transformation. This research aimed to (1) distinguish the features of the Neo-Pentecostal language in terms of its persuasive capacity, (2) analyze the use of those verbal strategies that have been adopted by the Neo-Pentecostal as well as Pentecostal Catholic leaders when interacting with the audience, and (3) explore their transformative potential. The investigation was conducted in Poland and Italy. Multimodal discourse analysis (MDA) was applied to approach spoken texts including sermons, prayers, and teachings. It was complemented by other methods such as overt participant observation, online surveys, and individual in-depth interviews (IDI). The first chapter deals with the history of the Pentecostal movement both in America and Europe. The second chapter focuses on religious language and impression management within the context of the Neo-Pentecostal ritual. The third chapter concentrates on the empirical findings.
Kontrola procesu mówienia. Aspekty poznawczo-rozwojowe
(2024) Bręński, Szymon; Frydrychowicz, Stefan. Promotor
Celem rozprawy była analiza zmian w kontroli procesu mówienia wraz z wiekiem i jej powiązań z funkcjami wykonawczymi. Badano trzy aspekty kontroli mowy: selekcję leksykalną, automonitorowanie mowy oraz interrupcje i reperacje, oraz trzy funkcje wykonawcze: hamowanie, odświeżanie pamięci i giętkość poznawczą. Przeprowadzono badanie quasi-eksperymentalne z udziałem trzech grup wiekowych: dzieci, adolescentów i młodych dorosłych. Uczestnicy wykonywali zadania psycholingwistyczne: nazywanie obrazków, monitorowanie sylab i powtarzanie zdań, a pomiarowi podlegały sposób odpowiadania, poprawność odpowiedzi oraz czas reakcji. Dodatkowo badano funkcje wykonawcze za pomocą zadań: flankerów, n-wstecz i WCST. Uzyskane wyniki poddano testom statystycznym analizy wariancji, istotności różnic oraz korelacji. Badanie dostarczyło danych potwierdzających założenie o wzrastającym wraz z wiekiem poziomie kontroli mówienia w zakresie kontroli selekcji leksykalnej, monitorowania wewnętrznego oraz dokonywania reperacji. Jednocześnie obserwowane różnice między dziećmi, młodzieżą i dorosłymi miały raczej charakter ilościowy niż jakościowy. Wykazano także związki między kontrolą procesu mówienia, a funkcjami wykonawczymi, ale w większości przypadków były one słabe lub nieistotne, tylko częściowo potwierdzając postawione hipotezy. The aim was to analyze changes in speech control with age and its associations with executive functions. Three aspects of speech control were examined: lexical selection, speech self-monitoring, and interruptions and repairs, along with three executive functions: inhibition, updating, and cognitive flexibility. A cross-sectional and quasi-experimental study was conducted with three age groups: children, adolescents, and young adults. Participants performed psycholinguistic tasks such as picture naming, syllable monitoring, and sentence repetition. Response manner, accuracy, and reaction time were measured. Additionally, executive functions were assessed using tasks such as the flanker task, n-back task, and WCST. The obtained results were subjected to statistical tests including analysis of variance, significance of differences, and correlations. The study provided data confirming the hypothesis of an age-related increase in speech control in terms of lexical selection, internal monitoring, and repairs. The observed differences between children, adolescents, and adults were mostly quantitative rather than qualitative. Relationships between speech control and executive functions were also demonstrated, but in most cases, these connections were weak or insignificant, only partially confirming the hypotheses.
