Artykuły naukowe (WH)

Permanent URI for this collectionhttps://repozytorium.amu.edu.pl/handle/10593/66

Browse

Recent Submissions

Now showing 1 - 20 of 194
  • Item
    Szeregi czasowe jako struktura danych opisująca zmienność w czasie. Wyzwania, perspektywy i komputerowo wspomagane metody badawcze.
    (Polska Akademia Nauk, 2024-12-12) Werner, Wiktor
    Artykuł ukazuje zagadnienie wykorzystywania szeregów czasowych w badaniach historycznych. Zaprezentowana została w nim specyfika tego typu danych, jego wykorzystanie w badaniach z historii gospodarczej i nad świadomością historyczną. Częścią artykułu jest prezentacja wyników badań , w których wykorzystywane są dane dotyczące historii wyszukiwań internetowych ukazane w postaci szeregu czasowego. Na przykładzie tych badań ukazano działanie metod analizy szeregów czasowych: badanie momentu kauzalnego i wyodrębnianie trendu, zmienności sezonowej i elementów losowych (residuals).
  • Item
    The evolution of musicality and cross-domain co-evolutionary interactions
    (SAGE, 2024-06-18) Podlipniak, Piotr
    The evolution of human musicality has often been linked to the evolution of the faculty of language since the development of musical and linguistic abilities seems to share a common phase in their ontogenesis. Apart from that, both singing and speaking are, on the one hand, universal forms of human vocal expression and, on the other hand, consist of culturally specific elements. Such a probable co-occurrence of the predisposition to speak and sing, with the cultural variability of both these forms of communication, has prompted researchers to indicate gene–culture co-evolution as the probable mechanism responsible for the emergence of human musicality and the faculty of language. However, in most evolutionary scenarios proposed so far, the evolutionary paths of music and language followed independently after divergence from a common precursor. This article, based on observations of contemporary interactions between language and music, presents a different view in which musical and language-like forms of proto-communication interacted leading to the repurposing of some of their neural mechanisms. In this process, the Baldwinian interplay between plasticity and canalization has been proposed as the most probable evolutionary mechanism that shaped our musicality. The premises that support the presence of cross-domain co-evolutionary interactions in the contemporary communicative niche of Homo sapiens are indicated.
  • Item
    Interest in Historical Figures on the World Wide Web as a Marker of Historical Consciousness in Contemporary Ukraine
    (2023) Telvak, Vitalij; Werner, Wiktor
    The purpose of the article – to determine the specifics and intensity of interest in M. Hrushevskyi from 2004 to 2022 based on statistical data from the Google search engine. The research methodology. Analysis using computer-assisted methods was performed on two types of data: time series (quantitative data) and sets of keywords (qualitative-textual data). The methods used to examine the time series were: analysis of the central tendency in the whole set and in the set divided into individual periods; extraction of the main trend from the time series by sifting out seasonal and random components using the Hodrick Prescott filter. Computational linguistics methods were used to analyse sets of keywords (text data): a linguistic corpus was created based on the set of keywords, from which words with only grammatical meaning were removed. A table of the frequency of occurrence of specific words individually as well as the frequency of associations between words was then drawn up. The scientific novelty of the study consists in clarifying the peculiarities of M. Hrushevskyi’s reception in cyberspace, manifested in the frequency of searching for information about him using the popular Google search engine, as well as Wikipedia, the largest online encyclopedia. Conclusions. At the end of our research, we conclude that M. Hrushevskyi appears to be a well-known and important figure to Ukrainian users, but on the contrary, does not generate much interest amongst Internet users from other countries. As we can see from the acquired results, search queries concerning M. Hrushevskyi are mainly dominated by scientific and didactic topics. Therefore, a certain working hypothesis can be derived in that the discourse dealing with M. Hrushevskyi is not noticeably politicized, as might be expected given his dizzying career during the revolutionary years. Instead, the discourse relates more to education, cultural heritage research, memory and history. The obtained data will be useful primarily to sociologists working on establishing the attitude change dynamics of Ukrainians towards our most famous historical figures.
