Alternatywne metody rozwiazywania sporów w przekładzie chińsko-polskim i polsko-chińskim. Studium badawcze terminologii z zakresu arbitrażu
| dc.contributor.author | Grzybek, Joanna | |
| dc.contributor.editor | Matulewska, Aleksandra | |
| dc.contributor.editor | Gortych-Michalak, Karolina | |
| dc.date.accessioned | 2014-12-09T09:31:10Z | |
| dc.date.available | 2014-12-09T09:31:10Z | |
| dc.date.issued | 2013 | |
| dc.description.abstract | Monografia jest interdyscyplinarnym ujęciem alternatywnych metod rozwiązywania sporów w Polsce i w Chinach oraz wynikiem połączenia wiedzy językoznawczej z wiedzą prawniczą w zakresie teorii i praktyki. Przedstawiono podstawowe terminy polskie i chińskie związane z polubownym rozwiązywaniem sporów, szczególną uwagę poświęcając arbitrażowi. Zwrócono uwagę na czynniki kulturowe, historyczne oraz polityczne, które wpływają na rozumienie wyodrębnionych w monografii pojęć prawnych, do których odnoszą się wyłonione w pracy terminy. Ponieważ problematyka przekładu terminologii i frazeologii poruszonej w pracy jest w Polsce wciąż nieznana, dokonano parametryzacji znaczeń terminów bliskoznacznych w języku polskim i chińskim, ustalono stopień ich ekwiwalencji, a następnie zaproponowano dobór odpowiedniej techniki tłumaczeniowej dla wybranych potencjalnych odbiorców przekładu. Istnieją różnice w formułowaniu i rozumieniu pojęć prawnych dotyczących alternatywnego rozwiązywania sporów w Chinach i w Polsce. Wynikają one przeważnie z czynników socjo-kulturowych, które wpływają na prawo i procedury rozwiązywania sporów w obrębie omawianych w pracy systemów prawnych, tj. systemu prawa Chińskiej Republiki Ludowej i Polski. Może się wydawać, że harmonizacja prawa handlowego i ujednolicanie przepisów regulujących rozwiązywanie sporów przez ustawę modelową UNCITRAL te różnice niwelują. Jednak odmienności kulturowe, różna polityka i historia znacznie wpływają na konceptualizację rzeczywistości prawnej. Tłumacze języka chińskiego nie są zwykle wyposażeni w wiedzę z zakresu prawa i kompetencje w zakresie chińskiego języka prawa. Przyswojenie wiedzy na temat kultury, historii, literatury Chin i Tajwanu oraz nauka języka chińskiego zabierają stosunkowo wiele czasu. Trudno o jednoczesną specjalizację w zakresie nauk prawnych i komparatystyki prawniczej. Ponadto w Polsce wciąż brakuje profesjonalnych, specjalistycznych słowników polsko-chińskich i chińsko-polskich, a zagraniczne słowniki dwujęzyczne nie zawsze stanowią dobre rozwiązanie w tej niełatwej sytuacji. Zastosowanie języka pośredniego, czyli najczęściej języka angielskiego w przekładzie polsko-chińskim często komplikuje sytuację, bo dochodzi do wprowadzenia terminów mających odniesienie do instytucji prawnych systemu common law. Brakuje też zbiorów tekstów paralelnych mogących ułatwić pracę tłumaczy, a sama procedura rozwiązywania sporów w formie arbitrażu czy mediacji jest zwykle poufna i tajna, trudno więc o materiały językowe z tego zakresu. Teksty i komunikacja ustna dotyczące alternatywnych metod rozwiązywania sporów są formułowane w języku specjalistycznym, dlatego w pierwszym rozdziale monografii opisano stan badań w zakresie języka specjalistycznego, w szczególności języka prawnego i języka prawniczego. Zwrócono uwagę na duży wpływ kultury na język prawa i przywołano poglądy wybranych teoretyków tłumaczenia na temat zależności występujących między językiem a kulturą. Podkreślono, że narodowe języki prawa są pod wpływem otaczających je systemów prawnych. Prawo jako część kultury powinno być rozpatrywane przez pryzmat wieloletniej historii prawnej i kierunków rozwoju prawa. Kulturę charakteryzuje zwykle wspólny język. Autorka zwróciła uwagę na to, że prawo wyrażane na obszarze danego języka może być podzielone na systemy prawne, które tworzone były niezależnie od używanego języka prawa, ale od warunków politycznych i społecznych. Dlatego chiński język prawa w Chińskiej Republice Ludowej może się różnić od języka chińskiego używanego na Tajwanie czy w Hongkongu. Rozumienie poszczególnych terminów prawnych oznacza przyporządkowanie określonych cech sytuacji komunikacyjnej i tekstu odpowiednim wzorcom kulturowym. Potrzebna jest również świadomość specyfiki języka prawa, dlatego przybliżono wybrane cechy języka prawa. W dalszej części pracy zwrócono uwagę na wieloaspektowość i interdyscyplinarność przekładu prawniczego i stan badań w tym zakresie. Tłumaczenie powinno być zorientowane na określonego