Ultrasound Study of Magnetig Pickering Emulsions
(2025) Jameel, Bassam; Józefczak, Arkadiusz. Promotor
Emulsje stanowią niestabilny z natury typ układów koloidalnych. Aby zapewnić im długotrwałą stabilność, konieczne jest zastosowanie dodatkowych materiałów zwanych emulgatorami. Do stabilizowania emulsji można wykorzystać zarówno substancje powierzchniowo-czynne (surfaktanty), jak i cząstki stałe. Emulsje stabilizowane przez cząstki stałe obecne na powierzchni kropel fazy rozproszonej nazywane są emulsjami Pickeringa. Jeśli cząstki stabilizujące taką emulsję posiadają własności magnetyczne, wówczas krople Pickeringa także uzyskują te własności, a cały układ staje się podatny na działanie zewnętrznych czynników, takich jak stałe pole magnetyczne. Stopień stabilizacji takich emulsji zależy od wielu parametrów, w tym rozmiaru, kształtu i zwilżalności cząstek, a także ich stężenia w układzie. Aby zapewnić stabilność emulsji Pickeringa konieczna jest zatem ścisła kontrola procesu jej otrzymywania. W ostatnich dekadach podejmowano liczne próby udoskonalenia procedury tworzenia emulsji w taki sposób, aby ograniczyć możliwość agregacji kropel, a także procesów sedymentacji i śmietankowania. Do tego celu wykorzystywano różne metody charakteryzowania emulsji Pickeringa, spośród których spektroskopia ultradźwiękowa pozwala na skuteczną analizę wewnętrznej struktury emulsji oraz zawiesin cząstek. Prace naukowe wchodzące w skład niniejszej rozprawy doktorskiej dotyczą dwóch głównych aspektów badań magnetycznych emulsji Pickeringa: opisu ich własności oraz możliwych zastosowań. Fale ultradźwiękowe zostały wykorzystane do zbadania zawiesin cząstek oraz emulsji Pickeringa, co pozwoliło na uzyskanie informacji na temat wielkości cząstek i kropel, a także stopnia ich agregacji w ośrodkach o wysokiej lepkości. Jest to istotne ze względu na nieliczne badania w takich ośrodkach. Do analizy danych, pochodzących ze spektroskopii ultradźwiękowej, wykorzystano teorię opisującą rozpraszanie fal ultradźwiękowych, opartą o tak zwany core-shell model. Uzyskano dzięki niej informacje na temat grubości powłoki wokół kropel Pickeringa, co jest trudne do osiągnięcia przy pomocy innych nieniszczących metod pomiarowych. Dodatkowo, do dalszego opisu własności cieczy magnetycznych oraz magnetycznych emulsji Pickeringa wykorzystano badania magnetoreologiczne. Wykazały one różnice we własnościach lepkosprężystych badanych emulsji, w zależności od sposobu ich wytworzenia. Wyniki pokryły się z rezultatami badań ultradźwiękowych. Kontrola parametrów emulsji Pickeringa, w szczególności wielkości kropel i grubości powłoki wokół nich, ma kluczowe znaczenie w zastosowaniach przemysłowych i medycznych. Obliczenia numeryczne w połączeniu z symulacjami komputerowymi pozwoliły na kontrolę i optymalizację efektywności nagrzewania ultradźwiękowego w fantomach z emulsjami, ze względu na wielkość kropel oraz grubość powłoki wokół nich. Pokazano, że parametry te wpływają na tłumienie fal ultradźwiękowych, co skutkuje rożnym wzrostem temperatury i głębokością wnikania fal ultradźwiękowych. Za pomocą metody ultradźwiękowej zbadano także separację magnetyczną. Przy użyciu rotującego pola magnetycznego zaś scharakteryzowano efektywność nagrzewania magnetycznego w emulsjach Pickeringa. Niniejsza rozprawa doktorska składa się z sześciu rozdziałów. W rozdziale 1 zaprezentowano podstawowe informacje dotyczące wytwarzania i stabilności emulsji Pickeringa, a także metody opisu ich własności. Przybliżono także wykorzystaną w przedstawianych pracach naukowych teorię rozpraszania fal ultradźwiękowych w ośrodkach dwu- i trójfazowych. Rozdział 2 zawiera opis metod eksperymentalnych wykorzystanych w pracy badawczej, związanych z wytwarzaniem emulsji Pickeringa, pomiarami spektroskopii ultradźwiękowej, pomiarami magnetoreologicznymi oraz zastosowaniem rotującego pola magnetycznego do uzyskania efektu termicznego. Rozdział 3 zawiera zwięzłe podsumowanie prac naukowych wchodzących w skład rozprawy, w tym opis uzyskanych wyników oraz ich wzajemne powiązanie. W rozdziale 4 przedstawiono końcowe wnioski rozprawy doktorskiej, natomiast w rozdziale 5 zestawiono wykorzystaną literaturę. Najważniejszą częścią całej pracy jest rozdział 6, który zawiera zbiór powiązanych tematycznie prac naukowych. W rozdziale 7 przedstawiono oświadczenia współautorów dotyczące wkładu w proces przygotowania i publikacji tychże prac. Emulsions are inherently unstable systems that require emulsifiers to ensure their stability over time, and there are different types of emulsifiers, including surfactants and solid particles. Pickering emulsions refer to emulsion droplets stabilized by solid particles that gather at the interface between the droplets. Stabilization of emulsions with particles possessing magnetic properties leads to transfer of these properties to the Pickering droplets, making them sensitive to external factors. However, the stability of Pickering emulsions depends on several factors, including particle capacity, concentration, size, and shape. Therefore, controlling the formation process is necessary to ensure droplet stability. In recent decades, efforts have been made to improve the formation process to achieve better stability, with reduced possibilities of aggregation, creaming, or sedimentation. Several methods for monitoring and controlling the Pickering droplet formation process include microscopic imaging and analytical techniques, with ultrasonic spectroscopy emerging as a promising tool for investigating the internal structures of suspensions and emulsions. The publications that are part of this doctoral dissertation address two main aspects of research on magnetic Pickering emulsions: their characterization and possible applications. Ultrasonic waves are used to characterize oil-based suspensions