Doktoraty (WNoS)

Permanent URI for this collectionhttps://repozytorium.amu.edu.pl/handle/10593/25066

Browse

Now showing 1 - 14 of 14

Architektura sakralna w rejencji poznańskiej Wielkiego Księstwa Poznańskiego w pierwszej połowie XIX w.
(2023) Janiszewska, Ewa; Żuchowski, Tadeusz J. Promotor
Przedmiotem rozprawy jest sakralne budownictwo na terenie rejencji poznańskiej będącej wówczas częścią Prus (48 kościołów, w tym 13 protestanckich i 35 katolickich). Zostało ono ukazane na tle złożonych stosunków narodowościowych, politycznych i wyznaniowych. W pracy zarysowano relacje zachodzące między budowlami obu wyznań i zaproponowano odczytanie ich znaczeń. Badania dowiodły, że ważną rolę odegrali zleceniodawcy i architekci. Ton budownictwu nadawał rząd pruski, sprawujący patronat w całości nad budownictwem ewangelickim i w niewielkiej części nad katolickim. Administracja pruska traktowała architekturę jako narzędzie do unifikacji nowych prowincji i propaństwowej propagandy. Znacząca była w tym zakresie rola Fryderyka Wilhelma III i Fryderyka Wilhelma IV oraz Karla Friedricha Schinkla. W opozycji do działań rządu rozwijał się równolegle patronat katolicki. Sprawowała go patriotycznie nastawiona polska arystokracja, bogata szlachta i duchowieństwo. Szczególną rolę odegrał hrabia Edward Raczyński, zaangażowany finansowo i organizacyjnie w wiele realizacji. Sytuacja w rejencji poznańskiej w porównaniu z innymi prowincjami państwa pruskiego była wyjątkowa. Porównanie z budowlami sakralnymi tych regionów dowodzi też oryginalności dzieł z obszaru rejencji wyrażającej się swobodą wobec narzuconych wzorców. Powstałe tu, niedoceniane do tej pory w większości obiekty, prezentują wysoką klasę artystyczną i wiążą się z głównymi nurtami w architekturze sakralnej ówczesnej Europy. Dysertacja przywraca architekturze sakralnej rejencji poznańskiej właściwe miejsce. The PhD thesis examines sacral architecture in the area of Regierunsbezirk Posen, then part of Prussia (48 churches, including 13 Protestant and 35 Catholic ones). The architecture has been presented within the context of intricate national, political, and religious ties. The dissertation explains the relationships between the buildings of the two confessions and suggests a way of reading their meanings. The research revealed that patrons and architects played an important role in this. The Prussian government set the tone of the construction. It exercised patronage over the Protestant construction in its entirety and had only minority control over the Catholic one. The Prussian government saw architecture as a vehicle for bringing together the new provinces and spreading state propaganda. In this regard, Friedrich Wilhelm III and IV, as well as Karl Friedrich Schinkel, played a significant role. Catholic patronage developed in parallel with the government actions. The exercise of this power was carried out by the patriotic Polish aristocracy, wealthy nobility, and clergy. The count Edward Raczyński, who was involved in numerous realizations both financially and organizationally, played a noteworthy role. The situation in the Regierungsbezirk Posen was different from that in other Prussian provinces. Comparison with the sacral buildings of these regions also proves the originality of the works of this Regierungsbezirk, which are free from imposed patterns. The buildings, which were then constructed and have been largely overlooked, represent a distinguished artistic class and are linked to the main fads in the sacramental architecture of Europe at that time. The dissertation aims to restore the sacral architecture of the Regierungsbezirk Posen to its rightful place.