  • Item
    Plan nowego ogrodu użytkowego W Gołuchowie z roku 1876
    (2023) Ławniczak, Grażyna
    lany parku gołuchowskiego i kwietników ogrodnika Adama Kubaszewskiego znane są z publikacji. Odnaleziony "Plan nowego ogrodu warzywnego z otoczeniem" w Muzeum Narodowym w Poznaniu, wskazuje na dawny ogród w Gołuchowie położony po wschodniej stronie od Zamku, znalazł on omówienie w niniejszym artykule. Wykonany został przez Adama Kubaszewskiego, który był zatrudniony w Gołuchowie od października 1876, jako ogrodnik pracował tam 51 lat. W opisie "Planu nowego ogrodu warzywnego z otoczeniem" urządzanego od roku 1877, wykorzystane zostały Rękopisy Adama Kubaszewskiego – dzienniki prac ogrodniczych w dwóch zeszytach: od 1876 do 1883 i przepisywane później notatki z lat 1888-1903, które znajdują się w Bibliotece Ośrodka Kultury Leśnej w Gołuchowie. "Plan nowego ogrodu warzywnego z otoczeniem" narysowany przez Adama Kubaszewskiego w 1876 roku określa kierunki prowadzenia upraw. Opis ogrodu poszerzony został o historię uprawianych roślin według treści Rękopisów. Zasadniczo wiedza o ogrodzie zamkowym w Gołuchowie, który przedstawiał wszystkie działy ogrodnictwa, przekazana została przez Adama Kubaszewskiego w jego książkach i artykułach popularyzujących nowoczesne ogrodnictwo. Na przedstawionym "Planie nowego ogrodu warzywnego z otoczeniem" udokumentowany został "Dawny ogród owocowy francuski", który w trakcie zakładania nowego ogrodu użytkowego został zachowany. Za jego murami hodowano drzewa owocowe espalier. Wnętrze tego ogrodu ze szklarnią południową przy północnym murze, najstarszym z dawnego ogrodzenia, przypisać należy siedemnastowiecznej lokalizacji lub starszej giardino secretto. Przestrzeń dawnego ogrodu użytkowego w Gołuchowie aktualnie służy celom edukacji przyrodniczej prowadzonej przez Ośrodek Kultury Leśnej. W tym miejscu założone zostały regularne kwatery z roślinnością opracowaną tematycznie. The garden layout for the Gołuchów park and the flower beds completed by the gardener Adam Kubaszewski has been made known following a number of publications on the subject. The document "The blueprint for the new vegetable garden with its surroundings”, newly found in the National Museum in Poznań, indicates its location on the east side of Gołuchów Castle and is discussed in this article. The blueprint was created by A. Kubaszewski, who had been employed at Gołuchów as the gardener since October 1876 and had worked within this capacity for 51 years. In the blueprint’s description of the garden, that had been cultivated since 1877, two documents have been used, namely The Manuscripts authored by Adam Kubaszewski himself, a kind of a gardener’s logbook with its daily entries describing all garden works and contained in two volumes spanning the years between 1876 and 1883-; and later re-written notes made between 1888 and 1903 that are currently held in the library of the Forest Culture Centre at Gołuchów. "The blueprint for the new vegetable garden" drawn up by Adam Kubaszewski in 1876 defines the directions involved in the projected cultivation of vegetable crops. The description of the garden was then expanded to include an account of the history of the cultivated plants according to the content of The Manuscripts. It has to be emphasized that all the knowledge on the castle garden at Gołuchów in all its manifestations has been basically passed down to us in what we can find in Adam Kubaszewski’s books and articles popularising and propagating the idea of modern gardening. The discussed "Blueprint…" documents the existence of the former "French fruit garden” that had been preserved while the setting up of the new kitchen garden was on its way. Behind its walls, free standing espalier fruit trees were cultivated. The interior of the garden with the south greenhouse near the north wall, the oldest preserved wall of the former perimeter fence, has to be ascribed to its original location in the seventeenth century or to even earlier giardino secretto. The inner space of the former vegetable garden at Gołuchów is currently used by the Forest Culture Centre for natural education purposes. The garden in its present form features orderly spaces with thematically detailed vegetation.