and Pickering emulsions to provide valuable information on the internal structures, such as particle size and aggregation rate, especially in highly viscous media. The ultrasonic demister theory, based on the core–shell model, is used to analyze the measurement data from ultrasonic spectroscopy, and the results demonstrate the ability of ultrasonic waves to detect the particle sizes of shells around Pickering droplets, which is difficult to control using other non-destructive methods. Magnetorheological measurements are also used to characterize oil-based magnetic fluids and Pickering emulsions, revealing changes in the viscoelastic response of Pickering emulsions prepared by different methods. Moreover, the rheological results show good agreement with ultrasonic predictions. Control of the parameters of the prepared Pickering emulsions, especially the shell thickness and core radius, is of great importance in many industrial and medical applications. Computational approaches combined with numerical simulations thus provide the possibility to optimize ultrasonic heating using particle-coated droplets with different shell thicknesses and core radii and to control their ultrasonic heating. The results of computer simulations directly illustrate the changes in the temperature height and penetration depth inside agar phantoms doped with Pickering emulsions. Another potential application of the tested systems may be magnetic separation, successfully investigated using the ultrasonic method in different magnetic field gradients. When magnetic fields change over time, magnetic heating occurs, as shown in numerous reports on magnetic suspensions and Pickering magnetic emulsions. This doctoral dissertation consists of six chapters. Chapter 1 presents the basic concepts of Pickering emulsion formation and stability, together with aspects of ultrasonic demisting characterization and theory for two- and three-phase systems. Chapter 2 covers the experimental techniques used in my research related to Pickering emulsion formation methods, ultrasonic spectroscopy measurements, magnetorheological measurements, and magnetic field applications. Chapter 3 provides a concise summary of the papers that make up the dissertation, describing the final results achieved and their interrelationships. Chapter 4 presents the conclusion of the dissertation, while Chapter 5 contains references to the literature and Chapter 6 the papers that form the core of the dissertation. Contributions of co-authors are stated in Chapter 7.
Opracowanie środków poprawiających dobrostan drobiu opartych o ekstrakty z biomasy roślinnej
(2025) Adamska, Joanna; Pankiewicz, Radosław. Promotor
Celem wdrożeniowej pracy doktorskiej było opracowanie rozwiązania odcinającego drobnoustroje, które mogły pozostać po zakończonym chowie kur na powierzchni posadzki kurnika oraz wprowadzenie w trakcie chowu kur substancji aktywnych z ziół, tak by mogły stymulować układ odpornościowy kur. Jako rozwiązanie zaproponowano produkt w postaci powłoki na posadzkę kurnika, który zawierałby w sobie ekstrakty lub olejki z roślin wykorzystywanych dotychczas w żywieniu drobiu i znane ze swoich właściwości prozdrowotnych. Badania zostały podzielone na etapy: opracowanie receptury powłoki, która nałożona na betonową posadzkę kurnika, wytworzy warstwę izolacyjną w stosunku do czynników chorobotwórczych; pozyskanie substancji czynnych z roślin zielarskich na drodze ekstrakcji i destylacji; wzbogacenie receptury powłoki o uzyskane ekstrakty i/lub olejki; przeprowadzenie eksperymentalnego chowu kur w komorach testowych w celu obserwacji wpływu zastosowania produktu powłokowego na warunki środowiskowe i dobrostan drobiu; chów na kurnikach wielkopowierzchniowych z zastosowaniem produktu powłokowego w celu porównania parametrów zootechnicznych i dobrostanu. Badania przeprowadzono dla roślin: tymianek pospolity, rozmaryn lekarski, lebiotka pospolita, szałwia lekarska, pokrzywa zwyczajna i rdest ptasi. Substancje czynne pozyskiwano przez ekstrakcję w aparacie Soxhleta oraz destylację wodną w aparacie Clevengera. W wyniku przeprowadzonych badań został opracowany i wdrożony produkt powłokowy zawierający olejek rozmarynowy, który w wpływa korzystnie na dobrostan drobiu w chowie kur brojlerów. The aim of the industrial doctoral thesis was to develop a solution that would eliminate microorganisms that could remain on the hen house floor after the hens breeding, and to introduce herbs active substances during the breeding, so that they could stimulate the hens' immune system. As a solution, a product was introduced in the form of a coating for the poultry house floor, which would contain extracts or oils from plants previously used in poultry nutrition and known for their health-promoting properties. The research was divided into stages: development of a coating that, when applied to the concrete floor of the poultry house, will create an insulating layer against pathogenic factors; obtaining active substances from herbal plants by extraction and distillation; enriching the coating with extracts and/or oils; conducting experimental breeding of chickens in test chambers in order to observe the impact of the use of the coating product on environmental conditions and the welfare of poultry; breeding in large-scale poultry houses using a coating product in order to compare zootechnical and welfare parameters. The research was carried out for the following plants: thyme, rosemary, oregano, sage, nettle and knotweed. Active substances were obtained by extraction in the Soxhlet apparatus and water distillation in the Clevenger apparatus. As a result of the research, a coating product containing rosemary oil was developed and implemented, which has a positive effect on the well-being of poultry in broiler hen breeding.