Kwartety smyczkowe Krzysztofa Meyera. Idea – forma – język
(2023) Wojciechowski, Jerzy Fryderyk; Humięcka-Jakubowska, Justyna. Promotor
Celem badawczym jest dokonanie charakterystyki porównawczej dzieł kwartetowych Meyera, w wyniku której byłoby możliwe uchwycenia ewentualnej ewolucji stylistycznej. Tezą podjętej refleksji naukowej jest możliwość wykazania ewolucji stylistycznej w obrębie gatunku kwartetu smyczkowego uprawianego przez Krzysztofa Meyera – 15 Kwartetów smyczkowych i jedno dzieło o tytule Au-delà d’une absence. Niniejsza dysertacja podzielona jest na wstęp, 3 rozdziały, zakończenie, bibliografię, spis przykładów nutowych i spis zestawień tabelarycznych. Rozdział pierwszy – „Krzysztof Meyer – w drodze do komponowania Kwartetów smyczkowych” – dotyczy sylwetki Meyera, którą wyróżniają wielorakie zainteresowania i aktywności. Drugi rozdział – „Kwartet smyczkowy – historia gatunku i stan badań” – prezentuje rys historyczny badanego gatunku, który kształtował się w kilku ośrodkach europejskich, a następnie był indywidualnie uprawiany przez kompozytorów kolejnych epok. Najbardziej obszerny rozdział trzeci – „Kwartety smyczkowe Krzysztofa Meyera w świetle wyników analiz szczegółowych. Między tradycją, awangardą a indywidualnością” – głównym celem analiz była identyfikacja i opis stosowanej w muzyce kwartetowej Meyera jednostki formotwórczej – motywu rytmicznomelodyczno-harmonicznego. Motyw będący najmniejszą jednostką dzieła wykorzystywany jest przez Meyera na dwa sposoby – jako motyw statyczny i motoryczny. W zależności od relacji między partiami instrumentalnymi każdy z motywów może być prezentowany w Kwartetach w dwóch funkcjach – melodycznej lub akompaniującej – co w jeszcze większym stopniu pozwala twórcy na dokonywanie przekształceń adekwatnych dla stosowanych technik kompozytorskich. Wyniki badań udowodniły, że na przestrzeni kilku dekad pracy kompozytorskiej twórczość kwartetowa Meyera ewoluowała. The research goal is to make a comparative characterization of Meyer's quartet works, as a result of which it would be possible to capture the possible stylistic evolution. The thesis of the undertaken scientific reflection is the possibility of demonstrating stylistic evolution within the string quartet genre practiced by Krzysztof Meyer – 15 String Quartets and one work entitled Audelà d'une absence. This dissertation is divided into an introduction, 3 chapters, a conclusion, a bibliography, a list of musical examples and a list of tables. Chapter one – "Krzysztof Meyer – on his way to composing String Quartets" – concerns Meyer's figure, which is distinguished by multiple interests and activities. The second chapter – "String Quartet - history of the genre and the state of research" – presents the historical outline of the genre under study, that developed in several European centers, and then was individually cultivated by composers of subsequent eras. The most extensive third chapter – "Krzysztof Meyer's String Quartets in the light of the results of detailed analyses. Between tradition, avant-garde and individuality" – the main purpose of analyzes was to identify and describe the form-creating unit used in Meyer's quartet music - the rhythmic-melodic-harmonic motif. The motif, which is the smallest unit of a work, is used by Meyer in two ways - as a static and motor motif. Depending on the relationship between the instrumental parts, each of the motifs can be presented in the Quartets in two functions - melodic or accompaniment - which even more allows the composer to make transformations adequate to the compositional techniques used. The results of the research proved that Meyer's.