  • Item
    Geneza muzykalności a powstanie świadomości konceptualnej człowieka
    (2023-07-13) Podlipniak, Piotr
    Jednym ze szczególnych rodzajów świadomych doznań człowieka jest doświadczenie muzyki. Wyjątkowość doświadczeń muzycznych wiąże się z trudnym do wyrażenia rodzajem przeżyć o charakterze przedkonceptualnym. Muzyka jest jednocześnie zjawiskiem generatywnym, przypominającym pod tym względem język naturalny, i tak jak język naturalny jest specyficzna dla gatunku Homo sapiens. By zrozumieć przyczyny specyfiki doświadczenia muzyki, trzeba odpowiedzieć na pytanie o genezę ludzkiej muzykalności. Tę ostatnią wyznacza zestaw zdolności poznawczych umożliwiających rozpoznawanie muzyki i aktywność muzyczną. Celem artykułu jest zarysowanie współczesnych poglądów na genezę muzykalności oraz wskazanie na możliwą rolę ewolucji muzykalności w powstaniu złożonej świadomości konceptualnej, jaka charakteryzuje współczesnych ludzi. W artykule zostały przedstawione prawdopodobne funkcje adaptacyjne muzyki oraz ich związek z kluczowymi dla doświadczenia muzyki zdolnościami poznawczymi, a także hipotetyczna rola ewolucji baldwinowskiej w powstaniu muzykalności. Procesy tej ewolucji mogły być przyczyną powstania cech generatywnych muzyki. Powstanie generatywności muzycznej w zaproponowanym scenariuszu ewolucyjnym stało się punktem zwrotnym ewolucji złożonej świadomości konceptualnej człowieka, umożliwiając wykorzystanie mechanizmu generatywnego do tworzenia złożonych relacji hierarchicznych pomiędzy istniejącymi wcześniej składowymi pierwotnej świadomości konceptualnej.
  • Item
    Kobiety w cyfrowych strumieniach dziejów. Tematyka kobieca na polskich kanałach historycznych portalu YouTube
    (2023) Werner, Wiktor; Sypniewska, Nell; Szymczak, Zuzanna; Stachura, Maciej; Trzoss, Adrian; Stryjakowski, Adam; Staszak, Borys; Kleist, Cyprian
    In this article, the authors confront the thesis found in historical discourse about the dominance of male figures in historical narratives present in the public sphere. In order to do so, they analyse the new research field that is the social networking site YouTube and the most popular channels on historical topics contained therein. The main research question is whether women are marginalised in the narratives contained in the sources discussed, in which contexts they appear and what is the reception of the films in which they appear. In addition, the authors look at the question of the form of historical narratives. The study combines quantitative methods (descriptive statistics, correspondence analysis) as well as qualitative methods (Northrop Frye’s typology of story motifs. For this purpose, 551 films were analysed, which were then annotated using seven groups of tags corresponding to the content of the sources ‑ concerning the functioning of female characters and the subject matter of the films. As a result of the analyses carried out, it was observed that the thesis of the absolute dominance of male characters in historical narratives does not fully hold true under the conditions of Web 2.0 sources in terms of quantity, while in terms of content it cannot be accepted unreservedly in the context of the very diverse use of female themes in social media resources.
  • Item
    The Politicisation of historical memory on Twitter. “Positive antisemitism” in the Holocaust debate in Poland, Rethinking History
    (2023-09) Trzoss, Adrian; Werner, Wiktor; Kwiatkowska-Moskalewicz, Katarzyna; Moskalewicz, Marcin; Kleist, Cyprian
    Political struggles on historical memory have adapted to the digital specificity of Twitter and are currently growing in significance. This study investigates the sentiment bias of a memory war between two major Polish political parties, the currently ruling conservative Law and Justice (PiS) and Civic Platform (PO), themain opposition party, concerning Polish-Jewish relations, and especially the Holocaust. 23699 PO tweets and 29441 PiS tweets from 2015-2019 were collected, out of which 241 concerning memory war were sampled with Lexicon-Based Approach. Sentiment was analyzed using tweet-wise consensual coding in ordinal 5-points scale and automated word-wise coding in 3-points scale. PiS tweets had more positive sentiment regarding the memory of the Holocaust and Jewish legacy in Poland. The final hermeneutical analysis showed that the rulling party narratives were aimed appropriation of collective memory and “Polonizing” the Holocaust, and that the positive sentiment was a function of ‘positive anti-Semitism’.