Prześladowania ludności Rohindża w kontekście koncepcji bezpieczeństwa ludzkiego
(2025) Jaremba, Mirosław; Potyrała, Anna. Promotor
Niniejsza praca doktorska ukazuje prześladowania muzułmanów Rohindża przez pryzmat uznanej przez społeczność międzynarodową koncepcji bezpieczeństwa ludzkiego. Rohindżowie są blisko milionową mniejszością muzułmańską, zamieszkującą buddyjską Mjanmę. Od 2012 roku obserwować można stały wzrost przemocy wobec Rohindżów, skutkujący masowymi naruszeniami praw człowieka, a w konsekwencji uchodźstwem i poszukiwaniem ochrony międzynarodowej w państwach trzecich, m.in. w Bangladeszu, Malezji i Tajlandii. Niniejsza dysertacja ma na celu analizę prawnego i rzeczywistego położenia Rohindżów - zarówno w państwie pochodzenia, jak i w państwach goszczących. Analizie poddano regulacje prawne odnoszące się do statusu Rohindżów w Mjanmie oraz usankcjonowane przez państwo naruszenia uprawnień gwarantowanych każdej jednostce ludzkiej na mocy międzynarodowego prawa praw człowieka. Uwagę zwrócono również na prawne położenie uchodźców Rohindża w państwach goszczących (w oparciu o postanowienia międzynarodowego prawa uchodźczego) oraz zakres rzeczywistej ochrony w państwach trzecich. Poczynione ustalenia odniesiono do praktycznego wymiaru realizacji koncepcji bezpieczeństwa ludzkiego (ang. human security), promowanej od 1994 r. przez Organizację Narodów Zjednoczonych, a stanowiącej obecnie podstawę aktywności ONZ i jej agend. W ten sposób dokonano analizy i oceny wpływu naruszeń praw ludności Rohindża na bezpieczeństwo międzynarodowe, w szczególności w wymiarze regionalnym. Analizy poprowadzone zostały w oparciu o metody charakterystyczne dla obszaru nauk społecznych, w szczególności nauk o polityce i administracji oraz nauk prawnych. This doctoral thesis shows the persecution of Rohingya Muslims through the prism of the internationally recognised concept of human security. The Rohingya are a Muslim minority of nearly one million people living in Buddhist Myanmar. Since 2012, there has been a steady increase in violence against the Rohingya, resulting in massive human rights violations and consequently refugeedom and seeking international protection in third countries, including Bangladesh, Malaysia and Thailand. This dissertation seeks to analyse the legal and actual position of the Rohingya people - both in their country of origin and in their host countries. Legal regulations relating to the status of the Rohingya in Myanmar and state-sanctioned violations of the rights guaranteed to every human being under international human rights law are analysed. Attention was also paid to the legal position of Rohingya refugees in host countries (based on provisions of international refugee law) and the extent of effective protection in third countries. The findings were related to the practical implementation of the concept of human security, promoted since 1994 by the United Nations and now forming the basis of the activities of the UN and its agencies. In this way, the impact of violations of the rights of the Rohingya people on international security, particularly in the regional dimension, was analysed and assessed. The analyses were carried out by methods specific to the field of social sciences, in particular political and administrative sciences and legal sciences.