Wielkopolskie siedziby Górków herbu Łodzia ok. 1450-1600. Narodziny i rozwój nowożytnej rezydencji w kręgu elity władzy
(2023) Janicka, Katarzyna; Żuchowski, Tadeusz J. Promotor
Ród Górków należał do najznakomitszych reprezentantów elity władzy w Koronie na przełomie wieków średnich i nowożytności. Przez kilka pokoleń kolejni przedstawiciele piastowali najważniejsze urzędy ziemskie w Wielkopolsce (m.in. jako wojewodowie poznańscy i starostowie generalni Wielkopolski). Odzwierciedleniem ich pozycji i prestiżu na arenie międzynarodowej był dziedziczny tytuł hrabiowski Sacri Romanii Imperii. Elementem manifestacji był zbudowany na przestrzeni kilku pokoleń system rezydencjonalny, obejmujący ponad dwadzieścia siedzib (zamków, pałaców i dworów). Skala tego przedsięwzięcia budowlanego nie ma odpowiednika wśród inwestycji magnackich w tym czasie. Zasadniczym celem niniejszej rozprawy, składającej się z siedmiu rozdziałów, trzech ekskursów, pięciu aneksów i bibliografii, jest rekonstrukcja, analiza i interpretacja czterech kluczowych rezydencji rodu w Wielkopolsce: zamków w Kórniku, Szamotułach i Koźminie oraz pałacu w Poznaniu. Każda z nich była, co najmniej raz rozbudowywana w XVI wieku, co czyni je interesującymi z punktu widzenia badania rozwoju nowożytnej „kultury rezydowania”. Zastosowana w rozprawie metodyka badań polega na osadzeniu dzieła architektury w szerokim kontekście politycznym, społecznym, ekonomicznym i kulturowym, co pozwoliło na wpisanie wielkopolskich siedzib rodu Górków w szerszy proces rozwoju polskiej architektury rezydencjonalnej oraz zdefiniowanie „standardów rezydencjonalnych” koronnej elity władzy w XVI wieku. At the turn of the Middle Ages and the Early Modern Era the Górkas belonged to the most powerful and influential families of the Crown of the Kingdon of Poland. For a few generations they represented the top of the power elite (being i.a. Poznań Voivodes and General Starosts of the Great Poland). The family’s significance was strengthened by the title of imperial count granted by the emperor of the Holy Roman Empire. Górkas created a residential system comprised of over 20 seats (castles, palaces and manor houses) – a construction enterprise conducted on an unprecedented scale among the Polish great landowners elite of the time. The PhD thesis, consists of seven chapters, tree excurses, five annexes, and bibliography, aims at reconstructing, analyzing and interpretation the group of four residences of key importance for the Greater Poland region: castles in Kórnik, Koźmin, Szamotuły and the palace in Poznań. Each of them were rebuilt or modernized in the 16th century which makes these objects interesting for residential culture research. The methodology adopted for the dissertation grows out of politically, socially, economically and culturally contextualize the architectural object. Such an approach captures the formal, stylistic and temporal dependencies and allows for defining Górkas’ residences in a broader process of shaping residential architecture in the Crown at the turn of the Middle Ages and Early Modern Era.
Twórczość Aleksandra Zarzyckiego. Inspiracje – gatunki – język muzyczny
(2023) Popielska, Klaudia; Humięcka-Jakubowska, Justyna. Promotor
Przedmiotem niniejszej dysertacji jest twórczość Aleksandra Zarzyckiego (1834-1895) – polskiego kompozytora, wirtuoza fortepianu, działacza kulturowego, pedagoga, a także dyrektora warszawskich instytucji muzycznych (Instytutu Muzycznego, Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego) oraz kierownik chóru i orkiestry katedry św. Jana w Warszawie. Jego spuścizna kompozytorska obejmuje czterdzieści dzieł opusowanych oraz kilkanaście utworów nieopusowanych. Gatunki podejmowane przez Zarzyckiego doskonale oddają tendencję twórczą panującą w polskiej muzyce drugiej połowy XIX wieku, polegającą na znacznej dysproporcji pomiędzy kompozycjami symfonicznymi (które pisywano stosunkowo rzadko) a utworami przeznaczonymi na mniejsze składy, zwłaszcza na fortepian solo. W dorobku Zarzyckiego najwięcej jest pieśni solowych z towarzyszeniem fortepianu, utworów na fortepian solo, a także kilka dzieł kameralnych i symfonicznych. Celem niniejszej pracy jest przywrócenie twórczości Zarzyckiego do obiegu – tak w nauce, jak i praktyce wykonawczej, poprzez ukazanie jej cech i stylistyki – a także popularyzacja tego repertuaru. Niezbędne w realizacji tego celu okazało się umiejscowienie spuścizny Zarzyckiego, ale również i wszelkiej jego działalności, w kontekście epoki. The subject of this dissertation is the work of Aleksander Zarzycki (1834-1895) - a Polish composer, piano virtuoso, cultural activist, teacher, and director of Warsaw music institutions (Music