Przegląd Politologiczny, 2022, nr 1
Permanent URI for this collectionhttps://repozytorium.amu.edu.pl/handle/10593/26799
Browse
Recent Submissions
Item Kierunek chiński w paradyplomacji polskich regionów i miast(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2022) Modzelewski, Wojciech TomaszAktywność zagraniczna (paradyplomacja) samorządów terytorialnych jest jednym z elementów polskiej polityki zagranicznej oraz jednym z wymiarów współczesnych stosunków międzynarodowych. Artykuł prezentuje rezultaty badań współpracy polskich samorządów z Chinami, które są najczęściej wybieranym kierunkiem spośród wszystkich państw pozaeuropejskich.Item Chiny jako aktor bezpieczeństwa w Afryce(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2022) Kaczmarek, FilipHistorycznymi aktorami bezpieczeństwa w Afryce były mocarstwa kolonialne, a po okresie dekolonizacji, wiodące mocarstwa dwubiegunowego świata. Trzecim aktorem, mającym wpływ na bezpieczeństwo części Afryki stają się Chiny. Pytania badawcze, które postawiono to: jaką rolę odgrywają Chiny w zakresie bezpieczeństwa w Afryce i jak zmienia się rola Chin w tym zakresie? Zastosowane metody badawcze to analiza dokumentów i analiza statystyczna. Zakres przedmiotowy analizy obejmował wielostronne chińskie misje pokojowe; chińskie wsparcie finansowe dla instytucji panafrykańskich i regionalnych, działających na rzecz bezpieczeństwa; bazy i ćwiczenia wojskowe Chin w Afryce; eksport broni i technologii; aktywność sektora prywatnych firm ochroniarskich oraz chińską narrację dotyczącą tego fragmentu współpracy międzynarodowej. Wnioski, wynikające z badań, wskazują że polityka bezpieczeństwa Chin ulegała istotnym zmianom, co wpływa na ich rolę jako aktora bezpieczeństwa m.in. w Afryce. Istotą zmian w polityce Chin jest odejście od zasady nieingerowania i przyjęcie zasady ograniczonego zaangażowania. W rezultacie Chiny nie zostały głównym aktorem bezpieczeństwa w Afryce, ale stały się jednym z aktorów bezpieczeństwa w tym regionie.Item Theoretical and philosophical aspects of special powers of a political community with regard to counter terrorism security(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2022) Rosicki, RemigiuszThe material scope of the analysis undertaken in the text covers the issues concerned with the relationship between two goods. Between the good constituted by community security on the one hand, and the good vested in the power to apply special measures falling within necessary defence and the state of higher necessity. The problem of the relationship between two goods, e.g. a conflict between two goods, can be observed in the competition between the common good and the good of the individual. A similar relation can be noted in the process of derogation from the obligations upon the contemporary political community as regards protection of life and other individual rights and freedoms. Special cases of the conflict between goods include the admissibility of the use of force, violence or restriction of individual freedom. Undoubtedly, situations in which individuals or groups are subjected to torture or have their life taken serve as the most extreme examples of violence use by the political community. All kinds of surveillance measures used by state institutions should be reckoned among the examples concerned with interference in individuals’ private lives. The main purpose of the analysis contained in the text is to present all manner of argumentation concerned with the possibility of applying special measures within or outside the bounds of necessary defence and the state of higher necessity by the political community. In order to elaborate the objective scope of the analysis, the following research questions have been formulated in the text: (1) To what extent is it possible, within the limits of the law and per analogiam to the individual’s adequate actions, for the political community to apply special measures (necessary defence or the state of higher necessity) with the aim of providing security (and in particular counter terrorism security) for itself?, (2) To what extent is it possible, outside the limits of the law and per analogiam to the individual’s adequate actions, for the political community to apply special measures (necessary defence or the state of higher necessity) with the aim of providing security (and in particular counter terrorism security) for itself? The presented analysis is chiefly an overview of a conceptual character with regard to the presentation of the issues concerned with the relationship between such goods as security and special powers of a political community. For the presentation of the legal aspects of this issue textual, functional and systemic interpretations have been applied. Next to the individual kinds of legal interpretation, in the course of argumentation a theoretical reflection on the law is used. The conceptual approach to the title problem makes use of argumentation per analogiam to appropriate actions by an individual when faced with a direct threat, and specified in the provisions of the Polish criminal law – necessary defence and the state of higher necessity.Item Polska pomoc rozwojowa w Republice Mołdawii jako przykład inwestycyjnych działań uzupełniających w państwie niestabilnym(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2022) Sikora-Gaca, MałgorzataPolską pomoc rozwojową dla Republiki Mołdawii można określić mianem inwestycyjnych działań uzupełniających. Celem artykułu jest oszacowanie jej wielkości i scharakteryzowanie poszczególnych projektów. Poruszana problematyka dotyczy również sposobu wdrażania środków pomocowych, w tym charakterystyki modeli funkcjonowania projektodawców i systemowego podejścia do poszczególnych grantów. Zakres pola badawczego obejmuje lata 2008–2018, a więc cezurę czasową, dla której zebrano materiał źródłowy. W artykule wykorzystano dwie metody badawcze: analizy statystycznej i analizy formalno-prawnej. Postawiono następujące pytania badawcze: jaki jest szczegółowy zakres wdrażania polskiej pomocy rozwojowej w Mołdawii? Jakie modele funkcjonowania projektodawców w zakresie ODA wykształtowały się w Republice? Jakie typy projektów finansowano w ramach ODA w Mołdawii po 2004 r.? Republika Mołdawii pod względem inwestycyjnym jest terenem specyficznym. Realizowane tu projekty odbiegają od wyobrażenia europejskiego, skoncentrowanego wokół przemysłu 4.0 zmierzającego do wdrażania w gospodarce procesów automatyzacji, robotyzacji i zaawansowanych technologii. Większość grantów wdrażanych na trenie Republiki dotyczy tymczasem podstawowych potrzeb o charakterze politycznym, społecznym i gospodarczym. Ich realizacja jest źródłem postępu we wskazanych trzech obszarach, bowiem w wielu przypadkach skoncentrowana jest na zapewnianiu podstawowych potrzeb życiowych. Jeśli nawet kwoty udzielanej przez Polskę pomocy nie są wysokie, to za decydujący należy uznać sam fakt zrealizowania określonej inwestycji.Item Indeksy demokracji i stan zaawansowania ich rozwoju dla pomiaru jakości demokracji na poziomie lokalnym(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2022) Andrzejewski, SzymonJak mierzyć demokrację? Jak ocenić, czy jeden ustrój demokratyczny jest bardziej demokratyczny od innego i na jakiej podstawie to stwierdzić? Pomiary jakości demokracji na poziomie państw istnieją już od 1946 roku, a na ich podstawie powstawały indeksy demokracji jak np. Freedom House, Polity IV, czy też Varieties of Democracy. Poza poziomem państw jest zdecydowanie mniej narzędzi tego typu, a istniejące – jak np. Local Autonomy Index – nie dotyczą bezpośrednio miast. Poniższy artykuł stawia tezę, że indeks demokracji na poziomie lokalnym jest potrzebny dla rzetelnej analizy jakości demokracji w polskich gminach i miastach. Przeanalizowano w nim dotychczasowe doświadczenia w mierzeniu jakości demokracji na poziomie miast, kierując się podejściem w duchu instytucjonalnym. Następnie omówiono przykłady lokalnych indeksów demokratycznych np. The Civic Index z USA, i najnowszą propozycję indeksu demokratycznego dla miast portugalskich. W zakończeniu zaproponowano zarys metodyki do mierzenia demokracji na poziomie miast w Polsce.Item Śródlądowe punkty tankowania LNG w polityce energetycznej Unii Europejskiej(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2022) Skarżyński, MirosławZaplecze importowe skroplonego gazu ziemnego w portach morskich państw członkowskich UE jest dobrze rozwinięte. Dostawy LNG zwiększają bezpieczeństwo energetyczne. Gaz ziemny podczas spalania powoduje mniejsze zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego niż ropopochodne paliwa płynne. Rozszerzenie stosowania LNG poprawi bezpieczeństwo ekologiczne, dlatego rozważania skupiono na śródlądowej infrastrukturze skroplonego gazu ziemnego. Postawiono dwa pytania badawcze: czy UE dąży do wdrożenia LNG jako paliwa silnikowego w żegludze śródlądowej, czy buduje się punkty tankowania LNG w portach śródlądowych? Do rozwiązania problemów badawczych zastosowano metodę analizy oraz syntezy. W artykule określono determinanty rozwoju unijnej infrastruktury paliw alternatywnych. Zwrócono uwagę na konsekwencje środowiskowe intensywnego wykorzystywania transportu w różnych działach gospodarki. Wykazano konieczność zastąpienia wysokoemisyjnych środków przewozowych niskoemisyjnymi, któremu musi towarzyszyć tworzenie sieci punktów tankowania LNG. Scharakteryzowano strukturę punktu tankowania i system dystrybucji skroplonego gazu ziemnego. Przybliżono obecne wymagania konstrukcyjne siłowni statków żeglugi śródlądowej oraz bunkrowania LNG w portach rzecznych. Przestudiowano przypadek implementacji ciekłego gazu ziemnego do transportu śródlądowego na Renie i Dunaju. W podsumowaniu wnioskowano o przyspieszenie procesu tworzenia unijnej infrastruktury LNG warunkującej rozwój niskoemisyjnej żeglugi śródlądowej.Item The Nagorno-Karabakh war of 2020 and the change of the regional status quo(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2022) Hayrapetyan, LilitThe article aims to determine how the change in the status quo in the aftermath of the Karabakh war in 2020 influenced Russia’s position in the region. It strives to answer the question of how this change impacted the geopolitical power balance for Russia. The author used the historical events’ analysis method as well as examined both official information and the opinions of independent experts before attempting to make the most important provisions by comparing, contrasting and analysing these frequently diametrically opposed forecasts and opinions. The author argues that, contrary to some speculations, the situation might have changed not in favour of Russia in the longer run. The Karabakh war of 2020 highlighted the competition between regional powers, including Turkey, in the region and beyond. As a result of the war of 2020, Russia was able to station its peacekeepers in Nagorno-Karabakh but also had to count with Turkey’s substantial influence over the region, which has a tendency to expand to Central Asia and Northern Caucasus. To withstand the regional competition Moscow has charted a policy to foster economic cooperation projects between warring states, to enhance internal cohesion in this post-USSR territory under its guidance. This will allow Russia to transform the South Caucasus into a more or less stable region that will be its buffer belt, with guaranteed non-hostile regimes.Item Konstytucjonalizacja opozycji w systemach politycznych państw europejskich(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2022) Matuszek, KrzysztofW literaturze politologicznej wyróżnia się dwie formy instytucjonalizacji opozycji – instytucjonalizację polityczną (pośrednią) i instytucjonalizację prawnoustrojową (bezpośrednią). Pierwsza opiera się na założeniu, że opozycja stanowi nieodłączny element systemu politycznego, co wynika z podstawowych zasad konstytucyjnych, katalogu praw obywatelskich czy przepisów prawa wyborczego, natomiast druga polega na zamieszczeniu sformułowania nawiązującego do „opozycji” w konkretnym akcie prawnym: uchwale, ustawie bądź konstytucji. Niniejszy artykuł koncentruje się właśnie na tej drugiej formie instytucjonalizacji opozycji, a ściślej mówiąc, na jej konstytucjonalizacji. Celem autora opracowania było bowiem zbadanie skali tego zjawiska w systemach politycznych państw europejskich, jak również przedstawienie kontekstu, w jakim ustrojodawcy nawiązują w treści konstytucji do „opozycji”, i jakie występują różnice w tym zakresie. Analiza objęła konstytucje wszystkich europejskich państw, w związku z czym badania zachowały charakter całościowy. Wśród wykorzystanych metod znalazły się: metoda analizy treści i metoda porównawcza, a na bazę źródłową – oprócz konstytucji – złożyły się: monografie, opracowania zbiorowe, artykuły naukowe oraz inne akty prawne. Badania wykazały, że konstytucjonalizacja opozycji politycznej jest w Europie zjawiskiem rzadkim, obejmującym jedynie kilka państw. Te zaś, które się na to zdecydowały, różnią zastosowane w tym celu metody i rozwiązania.