  • Item
    Central figures and events of Ukrainian history in the light of content analysis of the Ukrainian historical YouTube channels from 2014 to 2022
    (2023) Werner, Wiktor; Vovchuk, Liudmyla
    The purpose of the research is to identify historical heroes and events that are top among the Ukrainians from 2014 to 2022, based on the processing of historical videos posted on the leading Ukrainian historical YouTube channels. The methodology of the research is based on a complexapproach, which implies the use of special computer methods that have not been used in this way before. The methods related to complex network analysis (CNA) have been used, with the help of which a relational database containing information about the most popular characters, events and topics in the Ukrainian historical YouTube videos was depicted in the form of a graph, and the most significant characters and motifs were found out by measuring centrality (as graph vertices). The Louvain Community Detection and Clauset_Newman_Moore algorithms have been used to extract links between topics and the context of their creation (date). The scientific novelty consists in the fact of finding out the renowned historical heroes among the users of Ukrainian historical YouTube channels owing to the use of innovative computer methods. The Conclusion. Nowadays, YouTube, it is not just a platform for posting relevant video content. It is a social network that serves as a platform for learning, communication, exchange of ideas, and distribution of important information. Diverse interesting and important films and videos appeared on the Ukrainian YouTube channels with historical themes in 2014 – 2022, regarding the coverage of the Ukrainian view of its own history, which was carefully hidden or rewritten by colonial regimes for decades. As a result of the research, owing to the cutting-edge computer methods application, the authors found out that the top period of Ukrainian history for domestic producers of video products posted on the Ukrainian segment of YouTube is the period of the 17th century. Accordingly, the top historical hero is Bohdan Khmelnytskyi. However, for the Ukrainian users of these YouTube channels, the top historical hero is Ivan Mazepa, a symbol of the struggle for the Ukrainian and European statehood. The conducted research showed that the interest of the Ukrainians in the history of their own country has increased recently. This tendency is could be observed with the outbreak of the full-scale Russian-Ukrainian War, which affected people’s reception of their own past significantly. And this is, in fact, the beginning of the conscious nation formation, who seeks to get rid of its “backwardness” and the imperial past, and aims at gaining self-respect and respect of the European community of peoples. It is the foundation for getting rid of the Ukrainians’ reception of themselves as the inferior. It is one of the important steps towards building a truly independent state, an equal partner in the international arena.
  • Item
    Free rider recognition - A missing link in the Baldwinian model of music evolution
    (SAGE Publishers, 2022) Podlipniak, Piotr
    The interactions between species-specific predispositions and cultural plasticity in the development of human musical behavior have recently become the rationale for a possible Baldwinian origin of human musicality. In the previously suggested Baldwinian scenarios of music origin, social bonding has been indicated as the crucial adaptive value that became the main cause of the co-evolutionaryprocess that led to our musicality. However, the daptive value of social bonding does not explain the cultural variability of musical expressions that enabled the Baldwinian evolution of musicality. The main aim of this article is to show that free rider recognition, along with social bonding and signaling commitment, could have been a possible adaptive function of hominin musical rituals. In the proposed scenario, free rider recognition became a “flywheel” of the arms race between deception and cooperation. As a result, the interplay between the canalization and plasticity of musical learning became a part of music evolution. This process created a cultural niche in which hominin vocal learning was specialized in the imitation of discrete pitch and rhythm.
  • Item
    Meaning in Music Is Intentional, but in Soundscape It Is Not - A Naturalistic Approach to the Qualia of Sounds
    (MDPI, 2023) Welch, David; Reybrouck, Mark; Podlipniak, Piotr
    The sound environment and music intersect in several ways and the same holds true for the soundscape and our internal response to listening to music. Music may be part of a sound environment or take on some aspects of environmental sound, and therefore some of the soundscape response may be experienced alongside the response to the music. At a deeper level, coping with music, spoken language, and the sound environment may all have influenced our evolution, and the cognitive-emotional structures and responses evoked by all three sources of acoustic information may be, to some extent, the same. This paper distinguishes and defines the extent of our understanding about the interplay of external sound and our internal response to it in both musical and real-world environments. It takes a naturalistic approach to music/sound and music-listening/soundscapes to describe in objective terms some mechanisms of sense-making and interactions with the sounds. It starts from a definition of sound as vibrational and transferable energy that impinges on our body and our senses, with a dynamic tension between lower-level coping mechanisms and higher-level affective and cognitive functioning. In this way, we establish both commonalities and differences between musical responses and soundscapes. Future research will allow this understanding to grow and be refined further.