Institute, Warsaw Music Society) and director of the choir and orchestra of the Cathedral of St. Jana in Warsaw. His compositional legacy includes opuses works and a dozen or so non opus number works.The genres undertaken by Zarzycki perfectly reflect the creative tendency prevailing in Polish music of the second half of the 19th century, consisting in a significant disproportion between symphonic compositions (which were written relatively rarely) and works intended for smaller ensembles, especially for solo piano. Zarzycki's output includes mostly solo songs with piano accompaniment, works for solo piano and several chamber and symphonic works. The aim of this work was therefore to bring back Zarzycki's work to circulation – both in science and performance practice, by showing its features and style – as well as to popularize this repertoire. In order to achieve this goal, it was necessary to place Zarzycki's legacy, but also all his activities, in the context of the era
Powojenny spór o architektoniczną tożsamość Finlandii
(2023) Szulc, Katarzyna; Kos, Jerzy S. Promotor
Rozprawa doktorska koncentruje się na analizie historycznej i porównawczej trzech głównych placów Helsinek: Senackim, Kolejowym i Obywatelskim. Ich lokalizacja, forma i otaczająca zabudowa dokumentują główne fazy rozwoju architektury Finlandii. Powstanie placów oraz ich wyraz architektoniczny jest związany z zasadniczymi etapami politycznych dziejów podległego Rosji Wielkiego Księstwa Finlandii oraz powstałej w roku 1917 Republiki Fińskiej. Senaatintori reprezentuje kosmopolityczny, późny europejski neoklasycyzm. Rautatientori pod względem architektonicznym jest wyrazem zarówno typowego dla XIX stulecia historyzmu, jak i przestrzenią, w której rozpoczął się proces kształtowania nowych tendencji stylowych o charakterze narodowym. Tworzony od lat 1920-tych Kansalaistori łączy kilka okresów architektury fińskiej, stanowiąc jej nadal otwarty etap. Wybór tych placów jako obiektu badań jest uzasadniony nie tylko względami stylowo-architektonicznymi. Są one bowiem nie tylko fizycznymi przestrzeniami miasta, ale także miejscami koncentracji idei - politycznych, artystycznych, kulturowych i narodowych. Plac Senacki wyznacza nowy początek Helsinek, które w 1812 roku zostały nobilitowane do rangi stolicy Wielkiego Księstwa Finlandii. Plac Kolejowy stanowi symbol dynamicznego rozwoju miasta i zapowiada narodziny nowoczesnej cywilizacji. Natomiast plac Obywatelski jest wizytówką niepodległego kraju, miejscem pretendującym do głównego centrum politycznego, administracyjnego, edukacyjnego i kulturalnego współczesnej Finlandii. Uważam, żete trzy przestrzenie miejskie wraz z otaczającą je architekturą, są najpełniejszym odbiciem treści politycznych i konceptów artystycznych, które towarzyszyły narodzinom współczesnej Finlandii i kreowaniu jej tożsamości kulturowej oraz narodowej. This dissertation focuses on the historical and comparative analysis of three main squares in Helsinki: Senaatintori (Senate Square), Rautatientori (Railway Square), and Kansalaistori (Citizens' Square). Their localization, form and surrounding buildings document the major phasesof the development of architecture in Finland. The creation of these squares and their architectural expression, is associated with the fundamental stages of the political history of the Grand Duchy of Finland, which was a part of the Russian Empire and the Republic of Finland, established in 1917. Senaatintori represents cosmopolitan, late European Neoclassicism. In terms of architecture, Rautatientori is an expression of the typical of 19thcentury historicism, as well as an example of National Romaticism. Kansalaistori combines several periods of Finnish architecture and has been in a process of building from 1920s, and it still continues. I did not choose these squares only because of their architecture or styles, or because they are significant physical spaces of the city, but because they are important clusters of political, artistic, cultural and national ideas. Senaatintori marks a new beginning for Helsinki, when becoming the capital of the Grand Duchy of Finland in 1812. Rautatientori is a symbol of the dynamic development of the city and heralds the birth of the modern civilization, whereas the Kansalaistori is a sign of an independent country, a place that could become the main political, administrative, educational and cultural center of modern Finland. I believe that these three urban spaces along with the architecture around them, are the most complete reflection of the political content and artistic concepts that accompanied the birth of modern Finland and the creation of its cultural and national identity.