odbiorcę czy określoną grupę odbiorców. Tłumacz powinien mieć zatem na względzie nie tylko semantykę, ale też pragmatykę danego komunikatu. Ponadto powinien ustalić kulturę prawną i czynniki socjokulturowe wpływające na komunikat. Dopiero w oparciu o wiedzę interdyscyplinarną może dokonać doboru odpowiedniej strategii translatorskiej. W publikacjach poświęconych tłumaczeniu prawniczemu wielokrotnie podkreślano interdyscyplinarność tego procesu, określając na podstawie różnych parametrów poziom jakości tłumaczenia i ustalając kompetencję dobrego tłumacza specjalistycznego. Dobry tłumacz powinien zatem czytać literaturę prawną w języku ojczystym i w języku, w którym pracuje, a następnie dokonywać porównania obu rzeczywistości prawnych, co z kolei umożliwi mu wyrażenie informacji podanych w języku wyjściowym w języku docelowym. Następnie opisano metody badawcze zastosowane przez autorkę monografii, tj.: vi. model pragmatyczny przekładu terminologii prawniczej, vii. metodę porównania tekstów paralelnych, viii. teorię skoposu Vermeera, ix. parametryzację terminologii dotyczącej arbitrażu i mediacji; x. techniki zapewniania ekwiwalentów dla terminów bezekwiwalentowych. W oparciu o zastosowane metody badawcze, zaproponowano dla wybranych terminów z zakresu alternatywnych metod rozwiązywania sporów, a szczególności z zakresu arbitrażu, dyrektywy translacyjne, przeznaczone dla określonego wycinka rzeczywistości legilingwistycznej. Kolejną część monografii stanowi wprowadzenie do tematyki alternatywnych metod rozwiązywania sporów w ujęciu prawnym i językowym. Zwrócono uwagę na historię polubownego rozwiązywania sporów, a szczególnie na fakt, że chińska tradycja alternatywnego rozwiązywania sporów sięga czasów Chin tradycyjnych i jest głęboko zakorzeniona w kulturze i filozofii. Opisano typologię form alternatywnego rozwiązywania sporów, a następnie przytoczono definicje instytucji negocjacji, mediacji oraz arbitrażu. Scharakteryzowano te instytucje w kontekście rzeczywistości prawnej w Polsce i w Chinach. Przybliżono ponadto stan badań w zakresie języka z zakresu alternatywnych metod rozwiązywania sporów. Wyodrębniono badania porównawcze nad językiem ustaw krajowych i językiem ustawy modelowej UNCITRAL oraz badania w obrębie języka prawnego i prawniczego dokumentów towarzyszących rozwiązywaniu sporów. Ukazano kierunek rozwoju badań w tym zakresie. W kolejnym rozdziale dokonano analizy terminologicznej i prawnoporównawczej instytucji arbitrażu w Chinach i w Polsce. W odniesieniu do przekładu chińsko-polskiego i polsko-chińskiego ukazano wieloznaczność polskiego terminu arbitraż. Szczególną uwagę poświęcono synonimii i braku jednoznacznych definicji w zakresie polskiego sądownictwa polubownego, które mogą stanowić problem dla tłumaczy specjalistycznych. Ukazano typologię sądu polubownego. Następnie wyłoniono terminy i związki frazeologiczne występujące w tekstach dotyczących arbitrażu, a w oparciu o wyniki przeprowadzonej analizy sformułowano dla nich dyrektywy translacyjne. Przedstawiono formy i specyfikę zapisu na sąd polubowny w Polsce i w Chinach. W ostatniej części monografii oraz języka chińskiego zapisu na sąd polubowny w aspekcie tłumaczeniowym chińsko-polskim i polsko-chińskim. Zaproponowano tłumaczenie wybranych umowy na sąd polubowny i klauzul arbitrażowych. Scharakteryzowano krótko ich cechy językowe i problematykę przekładu tego typu tekstów. | pl_PL |
| dc.identifier.citation | Grzybek Joanna, Alternatywne metody rozwiazywania sporów w przekładzie chińsko-polskim i polsko-chińskim. Studium badawcze terminologii z zakresu arbitrażu. Dissertationes legilinguisticae Tom 2, Poznań: Wydawnictwo Naukowe CONTACT, 2013. | pl_PL |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/10593/12341 | |
| dc.language.iso | pl | pl_PL |
| dc.publisher | Wydawnictwo Naukowe CONTACT | pl_PL |
| dc.relation.ispartofseries | Dissertationes Legilinguisticae;2 | |
| dc.title | Alternatywne metody rozwiazywania sporów w przekładzie chińsko-polskim i polsko-chińskim. Studium badawcze terminologii z zakresu arbitrażu | pl_PL |
| dc.type | Książka | pl_PL |
Files
Original bundle
1 - 1 of 1
Loading...
- Name:
- Alternatywne metody rozwiazywania sporów_Grzybek_2013.pdf
- Size:
- 1.83 MB
- Format:
- Adobe Portable Document Format
License bundle
1 - 1 of 1
No Thumbnail Available
- Name:
- license.txt
- Size:
- 1.49 KB
- Format:
- Item-specific license agreed upon to submission
- Description: