Odzież ludowa na pograniczu polsko-słowackim w świetle badań atlasowych - wybrane elementy
Loading...
Date
2009
Advisor
Editor
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Uniwersytet Śląski, Uniwersytet Wrocławski
Title alternative
Abstract
Tereny pogranicza polsko-słowackiego to obszar leżący po obu stronach granicy, długości 541 kilometrów, obejmujące tereny górskie, zamieszkałe przez ludność zaliczaną do kilkunastu mniejszych grup etnograficznych, z których każda wykształciła charakterystyczny typ stroju. Celem referatu było zaprezentowanie zróżnicowania wybranych elementów odzieży ludowej na pograniczu polsko-słowackim na podstawie materiałów Polskiego atlasu etnograficznego oraz Etnografický’ego atlasu Slovenska. Odzież ludowa z terenów góralszczyzny zaliczana jest przez badaczy do najbardziej archaicznych, co widoczne jest zwłaszcza w kroju i sposobie zdobnictwa. Materiał zebrany i prezentowany w EAS pochodzi z 250 punktów badawczych, rozlokowanych na terenie całej Słowacji. Zagadnienia dotyczące wytwórstwa zaprezentowane zostały na 7 mapach, a elementy odzieży męskiej i kobiecej na 35 mapach, których uzupełnieniem są opisy oraz ryciny. Materiał zebrany i prezentowany w PAE pochodzi z 338 punktów badawczych, wytypowanych na podstawie wybranych kryteriów, rozlokowanych na terenie całej Polski. Drukiem ukazało się 6 map, kolejnych 9 gotowych map nie zdążyło się ukazać drukiem. Dla celów porównawczych wybranych zostało kilka elementów odzieży: chamełka, ciasnocha i długa koszula spodnia, kobieca koszula i spódnica, męskie nakrycia głowy, męska koszula i spodnie, okrycia wierzchnie i buty. Wnioskiem, który nasuwa się samoistnie jest fakt, iż wybrany obszar badawczy, stanowił w przeszłości jedno wspólne terytorium góralszczyzny. W pełni potwierdzają to materiały atlasowe, gdyż poszczególne grupy ludności nosiły ten sam typ stroju. Po obu stronach pogranicza funkcjonowały bowiem identyczne w formie i kroju, a różne w zdobnictwie rodzaje odzieży. Wynikało to niewątpliwie z determinant klimatycznych, geograficznych, jak i kulturowych. Był to zawsze obszar wspólnych szlaków komunikacyjnych – zarówno ludzi, jak i surowców, stąd pojawiają się tu podobne rozwiązania.
Description
Sponsor
Keywords
odzież ludowa, strój ludowy, pogranicze, Słowacja, Polska, atlas etnograficzny, Orawa, Spisz, Łemkowszczyzna, góralszczyzna, Karpaty, ubiór ludowy
Citation
Brzezińska, Anna W. [wspólnie z: Justyna Słomska-Nowak], Czy i jak badać dziś strój ludowy?, w: Etnologiczne i antropologiczne obrazy świata – konteksty i interpretacje. Prace ofiarowane Profesorowi Zygmuntowi Kłodnickiemu w 70. rocznicę urodzin, red. Halina Rusek, Agnieszka Pieńczak, Cieszyn-Katowice: Uniwersytet Śląski w Katowicach, 2011, s. 62-74, bibl., fot., nota o autorach. ISBN 978-83-60431-62-7
ISBN
978-83-87266-77-6