,,Ja i AlDS". Artystyczne i wystawiennicze praktyki emancypacyjne w Polsce w czasach transformacji
(2023) Kempińska, Luiza; Jakubowska, Agata. Promotor
Przedmiotem rozprawy doktorskiej są artystyczne i wystawiennicze praktyki wokół HIV i AIDS podejmowane w Polsce w latach dziewięćdziesiątych XX w. Jej celem jest przebadanie emancypacyjnej potencjalności działań artystycznych i wystawienniczych w odniesieniu do kształtującego się w czasach transformacji ustrojowej systemu norm. Analiza tych działań jest ukierunkowana na sposoby problematyzowania przez nie normatywności kształtującej się wraz z nowym ładem politycznym. Przywoływane są najwcześniejsze ekspozycje sztuki dotyczącej HIV i AIDS zorganizowane. W Polsce - wystawa Piotra Nathana i Huntera Reynoldsa otwarta w warszawskiej galerii Dziekanka w 1991 roku oraz pokaz 5000 sztuk Antoniego Grabowskiego z warszawskiej galerii Appendix z 1992 roku. Głównym przedmiotem analizy jest wystawa Ja i AIDS, zorganizowana w 1996 roku przez osoby związane z pracownią prowadzoną przez Grzegorza Kowalskiego na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Była to pierwsza W Polsce wystawa zbiorowa dotycząca problematyki HIV i AIDS. Działania artystyczne i wystawiennicze wokół HIV i AIDS rozpatrywane są przy wykorzystaniu teorii rozwijanej przez Michela de Ceteau: jako praktyki emancypacyjne. Przyjmowana w analizach perspektywa czerpie również z pojęć narratologicznych wypracowanych przez Mieke Bal. Kategoria narracji dotyczy w tym ujęciu zarówno języka, tekstu mówionego i pisanego, jak i innych mediów: realizacji artystycznych, ich aranżacji czy reIacji pomiędzy zaprezentowanym i pracami a architekturą. Narratologiczna koncepcja wystawy jako aktu wypowiedzi zostaje rozszerzona o namysł nad pozycją mówiącego podmiotu, a także nad relacyjnością i kontekstem ekspozycji.
Wielkie retabula snycerskie w Wielkopolsce doby Wazów
(2023) Podmostko-Kłos, Adriana; Żuchowski, Tadeusz J. Promotor
Przedmiotem rozprawy są tzw. wielkie drewniane nastawy ołtarzowe, wykonane do kościołów katolickich na terenie Wielkopolski w latach 1580–1660, gdzie w stosunkowo krótkim czasie powstały liczne retabula o bogatej oprawie dekoracyjnej. Zasadniczym problemem, który został omówiony była kwestia ich odrębności. Przeprowadzone badania koncentrowały się na trzech obszarach: zleceniodawcy, wykonawcy oraz specyfika omawianych prac. Z przeprowadzonych badań wynika, że za zleceniami stały wykształcone (zwykle przez jezuitów) nowe, katolickie elity, którym zależało na budowaniu prestiżu, pozycji rodu, zamanifestowaniu religijności, a tym samym lojalności wobec władcy. Istotną rolę odegrał ród Opalińskich oraz osoby z nim związane. Wielkopolska była w XVI w. obszarem o słabym potencjale rzeźbiarskim. Realizacja zleceń była możliwa dzięki pojawieniu się na tym terenie rzeźbiarzy, głównie z niemieckich terenów objętych wojną trzydziestoletnią. Wnieśli oni do miejscowej snycerki nowe praktyki. Wielkopolskie retabula wyróżnia rzeźbiarska dekoracyjność ornamentalna, w szczególności w partiach uszaków oraz wczesne zastosowanie ornamentu chrząstkowo-małżowinowego. Porównanie z nastawami z regionów ościennych dowodzi oryginalności rozwiązań wielkopolskich. Dysertacja buduje nowy obraz snycerki na terenach Rzeczypospolitej tego czasu i przywraca należne miejsce rzeźbie ołtarzowej z Wielkopolski.
Od Klahrów do Thammów – modele funkcjonowania rodzinnych przedsiębiorstw rzeźbiarskich w Kotlinie Kłodzkiej i na Śląsku w XVIII-XX w.