  • Item
  • Item
    Białoruś wobec pandemii COVID-19. Praktyka i realia
    (Wydawnictwo Naukowe WNPID UAM w Poznaniu, 2021) Fedorowicz, Krzysztof
    Celem artykułu jest przedstawione podejścia władz Republiki Białoruś wobec pandemii COVID-19. Główna hipoteza badawcza przyjęta przez autora głosi, iż Białoruś od początku pandemii zdecydowała się na świadome ignorowanie pojawiającego się zagrożenia epidemiologicznego, przyjmując strategię uspokajania społeczeństwa i bagatelizowania globalnego niebezpieczeństwa. Na podstawie analizy danych dowiedziono, iż większość Białorusinów podczas pandemii COVID-19 całkowicie utraciło zaufanie do państwa i jego organów, które ich zdaniem okazały się niezdolne do podjęcia ochrony swoich obywateli przed negatywnymi skutkami (zdrowotnymi, ekonomicznymi) pandemii
  • Item
    Europa Środkowa w polityce zagranicznej Białorusi
    (Instytut Europy Środkowo-Wschodniej w Lublinie, 2020) Fedorowicz, Krzysztof
    Artykuł poświęcony jest Europie Środkowej w polityce zagra- nicznej Białorusi. W procesie kształtowania koncepcji polityki zagranicznej Białorusi na początku lat 90. XX w. Mińsk rozważał opcję środkowoeuropejską. Już wówczas zwracano uwagę na konieczność wyodrębnienia regionu między Wschodem a Zachodem. Jednak poszerzenie NATO w regionie doprowadziło do wyboru wschodniego wektora i współpracy z Rosją. Po 20 latach ścisłej integracji okazało się, że sojusz z Rosją nie jest idealny. Białoruś ponownie doprowadziła do aktywizacji wektora środkowoeuropejskiego w polityce zagranicznej. Europa Środkowa to naturalny obszar do realizacji narodowych interesów. Współpraca z państwami sąsiednimi (Polska, Litwa, Łotwa, Węgry) jest pozytywnym impulsem do przeprowadzenia kompleksowych reform gospodarczych, a być może politycznych w najbliższej przyszłości.
  • Item
    Gwóźdź do trumny. Liga Narodów wobec agresji włoskiej na Etiopię w latach 1935-1936
    (2021-01-11) Sierpowski, Stanisław
    Gwóźdź do trumny. Liga Narodów wobec agresji włoskiej na Etiopię w latach 1935-1936 A nail in the cof in. The League of Nations against the Italian aggression against Ethiopia in 1935-1936 Tekst jest fragmentem ksiązki dot. Kryzysu Ligi Narodów w latach 1933-1939. Jest to zagadnienie bardzo obszerne. Zostaje podkreślona destrukcyjne rolę trzech państw - Japonii, Niemiec i Włoch. Kolejność ta uwzględnia kryterium chronologiczne. Nie można pomniejszać roli Japonii, która zajmując w 1931 roku chińską prowincję Mandżurię, zadała cios idei bezpieczeństwa zbiorowego. Jednak dla dziejów Ligi Narodów i Europy potężniejsze uderzenia wyszły z Berlina i Rzymu. W przypadku Niemiec na szczególną uwagę zasługuje niepohamowana chęć dozbrojenia, która była jedną z ważnych - aczkolwiek nie rozstrzygających - przyczyn niepowodzenia konferencji rozbrojeniowej. Tendencja ta, towarzysząca obecności Niemiec w LN od 1926 roku - uległa radykalnemu wzmocnieniu po przyjściu hitlerowców do władzy. Finałem rozbieżności było wystąpienie Japonii i Niemiec z Ligi Narodów w 1933 roku. W ich ślady poszły Włochy, które zaatakowały w 1935 roku Etiopię, wywołując ogromne zainteresowanie nie tylko w wymiarze politycznym, ale także społecznym. Z jednej strony chodziło o obronę członka Ligi Narodów i suwerennego państwa, z drugiej zaś o pewną wyrozumiałość dla agresji motywowanej względami politycznymi, ideologicznymi, kolonizacyjnymi, misyjnymi, rasowymi itd. Tekst otwiera rozdział poświęcony ogólnym zmianom w postrzeganiu LN