Tematy dotyczące robotyki topologicznej: o złożoności topologicznej przestrzeni Eilenberga-MacLane’a i efektywnej złożoności topologicznej
(2025) Espinosa Baro, Arturo; Marzantowicz, Wacław Bolesław. Promotor; Błaszczyk, Zbigniew. Promotor pomocniczy
W przedstawionej rozprawie doktorskiej omawiany kilka dotyczących relacji pomiędzy złożonością topologiczną, kategorią sekcyjną i grupami. Merytorycznie treść pracy podzielona jest na dwa główne nurty tematyczne. W pierwszej części dysertacji, badamy zagadnienia związane z opisem złożoności topologicznej, oznaczanej przez TC, przestrzeni Eilenberga-MacLane’a. Po pierwsze wprowadzamy pojęcie kategorii sekcyjnej monomorfizmów grup jako ogólne narzędzie do badań, które pozwala też opisać postawiony pierwotnie problem. Następnie uzyskujemy uogólnienie charakteryzacji Farbera, Grant, Luptona i Oprei TC grupy w terminach odwzorowań współzmienniczych do przestrzeni klasyfikujących pełne rodziny podgrup. Używając wprowadzonych pojęć określamy kanoniczną relatywną klasę i badamy jej własności. Dodatkowo pokazujemy, że do badania secat(H -> G) można wykorzystać pojęcie kohomologii Adamsona. Kolejno, uogólniamy określenie pojęcia istotnych klas kohomologii do przypadku dowolnych monomorfizmów grup, i konstruujemy bardziej ogólną wersję ciągu spektralnego Farbera-Meschera. To ostatnie pozwala uzyskać nowe ograniczenie na secat(H -> G), które wykorzystujemy aby otrzymać nowe ograniczenie dolne na ciągową i włóknistą złożoność topologiczną. Na koniec tej części podajemy charakteryzację TC grupy G w terminach A-genusu w sensie Clapp i Puppe. W drugiej części przedstawiamy pewne własności efektywnej topologicznej złożoności w sensie Błaszczyka i Kaluby dla przestrzeni z działaniem grupy. Po pierwsze wprowadzamy pojęcie efektywnej LS-kategorii, a następnie opisujemy związki pomiędzy efektywną złożonością topologiczną, kategorią i odwzorowaniem rzutowania na przestrzeń orbit w wybranych przypadkach podając obliczenia i przykłady. Na zakończenie podajemy warunki kohomologiczne pozwalające określić w jakich przypadkach efektywna złożoność topologiczna jest niezerowa w wymiarze dwa. In this dissertation we work on several problems concerning the relationship between topological complexity and sectional category, and groups. The work presented here can be divided in two main branches. In the first part of the thesis, we investigate topics related with the description of the topological complexity of Eilenberg-MacLane spaces. First we develop the notion of sectional category of group monomorphisms, as a more general framework of study and which contains the original problem, and we provide a generalization of a characterization from Farber, Grant, Lupton and Oprea of TC of a group in terms equivariant maps to the classifying space of full families of subgroups. We also develop a relative canonical class in this setting, and study its properties. Additionally, we introduce the notion of Adamson cohomology theory into the study of secat(H ->G). We will proceed as well to generalize the notion of essential cohomology classes to arbitrary group monomorphisms, and to build a more general version of the Farber-Mescher spectral sequence in order to get a new bound for secat(H -> G), which we will specialize to obtain new lower bounds of sequential and fiberwise TC. To finish this first part, we provide a characterization of TC of a group G in terms of the A-genus in the sense of Clapp and Puppe. In the second part, we switch our point of view, and consider, instead of K(G,1)-spaces, actions of groups over spaces, and so we investigate some properties of the effective topological complexity of Błaszczyk and Kaluba. First we develop a notion of effective LS-category, and then we observe the relationship between the effective TC and cat and the orbit map with respect to the action in some situations, giving several computations and examples. We will finish by providing cohomological arguments to determine cases in which such effective TC is non-zero in dimension two.