(2023) Gernat, Jacek; Żuchowski, Tadeusz J. Promotor
Przedmiotem rozprawy jest funkcjonowanie rodzinnych przedsiębiorstw rzeźbiarskich w regionie Kotliny Kłodzkiej od XVIII do XX w. Zagadnienie jest rozpatrywane na przykładzie trzech rodzin artystycznych Klahrów, Kutzerów i Thammów, których członkowie czynni byli we wspomnianym okresie na zbliżonym obszarze obejmującym historyczne Hrabstwo Kłodzkie i przylegające doń tereny Śląska (po 1742 r. dotyczy to zarówno jego pruskiej, jak i austriackiej części), a w niektórych przypadkach także północnych Moraw. Przedmiotowe zagadnienia rozprawy koncentrują się wokół trzech obszarów problemowych: indywidualnych karier artystycznych członków rodzin, organizacji pracy warsztatowej oraz artystycznej produkcji omawianych atelier, z uwzględnieniem problemu zleceniodawców-klientów rzeźbiarzy. Omawiane rody zbudowały model warsztatu funkcjonującego w oparciu o strukturę pokoleniową, z wybijającą się osobowością twórczą założyciela, w której kierowanie pracownią przechodziło na wskazanego przez założyciela potomka, a pozostali członkowie rodziny pracowali w niej, lub zakładali własne, działające równolegle do rodzinnego przedsiębiorstwa. Mimo tego jedni i drudzy kontynuowali formułę rzeźbiarską przodka, nie osiągając jednak porównywalnej z nim pozycji zawodowej i artystycznej. Analizowane w rozprawie warsztaty rzeźbiarskie łączy ponadto szczególny stosunek do tradycji rzeźbiarskiej regionu.
Rzeźba w perspektywie egzystencjalno hermeneutycznej nauki o sztuce. Studium teoretyczno-analityczne
(2022) Skierski, Marcel; Bryl, Mariusz. Promotor
Praca skupia się na sformułowaniu podstawowych kategorii analitycznych rzeźby w ujęciu egzystencjalno-hermeneutycznej nauki o sztuce. Na podstawie wypracowanych kategorii autor przeprowadza analizy reprezentatywnych rzeźb wybranych epok artystycznych.
Modalności dzieł motetowych kompozytorów polskich XVI wieku
(2021) Wysocki, Michał; Wieczorek, Ryszard. Promotor
Dzieła motetowe kompozytorów polskich XVI wieku nie były do tej pory badane pod kątem oddziaływania nań norm modalnych wywiedzionych z szesnastowiecznej teorii muzyki. Pojęcie „modalność” zastosowane w tytule rozprawy rozumiane jest tu jako element tonalności muzyki renesansu związany z ówczesną teorią modalną i tradycyjnymi kategoriami modalnymi. W rozprawie zbadano oddziaływanie norm modalnych w procesie kompozytorskim polskich twórców z wykorzystaniem metody opartej na koncepcji modalności Bernharda Meiera, zmodyfikowanej w związku z tezami formułowanymi przez Harolda S. Powersa. Rozprawa zawiera omówienie aktualnego stanu badań nad modalnością renesansową, przedstawienie głównych zapatrywań Harolda Powersa na jej rolę w muzyce XVI stulecia i rozwiniętej przez niego koncepcji typów tonalnych (tonal types), a także wyjaśnienie przyjętych założeń i metody. Zasadniczą część pracy stanowią analizy kompozycji motetowych Jerzego Libana, Sebastiana z Felsztyna, Wacława z Szamotuł, Tomasza z Szadka, Walentego Gawary i Marcina Paligona. Dzieła te zostały przebadane w ramach kilku aspektów modalnie relewantnych, m.in. właściwości cantus firmus, typu tonalnego, kształtowania exordium, ductus melodycznego oraz planu kadencyjnego.