przez jej członków w latach 30. Kolejne 3 skupiają się na na konsekwencjach agresji włoskiej obserwowanej przede wszystkim (chociaż nie wyłącznie)z genewskiego punktu widzenia. Prezentowaną całość zamyka próba bilansu, w której podejmuje się zarówno kwestie polityczne i ideologiczne, jak i społeczne. Mogę tylko powtórzyć słowa widniejące w AMUR w tekście o rozbrojeniu, że także ten fragment książki ma charakter wstępny. Powinien być traktowany jako klasyczny preprint, ze wszystkimi ułomnościami i wadami. Z tym zastrzeżeniem będę wdzięczny za każdą uwagę krytyczną sierp@amu.edu.pl
  • Item
    Kaukaz Południowy po upadku ZSRR – próby transformacji i konflikty etniczne
    (Wydawca Towarzystwo Nauki i Kultury „Libra”, 2017) Fedorowicz, Krzysztof
    W niniejszym artykule autor analizuje procesy kształtowania się politycznych systemów w państwach Kaukazu Południowego. Wskazuje przy tym na patologiczne zjawiska funkcjonujące w elitach władzy oraz w systemach politycznych tych państw. Analizie poddane zostały także konflikty w Górskim Karabachu, Abchazji i Osetii Południowej, które nadal dominują w życiu politycznym Armenii, Azerbejdżanu i Gruzji. Są podstawą ideologii i programów politycznych elit walczących o władzę, a także znacząco wpływają na styl przywództwa. W politycznej walce znaczącą rolę odgrywały elity wojskowe, które szybko awansowały na szczyt władzy. Autor próbuje wyjaśnić, jak konflikty w Górskim Karabachu, Abchazji i Osetii Południowej wpływają na proces transformacji ustrojowej państw regionu. Kolejnym aspektem analizy jest odpowiedź na pytanie, jak tradycja, kultura, psychologia, styl życia i interesy politycznych elit Armenii, Azerbejdżanu i Gruzji wpływają na rezultaty pokojowego uregulowania konfliktów.
  • Item
    Przygotowania i przebieg plebiscytu w Zagłębiu Saary w latach 1934 -35
    (2020-08) Sierpowski, Stanisław
    Kwestia ta jest przedstawiona z punktu widzenia Ligi Narodów, której w traktacie wersalskim poruczono opiekę i nadzór nad funkcjonowaniem Zagłębia Saary, jako wyodrębnionego terytorium, na pograniczu francusko-niemieckim. Obszar ten, około 2 tys. km2, stanowiący część Nadrenii, stanowił bogatą i najbardziej gęsto zaludnioną część Europy. Władzę sprawowała Komisja Rządząca, o mieszanym składzie narodowościowym, mianowana i odpowiedzialna przed Radą Ligi. Z Saarbrucken co kwartał wysyłane były do Genewy obszerne raporty, będący zresztą znakomitym źródłem dla poznania codzienności Zagłębia w różnych jego obszarach. Nie Przykuwa on jednak naszej uwagi, skupionej na realizacji przewidzianego przez Traktat Wersalski plebiscytu po upływie 15 lat od jego uprawomocnienia, tj. 10 stycznia 1920 roku. To wówczas miały zostać wykorzystane opinie mieszkańców Saary, ułatwiające podjęcie decyzji zakładającej trzy możliwości: 1. Pozostanie Zagłębia w dotychczasowym reżimie administracyjnym; 2. Przyłączenie do Niemiec; 3. Przyłączenia do Francji. Tekst Jest poświęcony przygotowaniom i rezultatom, a także politycznym konsekwencjom referendum, które odbyło się 13 stycznia 1935 roku, z punktu widzenia dwóch bezpośrednio zainteresowanych państw, ale także ligi Narodów. Zapewne zbyt obszerny tekst, mający być fragmentem książki pod tytułem Liga Narodów w latach kryzysu 1929-39 /46, jest podobanie jak i poprzednie, zamieszczone w AMUR z tego obszaru, jest preprintem, wersją wstępną, nie wolną od zapewne licznych potknięć. Za każdą uwagę przekazaną pod adresem sierp@amu.edu.pl, będę wdzięczny.