Wyzwania terytorializacji polityki rozwoju województwa wielkopolskiego związane z adaptacją i łagodzeniem zmian klimatu
(2025) Kaczmarek, Patryk Grzegorz; Churski, Paweł. Promotor
Jednym z najważniejszych (lecz niejedynym) wyzwań rozwojowych jest zmiana klimatu i jej efekty oddziałowujące na społeczeństwo i gospodarkę. Jest to globalne wyzwanie charakteryzujące się dużym zróżnicowaniem przestrzennym w zakresie wpływu na społeczeństwo oraz gospodarkę. Celem głównym przeprowadzonego postępowania badawczego, które zostało opisane w pracy, jest identyfikacja oraz ocena działań samorządu w zakresie prowadzenia polityki rozwoju związanej z adaptacją i mitygacją zmian klimatu na terytoriach podatnych na zmiany klimatu. W pierwszym etapie przeprowadzone zostały studia literaturowe, które pozwoliły uporządkować aktualny stan wiedzy na temat wpływu zmian klimatycznych na zróżnicowanie przestrzenne rozwoju społeczno-gospodarczego oraz ukierunkowanie działań interwencyjnych polityki rozwoju, w tym polityki regionalne. Pozwoliło to na opracowanie modelu teoretyczno-koncepcyjnego wpływu zmian klimatu na rozwój społeczno-gospodarczy oraz politykę rozwoju. W drugim etapie postępowania udało się zaproponować autorski sposób wyboru jednostek przestrzennych, które można uznawać za podatne na zmiany klimatu ze względu na ich cechy społeczno-ekonomiczne. W trzecim etapie postępowania badawczego operacjonalizacja wypracowanego modelu pozwoliła przeprowadzić przegląd i ocenę lokalnych polityk klimatycznych w zakresie ich programowania oraz sposobu realizacji. Na podstawie wyników uzyskanych podczas przeprowadzonego postępowania badawczego udało się również wypracować zestaw rekomendacji dla programowania i realizacji terytorializacji polityki rozwoju związanej z adaptacją i łagodzeniem skutków zmian klimatu. One of the most important (but not the only) development challenges is climate change and its effects on society and the economy. This is a global challenge characterized by large spatial differentiation in terms of its impact on society and the economy. The main objective of the conducted research procedure, which was described in the paper, is to identify and assess the activities of local governments in the scope of conducting development policy related to adaptation and mitigation of climate change in territories susceptible to climate change. In the first stage, literature studies were conducted, which allowed to organize the current state of knowledge on the impact of climate change on the spatial differentiation of socio-economic development and to direct intervention activities of development policy, including regional policies. This allowed to develop a theoretical and conceptual model of the impact of climate change on socio-economic development and development policy. In the second stage of the procedure, it was possible to propose an original method of selecting spatial units that can be considered susceptible to climate change due to their socio-economic characteristics. In the third stage of the research procedure, the operationalization of the developed model allowed to conduct a review and assessment of local climate policies in terms of their programming and the method of implementation. Based on the results obtained during the research procedure, it was also possible to develop a set of recommendations for the programming and implementation of territorial development policy related to adaptation and mitigation of the effects of climate change.
Zrozumienie interfejsu między polidopaminą a nanocząstkami metali i tlenków metali w kierunku zastosowań fotokatalitycznych
(2024) Aguilar-Ferrer, Daniel; Coy, Emerson. Promotor; Bechelany, Mikhael. Promotor
