Strategie podwyższania jakości życia osób niepełnosprawnych: perspektywa neurokognitywistyki rozwojowej
Loading...
Date
Advisor
Editor
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Title alternative
Strategies of improving the quality of life of people with disabilityL: a developmental neuroscience perspective
Abstract
Description
Jednym z fundamentalnych problemów, i to o charakterze wielkiego wyzwania
teoretycznego, psychologii zajmującej się diagnoza i projektowaniem pomocy dla
osób z ograniczeniami sprawności jest stopień plastyczności ich zachowania. Czy ich
czasem znacznie odmienna sprawność umysłowa i motoryczna jest ściśle
determinowana przez ich materiał genetyczny, czy też jest rezultatem okoliczności
poznawczych, społecznych i materialnych, w których ludzie ci się znaleźli? Nauka o
procesach poznawczych człowieka ujmowanych w perspektywie rozwojowej
(developmental neuroscience), a także biologia ewolucyjna dostarczają wielu
dowodów na to, iż fenotypy ludzkie – również te poznawcze – są kształtowane i
modyfikowane przez środowiska, w których dane osoby się znalazły. Brak w
trudnych sytuacjach pomocy ze strony osób z najbliższej rodziny, brak przyjaciół,
grup towarzyskich, adekwatnych do potrzeb i zmniejszonej w jakimś zakresie
sprawności ofert edukacyjnych i zawodowych czy wreszcie brak poczucia
bezpieczeństwa finansowego mogą uwypuklić istnienie niepełnosprawności lub
wręcz je wygenerować (Branson, Miller, 2002). Z drugiej strony odpowiednio
skonstruowane otoczenie może zminimalizować przejawy dysfunkcji umysłowych i
ruchowych, podwyższając dobrostan psychiczny osób nie tylko z już prawnie
orzeczonymi niepełnosprawnościami (tzw. niepełnosprawność prawna) (OECD,
2003; Barton, 2006), ale także osób, które czuja się nie w pełni sprawne, choć nie
mają odpowiedniego potwierdzającego to orzeczenia (tzw. niepełnosprawność
biologiczna).
Sponsor
Keywords
Developmental potential, Developmental systems theory, Epiogenetic theory of development, Human phenotype, Models of disability, Quality of life, Universal design, Wellbeing
Citation
Nauka, 2010, 1, 115-138.