  • Item
    Białoruś - zapomniany sąsiad Polski
    (Instytut Europy Środkowej, 2019) Fedorowicz, Krzysztof
    Białoruś jest najbliższym sąsiadem Polski. Łączy nas historia i kultura. Paradoksalnie oba państwa granicząc ze sobą praktycznie się nie znają. Celem artykułu jest przedstawienie relacji polsko-białoruskich po rozpadzie ZSRR i proklamowaniu niepodległości przez Białoruś. W artykule uwzględniono występujące problemy we wzajemnych stosunkach, wynikające z różnych systemów politycznych funkcjonujących w Polsce i na Białorusi oraz powracające i nieuregulowane kwestie historyczne.
  • Item
    Działalność gospodarcza ziemian i leśników polskich w Wielkim Księstwie Poznańskim w XIX wieku
    (2020) Ławniczak, Grażyna
    Początki nowoczesnego leśnictwa w Wielkim Księstwie Poznańskim sięgają pierwszej połowy XIX wieku. Instrukcje gospodarcze majątków ziemiańskich z tego okresu zawierają zapisy o stosowaniu reguł zarządzania lasem. Tradycje utrzymania lasu – "zachowanie lasu w naturalnym stanie i nie eksploatowanie nadmierne..." przekazują staropolskie poradniki gospodarskie. Zasady urządzania lasu wprowadzane w Wielkim Księstwie Poznańskim opierały się początkowo na niemieckiej nauce leśnictwa i stosowane były przez leśników polskich wykształconych w Królewskiej Saskiej Akademii Leśnej w Tharandcie. Leśnicy poznańscy zatrudniani przez ziemian, przekazywali praktykę urządzania lasu, mając jednocześnie na uwadze podniesienie produkcji rolniczej, co należało do specyfiki polskich gospodarstw rolniczych XIX wieku. Działanie ziemian i leśników skutkowało konkretnymi osiągnięciami między innymi przy osuszaniu łęgów nadobrzańskich i zalesianiu piaszczystych nieużytków. Zapotrzebowanie na sadzonki drzew przyczyniło się do rozwoju szkółek przy majątkach ziemiańskich. Łączenie gospodarstwa wiejskiego i leśnego, wprowadzanie nowoczesnych metod gospodarowania wyróżniało majątki polskie. Wspólnymi siłami podnoszono skutecznie i trwale rolnictwo i leśnictwo, przemysł i oświatę poznańskiej prowincji. Upowszechnianie wiedzy rolniczej i leśnej należało do działalności statutowej Towarzystw Rolniczych zawiązywanych w XIX wieku. Na potrzeby poznańskiej pracy organicznej wydawano książki z dziedziny leśnictwa. Dzieło Henryka Cotty, założyciela Akademii Leśnictwa w Tharandt, w tłumaczeniu na język polski, wydane zostało pięciokrotnie w latach 1816-1837 przez Jana Żupańskiego w Poznaniu. W 1868 roku ukazał się Podręcznik leśnictwa autorstwa leśników poznańskich. Od 1866 roku leśnicy zrzeszeni byli w Wydziale Leśnym Centralnego Towarzystwa Gospodarczego w Poznaniu, a od 1908 roku w Towarzystwie Leśnym w Wielkim Księstwie Poznańskim.
  • Item
    Między krytyką a fetyszyzacją. Różne reakcje na pojawienie się ewolucjonistycznej koncepcji natury.
    („Roczniki Antropologii Wiedzy”, Rocznik I 2004, 2004) Werner, Wiktor
  • Item