„Słuchane na ostro”. Andrzej Chłopecki jako muzykolog, krytyk, radiowiec i promotor nowej muzyki
(2020) Nowicka-Ciecierska, Magdalena; Gmys, Marcin. Promotor
Andrzej Chłopecki (1950–2012) był pierwszoplanową postacią polskiej krytyki muzycznej ostatnich kilku dekad. Jego recenzje i felietony wyznaczyły kształt polskiej krytyki muzycznej, sytuując go w gronie jej najwybitniejszych przedstawicieli, takich jak Stefan Kisielewski, Zygmunt Mycielski, Jan Weber czy Bohdan Pociej. Działalność Chłopeckiego obejmowała, obok szeroko rozumianej krytyki muzycznej, przede wszystkim prowadzenie autorskich audycji w Programie 2 Polskiego Radia, ale także pracę naukową i dydaktykę akademicką oraz członkostwo w radzie programowej festiwalu „Warszawska Jesień” oraz w wielu innych organizacjach muzycznych. Chłopecki podejmował także aktywne działania w zakresie promowania twórczości polskiej w kraju i poza jego granicami, tym samym przyczyniając się do powstania wielu ważnych utworów wpływających na obraz polskiej muzyki współczesnej i ich prezentacje o zasięgu międzynarodowym. Niniejsza praca jest pierwszą monografią poświęconą postaci Andrzeja Chłopeckiego. Pierwsza część pracy prezentuje biografię twórczą Chłopeckiego w czterech obszarach: jako muzykologa, krytyka, radiowca i promotora nowej muzyki. Druga, najbardziej rozbudowana część rozprawy, dotyczy jego twórczości jako krytyka i muzykologa. Publicystyka została potraktowana jako najbardziej twórczy obszar działalności Chłopeckiego jako krytyka, dlatego omówieniu podlega zarówno tematyka tej grupy tekstów podzielona na zagadnienia, takie jak funkcjonowanie muzyki w obiegu publicznym, jej historia i estetyka, kicz, krytyka muzyczna, jak i ich ukształtowanie językowe, a poprzedza ją rozdział dotyczący felietonu jako gatunku oraz felietonu muzycznego. W części poświęconej twórczości Chłopeckiego jako muzykologa omówione zostały jego eseje poświęcone problemom estetyki muzyki współczesnej, które poprzedza wprowadzenie do problematyki narracji historycznej dotyczącej muzyki XX wieku, a także jego praca doktorska o życiu i twórczości Albana Berga. Opracowanie takiego zagadnienia wymagało zastosowania interdyscyplinarnych metod badawczych. Ze względu na koncentrację na wybranych aspektach życia Chłopeckiego, to jest jego działalności zawodowej, pierwszą część pracy zaliczyć można do biografii tematycznej. Drugą część rozprawy cechuje pluralizm metod – analiza retoryczna tekstów krytyka jest typowa dla prac polonistycznych, ich interpretacja natomiast wymusiła sięgnięcie do różnych propozycji metodologicznych właściwych krytycznej analizie dyskursu sytuującego się pomiędzy historią, estetyką i socjologią muzyki.
Twórczość religijna Josepha Ignatza Schnabla w kontekście przemian stylistycznych muzyki przełomu XVIII i XIX wieku
(2019) Urban, Mariusz; Golianek, Ryszard Daniel. Promotor
Przedmiot rozprawy stanowi twórczość muzyczna niemieckiego kompozytora, dyrygenta i pedagoga, Josepha Ignatza Schnabla (1767-1831), przez szereg lat piastującego stanowisko kapelmistrza katedry św. Jana we Wrocławiu. Z uwagi na fakt, że znakomitą większość dorobku artystycznego Schnabla stanowią wokalno-instrumentalne utwory liturgiczne, w pracy skupiono się głównie na problematyce dotyczącej tego obszaru. Analizie muzykologicznej poddano większość dzieł wrocławskiego kapelmistrza, zachowanych w licznych kolekcjach krajowych w postaci przekazów rękopiśmiennych i drukowanych. Oceny tegoż repertuaru dokonano mając na uwadze zarówno proces dokonujących się przemian stylistycznych w muzyce europejskiej przełomu XVIII i XIX wieku, jak i obowiązujące wówczas zalecenia Kościoła katolickiego dotyczące muzyki liturgicznej. Dla przedstawienia obiektywnego kontekstu historycznego oba te zagadnienia omówione zostały w osobnych rozdziałach teoretycznych. Przy formułowaniu wniosków wysuwanych pod kątem twórczości muzycznej Schnabla uwzględniono także szereg historycznych źródeł literackich, w których była ona charakteryzowana. W świetle przeprowadzonych badań można stwierdzić, że kompozycje religijne autora cechują się znacznymi walorami artystycznymi, przy czym o ich wartości w głównej mierze decyduje wierność autora ideałom muzyki kościelnej (Kirchenmusik).