Polidopamina (PDA) to niedawno odkryty polimer biomimetyczny, znakomity do zastosowania w inżynierii powierzchni, biomedycynie i remediacji środowiska. Udowodniono, że PDA tworzy heterozłącza z różnymi półprzewodnikami nieorganicznymi, poprawiając ich właściwości fotokatalityczne poprzez zwiększenie separacji nośników ładunków i zmniejszenie szybkości ich rekombinacji. W niniejszej pracy, PDA połączono z tetrapodami ZnO, tworząc stabilny nanokompozyt (ZnOT/PDA), którego interfejs został poddany badaniom charakteryzującym wydajność fotodegradacji Rh6G. W porównaniu do czystego ZnOT, wykazał on poprawioną aktywność fotokatalityczną dla różnych stężeń barwników organicznych oraz bardzo niewielki spadek wydajności w trakcie 3 kolejnych cyklów fotodegradacji. Ponadto, tę aktywność fotokatalityczną połączono z działaniem ultradźwięków, dążąc do wywołania piezoelektryczności ZnO, aby wzmocnić separację ładunków fotogenerowanych nośników ładunku i tym samym jeszcze bardziej poprawić wydajność fotodegradacji. Efekt ten wystąpił jednak tylko w przypadku ZnOT. Złożony mechanizm na interfejsie, gdzie warstwa PDA blokuje ten efekt- przy użytej częstotliwości i mocy sonikacji- odkrywa nowy obszar badań, wymagający dalszych eksperymentów. Oprócz półprzewodników, PDA była również łączona z materiałami plazmonicznymi w celu poprawy ich właściwości fotokatalitycznych. Mechanizm odpowiadający za niniejszy efekt nie został jednak dogłębnie zbadany i opisany w literaturze. W związku z tym, tutaj również zsyntezowano kilka nanokompozytów, składających się z nanopręta złota (AuNR) pokrytego powłokami PDA o różnych grubościach. Po wyznaczeniu nanokompozytów z optymalną grubością warstwy PDA (AuNRs/PDA6) przeprowadzono pełne badanie właściwości ich interfejsów. Mianowicie, przeanalizowano ich wydajność i stabilność w reakcji fotodegradacji Rh6G podczas naświetlania lampą UV-VIS i laserem NIR przy różnych gęstościach mocy. Dodatkowo zbadano wzrost temperatury próbek i porównano wszystkie dane eksperymentalne z wynikami teoretycznymi uzyskanymi w programie COMSOL Multiphysics. Ponadto, zachowanie gorących elektronów zbadano za pomocą femtosekundowej spektroskopii absorpcji przejściowej, a produkcję reaktywnych form tlenu analizowano przy użyciu zmiataczy (z ang. scavengers). Ostatecznie nasze wyniki wykazały, że komplementarne połączenie plazmonicznego złota z PDA skutkuje wystąpieniem silnego efektu fototermicznego, w którym PDA zapewnia powolną termalizację, zwiększając wydajność transferu nośników ładunku i redukując szybkość ich rekombinacji. Polydopamine (PDA) is a recently discovered biomimetic polymer with outstanding applications in surface engineering, biomedicine, and environmental remediation. It has been proven to create heterojunctions with several semiconductors, ameliorating their photocatalytic behavior by boosting charge separation and decreasing the recombination rate. Here, PDA was combined with ZnO tetrapods creating a stable composite (ZnOT/PDA) whose interface was studied toward Rh6G degradation. It showed an improved photocatalytic behavior for different organic dye concentrations and a negligible yield decrease for 3 consecutive cycles. Moreover, this photocatalytic behavior was combined with ultrasounds aiming to, by triggering ZnO piezoelectricity, ameliorate the charge separation of the photogenerated charge carriers improving even more the photodegradation. However, it only worked for bare ZnOT, a complex situation where the PDA layer blocks the effect, at the used frequency and sonication power, unveils a new area of study where further steps must be taken. Apart from semiconductors, PDA has also been combined with plasmonic materials to improve their characteristics. However, the mechanism leading to that behavior has not been deeply explored in the literature. Hence, here, several nanocomposites constituted by a gold nanorod (AuNR) covered by different PDA-thickness shells were synthesized. Once the nanocomposites with the optimal PDA layer thickness were discovered (AuNRs/PDA6), they underwent a complete interface study. Their performance and stability towards Rh6G degradation were analyzed when illuminated with a UV-VIS lamp and NIR laser for several power densities. Besides, the temperature increment of the samples was studied and all the experimental data was compared with a theoretical study carried out with COMSOL multiphysics. Moreover, the hot electron behavior was studied by femtosecond transient absorption spectroscopy and the production of reactive oxygen species was analyzed by using scavengers. Finally, our results demonstrated that the combination of the plasmonic properties of Au with the properties of PDA resulted in a strong photo-thermal effect where the PDA provides slow thermalization, enhancing the charge carrier transfer and reducing the recombination rate.
