O suwerenności
Loading...
Date
2010
Authors
Advisor
Editor
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Wyższa Szkoła Bezpieczeństwa w Poznaniu
Title alternative
Abstract
Sovereignty can be viewed from various perspectives: as superiority of power, as an individual characteristic, but also as a feature of a society or a nation, and many others. This article deals with the beginnings of study on sovereignty, as well as with sovereignty as a theoretical and legislative category. Moreover, the text includes analysis of the term of sovereign equality. The latter is of particular importance in the times of dynamic changes in international perspective. In this scope, the article deals with the heritage of U. Beck and I. Wallerstein.
Suwerenność można rozpatrywać różnorodnie, tzn. jako zwierzchność władzy, także jako cechę jednostki, społeczeństwa, narodu itd. Artykuł odnosi się do początków rozważań o suwerenności, do suwerenności jako kategorii teoretycznej i prawnej. Ponadto w artykule zawarto analizę pojęcia suwerennej równości, co ma szczególne znaczenie w dobie dynamicznych zmian w środowisku międzynarodowym. W tym też kontekście artykuł odnosi się do dorobku m.in. U. Becka, I. Wallersteina.
Suwerenność można rozpatrywać różnorodnie, tzn. jako zwierzchność władzy, także jako cechę jednostki, społeczeństwa, narodu itd. Artykuł odnosi się do początków rozważań o suwerenności, do suwerenności jako kategorii teoretycznej i prawnej. Ponadto w artykule zawarto analizę pojęcia suwerennej równości, co ma szczególne znaczenie w dobie dynamicznych zmian w środowisku międzynarodowym. W tym też kontekście artykuł odnosi się do dorobku m.in. U. Becka, I. Wallersteina.
Description
Artykuł jest próbą syntetycznej analizy kategorii suwerenności, co wydaje się istotne ze względu na różne jej rozumienie. Cztery poszczególne części artykułu odnoszą się do początków rozważań nad suwerennością, do suwerenności jako kategorii teoretycznej jak i prawnej. Jedna z części artykułu poświęcona została pojęciu suwerennej równości, szczególnie w rozumienia prawa międzynarodowego. Fragment ten ma istotne znaczenie ze względu na przemiany w środowisku międzynarodowym, czyli m.in. ze względu na procesy globalizacji.
Nie ulega wątpliwości, że pojęcie suwerenności stanowi ważny przedmiot badań w naukach humanistycznych i społecznych, a artykuł próbuje przedstawić dorobek w tym zakresie. Należy podkreślić rozwój rozumienia „suwerenności” – od zwierzchności władzy, poprzez cechę jednostek, społeczeństw, narodów, itd. Tak, że w czasach nam współczesnych pojęcie to zostało zanegowane ze względu na założenia teoretyczne. Szczególnie dotyczy to definicji prawnych, które odnoszą się do suwerenności państwa (władzy), czyli do suwerenności jako samowładności i całowładności. Takie pojecie suwerenności jest podważane przez różne nurty w teoriach stosunków międzynarodowych, np. nurt neomarksistowski i postmodrenistyczny.
Należy też podkreślić znaczenie suwerenności politycznej, która będzie wykraczać poza ujęcia prawnomomiędzynarodowe. Suwerenność polityczna będzie rozumiana szerzej i dotyczyć będzie jednostki oraz państwa, także innych podmiotów wyodrębnionych w celach rozważań analitycznych czy badawczych. W takim razie suwerenność ulega atomizacji i zaczyna przynależeć różnym podmiotom – jednostkom, społeczeństwom, państwom, systemom społecznym. Skutek jest taki, ze kategoria ta, szczególnie w naukach społecznych, przestaje stanowić wartościową pod względem eksplanacyjnym.
W teoriach i paradygmatach stosunków międzynarodowych, m.in. w neomarksizmie i postmodernizmie, podkreślany jest brak związku założeń prawnych kategorii suwerenności ze stanem faktycznym, gdzie w pierwszym przypadku suwerenność związana ma być z tradycyjnym ujęciem władzy, natomiast w drugim przypadku z utratą znaczenia tradycyjnych ujęć władzy, chociażby ze względu na znaczny wpływ międzynarodowych podmiotów gospodarczych nie będących państwami. Innym problemem jest osłabienie dominacji hegemonów w strukturze międzynarodowej, co związane jest m.in. rozpowszechnianiem się broni masowego rażenia i silniejszego wpływu powiązań gospodarczych. Natomiast wspólne zagrożenia o zasięgu globalnym wymuszają współpracę w wielu dziedzinach – np. w ochronie środowiska.
Artykuł stanowi jedynie zarys problematyki i jako tako jest próbą syntetycznego ujęcia rozważań nad przemianami w rozumieniu kategorii suwerenności. Pojęcie suwerenności zapewne dalej zostanie jedną z najbardziej dyskutowanych kwestii w naukach prawnych, społecznych, itd. Nie ulega wątpliwości, że w dyskusji tej widoczne będą dwa główne stanowiska – jedne trzymające się tradycyjnego ujęcia władzy, a drugie przeciwne, co więcej negujące je.
Sponsor
Keywords
suwerenność, sovereignty, suwerenna równość, sovereign equality, zmiana rozumienia suwerenności, changing understanding of sovereignty, suwerenność jako kategoria teoretyczna, sovereignty as a theoretical category, suwerenność jako kategoria prawna, sovereignty as a legal category
Citation
R. Rosicki, O suwerenności, Przegląd Naukowo – Metodyczny, nr 4, 2010, s. 63 – 72.
Seria
Przegląd Naukowo – Metodyczny;No 4
ISBN
ISSN
1899-3524