Graeco opere w strategii politycznej króla Władysława Jagiełły
(2019) Walkowiak, Marcin; Żuchowski, Tadeusz J. Promotor
Przedmiotem mojej rozprawy doktorskiej jest grupa malowideł ściennych wykonanych z inicjatywy króla polskiego Władysława II Jagiełły, określanych przez kronikarza Jana Długosza terminami graeco opere, pictura graeca lub sculptura graeca. Dekoracje takie dotrwały do naszych czasów – w różnym stanie zachowania – w czterech miejscach: w kaplicy Trójcy Świętej w Lublinie, w kolegiacie w Wiślicy, w katedrze w Sandomierzu i w kaplicy Mariackiej katedry w Krakowie. O kilku innych wiemy jedynie ze źródeł. Cechą charakterystyczną tych realizacji jest połączenie bizantyńskiego programu ikonograficznego z architekturą wnętrz gotyckich. Mimo prowadzonych od przeszło 150 lat badań, nie są jasne przyczyny i znaczenie ideowe powstania tej oryginalnej syntezy artystycznej. W nauce upowszechniła się teza o prywatnych, estetycznych upodobaniach króla Władysława Jagiełły do malarstwa bizantyńsko-ruskiego. Nie zgadzam się z tą tezą. Zazwyczaj w średniowieczu powstające pod patronatem monarchów realizacje artystyczne, były istotną częścią komunikowania ich programów politycznych, dlaczego w tym przypadku miałoby być inaczej? Rezultaty badań prowadzą mnie do konkluzji, że wprowadzenie malowideł graeco opere do wnętrz obiektów szczególnie ważnych na polityczno-religijnej mapie Królestwa Polskiego, było elementem strategii prezentacji królewskiej władzy i majestatu Władysława Jagiełły. Kreowano w ten sposób wizerunek sukcesora dynastii Piastów, i głowy państwa, które tak jak przez wieki Bizancjum, jest „tarczą” i „przedmurzem” chrześcijańskiego świata.
Amerykański modernizm w świetle recepcji prac Georgii O’Keeffe
(2019) Rosiejka, Karolina Anna; Jakubowska, Agata. Promotor
Przedmiotem niniejszej pracy jest dyskurs o amerykańskim modernizmie, funkcjonujący w obrębie krytycznej recepcji prac amerykańskiej abstrakcjonistki Georgii O’Keeffe w latach dwudziestych XX wieku. Jej celem jest refleksja nad wpływem rozumienia sztuki O’Keeffe, jako nietypowej kobiecej uczestniczki ówczesnej zmaskulinizowanej rzeczywistości, na formułowanie przez krytykę artystyczną poglądów o nowoczesności Stanów Zjednoczonych. Zamierzeniem tej pracy jest także rewizja poglądów na temat funkcjonowania malarki w rzeczywistości artystycznej i miejsca w niej jej prac. W pracy wykorzystywana jest teorię działania komunikacyjnego Jürgena Habermasa oraz model analizy tekstów Ruth Wodak. Przeprowadzone analizy, pokazują że wątek płci żywo wpływał na formowanie się dyskursu o amerykańskiej nowoczesności. Był on rozwijany na płaszczyźnie dyskursywnej, za sprawą namysłu nad źródłami nowoczesnej amerykańskiej tożsamości i dyskusji o sposobach oddziaływania nowej sztuki. Zjawisko amerykańskiego modernizmu kształtowały także fenomeny pozadyskursywne: imigracja do Stanów Zjednoczonych, fascynacja psychoanalizą i polityczne równouprawnienie kobiet. Obraz kobiecości, wyłaniający się z przeprowadzonych analiz jest obrazem zanurzonym w stereotypach. Fetyszyzowana była zdolność kobiet do wydawania na świat potomstwa, delikatność, subtelność czy umiejętność łączenia elementów o przeciwstawnej naturze. Kobiecość O’Keeffe traktowana była przez piszących pozytywnie, co przeczy ustaleniom badaczek zajmujących się recepcją prac O’Keeffe. Żeńskość służy wskazaniu pozytywnych walorów sztuki kobiety i obaleniu zastanych przez piszących negatywnych konotacji wobec tego co kobiece.

Browse

Recent Submissions