Uwarunkowania i zmienność wybranych procesów eolicznych na obszarze środkowego Spitsbergenu (Dolina Ebby)
(2024) Rymer, Krzysztof; Rachlewicz, Grzegorz. Promotor
W niniejszej pracy przedstawiono wyniki pomiarów tempa depozycji eolicznej dla jednej z dolin polodowcowych położonej na środkowym Spitsbergenie (Dolina Ebby). Badania prowadzone były podczas ośmiu sezonów letnich (2012–2018 i 2022), a także opierają się na datowaniach AMS 14C i OSL osadów niweo-eolicznych i eolicznych. Stosunkowo silne zależności (r2 = 0,71, p = 0,017) zaobserwowano pomiędzy średnią temperaturą powietrza, a wartością średniej depozycji eolicznej, co może wskazywać na kluczowe znaczenie materiału fluwioglacjalnego jako materiału źródłowego. Pomiary wykonane w sezonie letnim 2022 wykazały, że tempo depozycji eolicznej było niskie na początku sezonu, mogło jednak dochodzić do poziomu 25,4 g·m-²·dzień-1 pod koniec sezonu. Tempo depozycji niweo-eolicznej oszacowano dla okresu od XI wieku, poprzez małą epokę lodową, do drugiej połowy XX wieku i wykazano, że ma ono dość stałą wartość 0,05 cm rocznie. Od tego czasu tempo depozycji niweo-eolicznej wzrosło do 0,3 cm rocznie, co może być związane ze wzrostem temperatury powietrza i spowodowanymi tym panarktycznymi zmianami środowiskowymi. Dodatkowo przeprowadzono analizę obtoczenia i zmatowienia ziaren kwarcu (o średnicy 0,8–1,0 mm) zebranych z pułapek eolicznych. Na podstawie uzyskanych wyników można wywnioskować, że świeży materiał jest włączany w obieg z dwóch głównych źródeł – osadów morenowych i rzecznych, a następnie ulega on redystrybucji eolicznej, szczególnie biorąc pod uwagę tunelowy charakter dolin poglacjalnych. This study presents the results of aeolian deposition rates measured and calculated for one of the central Spitsbergen postglacial valleys (Ebba Valley). The results are based on eight summer season field campaigns (2012–2018 and 2022), as well as on AMS 14C and OSL dating of niveo-aeolian and aeolian sediments. Interestingly strong relationships (r2 = 0.71, p = 0.017) between mean air temperature and mean aeolian deposition were observed, possibly indicating the importance of the source material delivered to the valley by glaciofluvial processes. Measurements performed in the summer season 2022 revealed that aeolian deposition rates were low at the start of the season, but peaked at 25.4 g·m-²·day-1 towards the end of the season. Niveo-aeolian deposition rates were estimated for the period since the 11th century, through the Little Ice Age, till the second half of the 20th century and revealed a rather constant value of 0.05 cm per year. Since then, the niveo-aeolian deposition rate has significantly increased and equalled 0.3 cm per year, which may be related to rising air temperatures and associated pan-Arctic environmental changes. Additionally, analysis of rounding and matting of quartz grains (with a diameter of 0.8–1.0 mm) collected from aeolian deposition traps was performed. The results highlights the importance of a fresh sediment supply from two main sources, moraines and rivers, and their subsequent aeolian redistribution, particularly in a wind-channelled valley environment.
Kopule w badaniach relacji zmiennych hydro-meteorologicznych oraz zagrożenia i ryzyka powodziowego w zlewni górnej Nysy Kłodzkiej
(2023) Perz, Adam Edmund; Wrzesiński, Dariusz. Promotor; Budner, Waldemar. Promotor
Problematyka badawcza rozprawy dotyczy zarówno relacji opadów atmosferycznych i odpływów rzecznych w ujęciu średniorocznym, jak i relacji opadów atmosferycznych i przepływów lub stanów wody w analizie zdarzeń ekstremalnych – wezbrań – w kontekście zagrożenia i ryzyka powodziowego. W pracy wykorzystane zostały nie tylko zmienne hydrologiczne, ale także meteorologiczne i ekonomiczne. Obejmują one m.in. przepływ i odpływ rzeczny, parametry fal wezbraniowych, sumy opadów atmosferycznych i potencjalne straty powodziowe. Głównym celem rozprawy jest ustalenie w ujęciu probabilistycznym siły związków i ich zróżnicowania w czasie i przestrzeni między zmiennymi hydrologicznymi, meteorologicznymi oraz ekonomicznymi w zlewni górnej Nysy Kłodzkiej. Pracę doktorską stanowi zbiór czterech artykułów, opublikowanych w recenzowanych czasopismach naukowych z Impact Factor. Przeprowadzone badania dotyczą zarówno kształtowania się najważniejszych elementów bilansu wodnego tego obszaru i formowania jego zasobów wodnych, jak i zagrożenia i ryzyka powodziowego. The research topics included in the dissertation concern both the relationship of precipitation and river runoff in average annual terms, as well as the relationship of precipitation and discharges or water levels in the analysis of extreme events (floods) in the context of flood hazard and risk. Not only hydrological, but also meteorological and economic variables are used in the studies. These include e.g. river discharge and runoff, flood wave parameters, precipitation totals and potential flood losses. The main objective of the dissertation is to determine, in probabilistic terms, the strength of relationships and their differentiation in time and space between hydrological, meteorological and economic variables in the upper Nysa Kłodzka catchment. The doctoral thesis is a collection of four articles published in peer-reviewed scientific journals with Impact Factor. The conducted research concerns both shaping the most important elements of the water balance in that area, formation of its water resources, as well as flood hazard and risk.

Browse

Recent Submissions